دستاوردهای دولت شهید رئیسی در عرصه فرهنگ و هنر
گام‌های معیشتی دولت سیزدهم برای اهالی فرهنگ، هنـر و رسانه
محمد محمدی
بخش دوم
دولت سیزدهم در حالی برای چهارمین سال فعالیت، آماده می‌شد که سقوط بالگرد شهید رئیسی به همراه همراهانش موجب به انتها رسیدن زود‌هنگام دولت شد. اما با بررسی عملکرد این دولت در حوزه رسیدگی به معیشت اهالی فرهنگ، هنر و رسانه، شاهد رشد چشمگیر در بسیاری از شاخص‌های حمایتی هستیم. از بیمه و تسهیلات معیشتی گرفته تا حمایت‌های مسکن، حقوق، توانمندسازی و حتی ارتقاء شأن صنفی؛ آمارها نشان می‌دهد که نگاه دولت به این حوزه، از نگاه حداقلی حمایتی به سمت توسعه‌ای و ساختاری بوده است.
نکته مهم آنکه مقوله معیشت هنرمندان از مسائل مهم اما پنهان بوده است چرا که عموما با مطرح شدن دستمزدهای نجومی تعدادی از هنرمندان مشهور یا سلبریتی، این نگاه منتقل شده است که هنرمندان از منظر معیشتی اوضاع خوبی دارند درحالی‌که این دستمزدها تنها برای تعدادی اندک از هنرمندان است و اتفاقا اوضاع معیشتی عموم هنرمندان چندان مساعد نبوده است، به‌طوری که به سادگی شاهد بوده‌ایم که هنرمندان شغل‌های غیرمرتبطی را انتخاب می‌کردند و در تلاش بوده‌اند تا هنر را هم در کنار شغلشان ادامه دهند. در دولت سیزدهم نگاهی دقیق‌تر و مفیدتر به معیشت هنرمندان بوده است و به جای اهمیت دادن به تنها تعداد محدودی از هنرمندان مطرح، تلاش شده است تا عموم هنرمندان در نظر گرفته شود.
فتنه و تلاش برای تضعیف معیشت هنرمندان
از سوی دشمنان
همچنین فتنه پاییز 1401 به دنبال تعطیلی هنر و برنامه‌های فرهنگی کشور بود. به‌طوری که هر هنرمندی می‌خواست یک فعالیتی داشته باشد تحت فشار، توهین و هجمه مدعیان آزادی قرار می‌گرفت، این شرایط ضربه سنگینی را به اقتصاد و معیشت جامعه هنری و فرهنگی کشور وارد ساخت. بنابراین اقدامات متعدد دولت شهید رئیسی در راستای بهبود وضع معیشتی اهالی فرهنگ و هنر، جدا از وظیفه‌شناسی، اهمیتی ویژه‌تر می‌یابد چرا که دشمنان خارجی و خائنین داخلی کمر بر تعطیلی هنر و فرهنگ کشور بسته بودند و برای ضربه به معیشت هنرمندان از هیچ‌کاری دریغ نکردند اما دولت سیزدهم با تمام توان، تلاش کرد تا پشتیبان و حافظ منافع خوبی برای هنرمندان باشد.
رشد 319 درصدی تسهیلات به اعضای صندوق هنر
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت سیزدهم، افزایش چشمگیر تسهیلات اعطائی به اهالی فرهنگ و هنر بوده است. طبق آمار رسمی، از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون، بیش از
358 میلیارد تومان تسهیلات(شامل وام‌های ضروری، کوتاه‌مدت، بلاعوض و کارآفرینی) به بیش از 21 هزار و 900 نفر از اعضای صندوق هنر پرداخت شده که رشدی 319 درصدی نسبت به دوره مشابه دولت قبل(85 میلیارد تومان به 1841 نفر) را نشان می‌دهد.
گسترش بیمه و پوشش حمایتی
افزایش پوشش بیمه‌ای نیز یکی دیگر از اقدامات شاخص دولت بوده است. پوشش بیمه تأمین اجتماعی برای اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه از 39 هزار نفر به بیش از 61 هزار نفر رسیده که نشان از رشد 57 درصدی دارد. همچنین برای نخستین‌بار نرخ سهم بیمه صندوق هنر از 12 به 27 درصد افزایش یافته است.
در بخش بیمه تکمیلی، تعداد افراد تحت پوشش از حدود 30 هزار نفر به بیش از 45 هزار نفر افزایش یافته که رشد 51 درصدی را ثبت کرده است. این در حالی است که بیش از 1300 نفر از دارندگان گواهینامه درجه یک هنری نیز تحت پوشش بیمه تکمیلی رایگان قرار گرفته‌اند.
