جنگ هند و پاکستان وارد روز چهارم شد، درگیری‌ها به شدت ادامه دارد
سرویس خارجی-
جنگ بین هند و پاکستان وارد چهارمین روز شد تا تنش‌ها بین 2 کشور صاحب بمب هسته‌ای همچنان ادامه داشته باشد.
بحران جدید میان دو رقیب دیرینه آسیای‌جنوبی، هند و پاکستان، بار دیگر منطقه پرتنش کشمیر را به کانون توجه بین‌المللی تبدیل کرده است. جرقه این تنش از یک انفجار مرگبار در منطقه گردشگری پهلگام، واقع در کشمیر تحت کنترل هند، زده شد؛ حمله‌ای که جان ۲۶ غیرنظامی را گرفت و به‌عنوان مرگبارترین عملیات در این منطقه طی ربع‌قرن گذشته شناخته شد. بلافاصله پس از این حادثه، دهلی‌نو انگشت اتهام را به سوی اسلام‌آباد نشانه رفت و مدعی شد مهاجمان از خاک پاکستان نفوذ کرده‌اند. این در حالی بود که مقامات پاکستانی ضمن رد این اتهامات، خواستار انجام تحقیقات بیطرفانه بین‌المللی شدند. فضای پرتنش به سرعت به مرزها کشیده شد و دو کشور در مناطق مرزی کشمیر وارد درگیری‌های محدود اما نگران‌کننده شدند. نقطه اوج این بحران، حمله هوائی سه‌شنبه‌شب ارتش هند به ۹ هدف در کشمیر تحت کنترل پاکستان بود که طبق گزارش رسانه‌های رسمی، بیش از ۲۵ کشته و ده‌ها زخمی بر جای گذاشت. اما این اوج خود شروع روندی ادامه‌دار شد که تا امروز ادامه داشته است. این زنجیره حوادث، نه‌تنها یادآور بحران‌های دهه‌های گذشته است، بلکه نشان‌دهنده شکنندگی وضعیت در یکی از مسلح‌ترین و حساس‌ترین مناطق جهان، به‌ویژه میان دو کشور هسته‌ای می‌باشد.
پهپادهای سرنگون‌شده
پاکستان روز جمعه اعلام کرد از شامگاه چهارشنبه تا به الان توانسته طی درگیری‌های مرزی ۷۷ پهپاد هند را ساقط کند. تلویزیون رسمی پاکستان تصریح کرد ارتش این کشور طی شامگاه پنجشنبه گذشته ۲۹ پهپاد و از آن زمان تا به الان ۴۸ پهپاد هند را سرنگون کرده است. ارتش پاکستان روز پنجشنبه گذشته اعلام کرد که تاکنون
«۲۵ پهپاد ساخت اسرائیل» را که هند از زمان آغاز حمله از آن استفاده کرده را سرنگون کرده است. از طرف دیگر، ارتش هند دیروز اعلام کرد که «نیروهای مسلح پاکستان دیروز و صبح امروز با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین و تسلیحات دیگر در امتداد مرزهای غربی هند حملات متعدد انجام دادند.» هند افزود که نیروهای پاکستانی دست به نقض متعدد حاکمیت این کشور در امتداد مرزهای دو کشور در کشمیر زدند؛ منطقه‌ای که هر دو کشور بر بخش‌هایی از آن تسلط دارند اما هرکدام ادعای حاکمیت کامل بر این منطقه را دارند. ارتش هند اظهار داشت: «ما با حملات پهپادی مقابله کردیم و به شکل مناسب به این اقدامات و حملات پاسخ دادیم.»
یکی از بزرگ‌ترین نبردهای هوائی تاریخ
منابع نظامی پاکستان در گفت‌وگو با شبکه آمریکایی «سی‌ان‌ان» ادعا کردند که در درگیری‌های اخیر بین دهلی‌نو و اسلام‌آباد، در مجموع ۱۲۵ جت جنگنده بیش از یک ساعت در آسمان به تبادل موشک پرداختند. طبق گزارش شبکه آمریکایی، در صورت تأیید این ادعا، درگیری مذکور یکی از بزرگ‌ترین نبردهای هوائی تاریخ مدرن خواهد بود. این منابع به شبکه آمریکایی «سی‌ان‌ان» گفتند که هیچ‌یک از طرفین برای جلوگیری از وقوع حادثه‌ای مشابه سال ۲۰۱۹ از مرز عبور نکردند و برخی از موشک‌ها از فاصله بیش از ۱۶۰ کیلومتری از اهداف خود شلیک شدند. طبق گزارش سی‌ان‌ان، در صورت تأیید ادعای مقام پاکستانی، این درگیری، یکی از بزرگ‌ترین نبردهای هوائی تاریخ مدرن خواهد بود. این منبع پاکستانی همچنین مدعی نابودی دست‌کم پنج جنگنده هندی شده است. سی‌ان‌ان اعلام کرد که تاکنون نتوانسته این ادعا را تأیید کند.
وزیر دفاع پاکستان نیز در سخنانی تأکید کرد که حملات اخیر هند، به ویژه با استفاده از پهپادها، باعث تشدید تنش‌ها میان ۲ کشور شده و احتمال بروز رویارویی نظامی افزایش یافته است. «خواجه محمد آصف»، وزیر دفاع پاکستان، ضمن رد ادعاهای هند درباره وجود اردوگاه‌های آموزشی گروه‌های تروریستی در خاک پاکستان، گفت: «هیچ پایگاه آموزشی از این دست وجود ندارد و آنچه هند مطرح می‌کند تنها بهانه‌ای برای حمله است. ما از شرق با تهاجم هند و از غرب با عوامل نیابتی آنها مواجه هستیم. کشورش خواهان تنش‌زدایی است، اما در صورت ادامه اقدامات تهاجمی هند، ناگزیر به پاسخ خواهد بود.»
در پایان گفتنی است، رویارویی نظامی چهارروزه میان هند و پاکستان، بار دیگر این واقعیت تلخ را به نمایش گذاشت که حتی میان دو قدرت هسته‌ای، بازدارندگی الزاماً به معنای ثبات نیست. تاریخ مناقشه کشمیر، از زمان تقسیم هند در سال ۱۹۴۷ (۱۳۲۶) تا امروز، همواره عرصه کشاکش دو ملت با روایت‌های متضاد بوده است. اما تفاوت بحران اخیر با دفعات پیشین، حجم و شدت استفاده از ابزارهای جنگی مدرن است: از انبوهی از جنگنده‌ها تا درگیری‌های پهپادمحور و بمباران‌های فرامرزی. این سطح از تحرکات نظامی در منطقه‌ای مملو از تنش‌های قومی و مذهبی، نشان می‌دهد که سازوکارهای کلاسیک مهار بحران دیگر کفایت نمی‌کنند. هرگونه خطای محاسباتی می‌تواند زنجیره‌ای از حوادث غیرقابل‌کنترل را به راه اندازد. به همین دلیل، تحلیلگران امنیتی هشدار می‌دهند که در نبود یک کانال ارتباطی فوری و مؤثر میان دهلی‌نو و اسلام‌آباد، هر دور تازه‌ای از درگیری می‌تواند برخلاف دفعات پیشین، از کنترل خارج شده و منطقه را به یک فاجعه بین‌المللی سوق دهد. داوم این روند، بدون میانجی‌گری فعال قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی، می‌تواند وضعیت کشمیر را از یک مناقشه مزمن به یک جنگ تمام‌عیار تمام‌منطقه‌ای تبدیل کند.