این نشانه‌ها را جدی بگیرید! (مقاله وارده)
معناسازی بسیاری از روندها و پدیده‌های پیرامون از منظر نشانه‌شناسی امکان‌پذیر است. رهیافت نشانه‌شناسی در حقیقت امکان دریافت پیام از طریق فهم اشارات، نشانه‌ها و نمادهاست. یعنی فهم دلالت‌های ذهنی که بر پایه نشانه‌های عینی حاصل می‌شود. نشانه‌شناسی امکان رمزگشایی پیامها را می‌دهد و در این رهیافت نشانه همان دروازه ورود به شناخت و بازتحلیل معانی هر پدیدار است. از رهگذر این نشانه‌هاست که می‌توانیم ارتباط خود را با پیرامون معنادهی و تنظیم کنیم. در این پارادایم ضروری است واکنش‌ها به عنوان تابعی از معنایابی کنش‌ها به گونه‌ای اعتباربخشی شوند که محاسبات فرستنده پیام را تنظیم و ادراک حاصل از آن را بر مبنای واقعیات چارچوب‌بندی نماید. در این پارادایم رسانه نقش تعیین‌کننده در معناسازی و اعتبارافزایی به نشانه‌ها را به عهده دارد.
از این منظر مجموعه‌ای از کنش‌های رسانه‌ای مقامات آمریکایی در مواجهه با جمهوری اسلامی از پیش از شروع مذاکرات تاکنون از منظر نشانه‌شناسی قابل بررسی و تحلیل است. در چارچوب پارادایم نشانه‌شناسی کنش‌های رسانه‌ای مقامات آمریکایی در ۶ دسته قابل فهم هستند:
- هیمنه‌افزایی از تهدید نظامی به عنوان ابزار ایجاد هراس و القاء فوری بودن تهدید: انتشار اخبار پرتکرار با منشاء متنوع مبنی بر گسیل نیروهای نظامی و تجهیزات تهاجمی به منطقه از جمله ناوهای هواپیمابر و ناوشکن‌ها، ایجاد پایگاه ثابت و متحرک آفندی در منطقه، رونمایی از انواعی از ابزارهای نظامی تهاجمی از انواع جنگنده‌ها تا مدل‌سازی رزمایش‌های نظامی در همین چارچوب ارزیابی می‌شود.
- فعال نگه داشتن اهرم تحریم‌ها با هدف تصویرسازی از فشار بی‌پایان به جمهوری اسلامی و شکستن تاب‌آوری اقتصادی: همزمان با طرح ضرورت مذاکره مستقیم، فعال نگه داشتن و تداوم استفاده از مکانیزم تحریم‌ها با هدف اعمال فشار و امتیازگیری از جمهوری اسلامی و در افق نهائی شکستن تاب‌آوری اقتصادی به منظور فعال کردن گسل‌های اقتصادی- اجتماعی، به هم ریختن محاسبات ملی و معتبرسازی غیرقابل تحمل بودن فشار تحریم‌ها.
- تصویرسازی از اجماع داخلی دولت ترامپ و شریک راهبردی او(اسرائیل) در مواجهه با جمهوری اسلامی: انعکاس پیام‌های مختلف از هماهنگی با اسرائیل در هر گونه اقدام علیه جمهوری اسلامی و توافق مقامات در سطح سیاسی برای هر گونه مواجهه با ایران.
- ارائه تصویری ضعیف از ایران در ابعاد نظامی و اقتصادی در برابر تهدیدهای رسمی مقامات آمریکایی: تهدیدهای پیوسته به اقدام نظامی علیه ایران از سوی مقامات آمریکایی و اسرائیلی و یا تهدید علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای و بدون پاسخ ماندن اغلب این تهدیدها از سوی ایران بی آنکه بخواهیم می‌تواند به تصویرسازی دروغین دشمن کمک کند!
- برجسته‌سازی صداهای متناقض داخلی در همراهی با رویکرد آمریکا علیه ایران: انتشار مطالبی با محتوای عجز و ناچار بودن به مذاکره، شرایط سخت اقتصادی، درگیر بودن با انواعی از ناترازی‌ها و ضرورت جدی برای نشستن پای میز مذاکره و پذیرش خواسته‌ها و ادعاهای مطرح شده.
- مواجهه با ایران با ادبیات تحکم‌آمیز و تهدیدهای لفظی به منظور تنزل دادن شخصیت ملی ایرانیان: استفاده از ادبیات تهدیدآمیز، برخورد از موضع بالادستی و بعضا تمسخرآمیز به‌ویژه از سوی ترامپ به کرات رسانه‌ای شده است.
مجموعه‌ای از این محورها که با پشتیبانی رسانه‌ای در ابعاد خبری، تصویری و تحلیلی در حال بازنمایی است نشانه‌هایی قابل دریافت از تلاش آمریکا برای تصویرسازی و اثرگذاری بر اراده و محاسبات مردم و مسئولان ایرانی است. به همین دلیل معتقدیم به هیچ وجه نباید از کنار موضوع با ساده‌سازی و سکوت عبور کرد. چراکه نشانه‌ها در ادراک عمومی معناسازی شده و بر اساس معنای دریافتی، تصویرها شکل گرفته و محل قضاوت قرار می‌گیرند. تصویر ضعف یا اقتدار، ایستادگی یا تسلیم، پیشروی یا عقب‌نشینی، توانایی یا ناتوانی، ترس یا شجاعت، انفعال یا توانمندی از دل همین نشانه‌ها تولید و ادراک عمومی را در سطح داخلی و بین‌المللی شکل می‌دهند. این نشانه‌ها به‌ویژه برای مذاکره کنندگان و تیم‌های سیاسی، امنیتی و نظامی مسئول در فرآیند مذاکرات بیش از همه باید مورد رصد، توجه و پاسخ متناسب باشد.
باید هوشیارانه و از موضع اقتدار و در تراز ملت ایران در این عرصه کنشگری کرد چه اینکه برخلاف تصویرسازی دشمن اصرار آمریکا برای مذاکره، ناشی از ادراک او از اقتدار ملی ایرانیان است. تجربه تلخ برجام پیش چشم ما و مایه عبرت ملی است. این‌بار در فرآیند مذاکرات آن تجربه شکست خورده نباید تکرار شود.
سپهر خلجی