افزایش چشمگیر عضویت و خدمات
به خبرنگاران
دولت سیزدهم نگاه ویژه‌ای به خبرنگاران داشته است. بیمه خبرنگاران با رشد 200 درصدی از 1000 نفر به 3000 نفر رسیده و عضویت آنها در صندوق اعتباری هنر نیز با رشد 150 درصدی از 4 هزار نفر به حدود 10 هزار نفر افزایش یافته است. همچنین هدیه روز خبرنگار برای اولین‌بار به همه خبرنگاران کشور(بیش از 8400 نفر) تعلق گرفت و مبلغ آن از 400 هزار تومان به 2 میلیون تومان افزایش یافت.
تحقق مطالبه چندین‌ساله کتابداران
در راستای بهبود معیشت و منزلت کتابداران، دولت سیزدهم اقدامات ملموسی انجام داده است. افزایش 15 درصدی فوق‌العاده ویژه، اعمال فوق‌العاده مناطق جنگی، مرزی و کمتر توسعه‌یافته برای بیش از 1300 نفر، رشد چشمگیر آموزش نیروی انسانی کتابخانه‌ها و افزایش 46 درصدی ساعت‌های آموزش از مهم‌ترین اقدامات در این بخش است.
همچنین، معادل‌سازی حقوق کارمندان وزارت ارشاد با سایر وزارتخانه‌ها و افزایش فوق‌العاده شغل از 19 تا 50 درصد، از دیگر گام‌هایی بوده که با پیگیری و دستور مستقیم رئیس‌جمهور اجرا شده است.
افزایش پوشش فرهنگی و حمایت از خانواده هنرمندان
در حوزه حمایت‌های فرهنگی و اجتماعی، عضویت 15 هزار فعال قرآنی در صندوق هنر و بیمه حدود 6 هزار نفر از این قشر در کنار رشد 150 درصدی پرداخت کمک مستمری(سلوا) به هنرمندان و حمایت از ازدواج و فرزندآوری 2313 خانواده هنرمند، نشان‌دهنده تغییر رویکرد حمایتی دولت از کمک‌های مقطعی به پشتیبانی ساختارمند و پایدار است.
نگاهی به آینده: شهر هنر
و حمایت از گروه‌های مردمی
از جمله طرح‌های بلندمدت دولت سیزدهم، کلنگ‌زنی پروژه شهر هنر در پردیس با ساخت 2000 واحد مسکونی ویژه هنرمندان است. این پروژه که با هدف تأمین مسکن و زیرساخت‌های فرهنگی طراحی شده، می‌تواند بستری تازه برای تعامل، تولید و زیست هنری فراهم کند.
در کنار آن، حمایت از مؤسسات مردمی فعال در شعر، ادبیات و برگزاری جشنواره‌های فرهنگی نشان می‌دهد که دولت سیزدهم در حال ایجاد پیوندی تازه میان نهادهای مردمی و ساختارهای دولتی در تولید فرهنگ است.
عدالت و منزلت برای هنرمندان، رویکرد دولت سیزدهم
گزارش آماری از اقدامات دولت سیزدهم در حوزه فرهنگ و هنر، نشان از رویکردی فعال، ساختاریافته و گام‌به‌گام در راستای بهبود معیشت، منزلت و امنیت شغلی اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه داشت، آن‌هم با نگاهی گسترده‌تر و عادلانه‌تر به تمامی خانواده بزرگ فرهنگ و هنر ایران. هرچند برخی چالش‌های ریشه‌دار همچنان باقی است، اما مسیر طی‌شده در این دولت، نویدبخش آینده‌ای باثبات‌تر و حمایتی گسترده‌تر برای فعالان فرهنگی کشور است.
تجربیات ارزشمند گذشته، راهی برای آینده
تمامی این اقدامات درحالی صورت گرفته است که برخی همچنان دولت سیزدهم را متهم به بی‌توجهی به عرصه فرهنگ و هنر می‌کنند و اتمام دولت سیزدهم را تنفسی برای فرهنگ و هنر می‌دانند.
این ادعا زمانی می‌تواند درست باشد که فرهنگ و هنر را محدود به عده‌ای سودجو و سرمایه‌دار بدانیم که اتفاقا اهداف آنها با اهداف عموم جامعه هنری کشور فاصله بسیار دارد.
شاید نیز این ادعا را مطرح می‌کنند تا عدم توانایی و بی‌کفایتی احتمالی در آینده را عادی‌سازی کرده و یا حتی به گردن دولت قبل بیندازند.
در هرحال امیدواریم تمامی مسئولان در هرجایگاهی که هستند با نگاه و بررسی دقیق و منصفانه به گذشته، نقاط قوت و ضعف را بیایند و به تجربیات مختلف آگاهی یافته و در جهت پیشرفت روزافزون قدم بردارند.