# ساخت ایران
معجزه نانو و هوش مصنوعی دستاورد ایرانی برای تشخیص سرطان
فناوری «آزمایشگاه روی تراشه» توسط متخصصان دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی طراحی شده است که امکان تشخیص سلول‌های سرطانی را تنها در ۲۰ دقیقه فراهم می‌کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، تشخیص سرطان در بیماران فرآیندی زمان‌بر است و در برخی موارد تا 18 روز به‌طول می‌انجامد. پس از انجام مراحل تصویربرداری مانند ام‌آرآی، سی‌تی‌اسکن و پِت‌اسکن، بیماران باید حدود 14 تا 18 روز برای دریافت پاسخ آزمایش منتظر بمانند.
اما اکنون فناوری «آزمایشگاه روی تراشه» توسط متخصصان دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی طراحی شده است که امکان تشخیص سلول‌های سرطانی را تنها در 20 دقیقه فراهم می‌کند و روند درمان را تسریع می‌بخشد.
در این روش، یک ریزتراشه مهندسی شده به کار گرفته می‌شود که ورودی آن نمونه بیولوژیکی بیمار است. پژوهشگران موفق به طراحی «اکتیویتورها» (عملگر‌های فراصوتی) شده‌اند که در اطراف میکروکانال‌ها قرار می‌گیرند.
با اعمال نیروی خارجی، سلول‌های سرطانی انرژی بیشتری جذب کرده و از سلول‌های سالم جدا می‌شوند. این فرآیند تشخیص با ترکیب دو فناوری نانو و هوش مصنوعی انجام می‌شود که سرعت و دقت نتایج را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
فناوری به‌کار‌رفته مبتنی بر «مهندسی ریزمقیاس» (در ابعاد میکرون) است که منجر به طراحی یک دستگاه آزمایشگاهی روی تراشه (Lab-on-a-Chip) شده است.
در این روش، با بهینه‌سازی الگوریتم‌های هوش مصنوعی، پلاسمای خون جداسازی‌شده و به میکروکانال‌های تراشه تزریق می‌شود. این مسیر، امکان تفکیک و شناسایی سریع سلول‌های سرطانی از سلول‌های سالم را فراهم می‌کند.
مراحل کار به این شرح است: نمونه خونی بیمار وارد ریزتراشه طراحی‌شده می‌شود و با استفاده از فناوری فراصوتی و ریزسیالاتی (Microfluidics)، سلول‌ها جداسازی می‌شوند. سپس نمونه‌های حاوی سلول‌های سالم و سرطانی تحت بررسی‌های میکروسکوپی قرار می‌گیرند.
به گفته توسعه‌دهندگان این فناوری، «آزمایشگاه روی تراشه» ابزاری دقیق و کارآمد برای تشخیص زودهنگام سرطان محسوب می‌شود که امید‌های تاز‌ه‌ای برای بهبود اثربخشی درمان و کاهش مرگ‌و‌میر ناشی از این بیماری ایجاد کرده است.