احیای زایندهرود با مدیریت آب
شهرکرد- خبرنگار کیهان:
زایندهرود سالها به عنوان بزرگترین رودخانه و جریان دائمی آب در فلات مرکزی ایران با سرچشمه گرفتن از رشته کوههای زردکوه در استان چهارمحال و بختیاری در کویر مرکزی ایران حدود 200 کیلومتر به سمت شرق پیش میرود و در نهایت به تالاب گاوخونی دراستان اصفهان میریزد.
متاسفانه از دهه 80 به دلائل مختلفی این رودخانه دائمی در مقاطعی از زمان کمآب و یا بنابر فشارهای اجتماعی در مقاطع کوتاهی باز و بسته میشود.
کارشناسان دلسوز و بیطرف از جمله دلائل اصلی خشکی زایندهرود را اجرای طرحهای انتقال آب به یزد و کاشان، استقرار صنایع بزرگ آببر مانند فولاد، ذوبآهن، پالایشگاه، نیروگاهها، کارخانههای سیمان و کاشی و... و همچنین الگوی کشت نامناسب با اقلیم نیمه کویری اصفهان، لنجان، زرینشهر و باغ بهادران از جمله برنج، ذرت، علوفه، سیب زمینی، صیفیجات و... را اعلام کردهاند.
استان چهارمحال و بختیاری با دارا بودن 5/7 درصد از مساحت حوضه زایندهرود نزدیک به 80 درصد منابع آب زایندهرود را تامین میکند و سهم برداشت آب این استان کمتر از 10درصد منابع آب از این رودخانه است اما این درحالی است که سالهای اخیر چالشهای گستردهای از سوی استان اصفهان در رسانههای دیداری و شنیداری و فضای مجازی صورت گرفته که علت اصلی خشک شدن زایندهرود ناشی از برداشتهای بیرویه آب بالادست در استان چهارمحال و بختیاری نسبت داده شده است و این تبلیغات منفی که آخرین آن از شبکه خبر 20:30 مورخ 20 فروردین1404 پخش شد ضمن ایجاد التهاب دراستان چهارمحال و بختیاری موجب رو در رو قرار دادن مردم این استان با مردم استان اصفهان شده است که اگر مسئولان قضائی و امنیتی کشور چارهای نیندیشند در آینده نزدیک به بحران و مشکلی اجتماعی تبدل خواهد شد.
باید به این نکته مهم نیز اشاره کرد که سرمنشأ اصلی بحرانهای کمآبی حوضه زایندهرود ریشه به نحوه مدیریت آب در سالهای گذشته ارتباط دارد و اگر موارد اشاره شده در این حوضه انجام میگرفت امروز شاهد روند تدریجی خشک شدن رودخانه زایندهرود و بحرانهای اجتماعی و زیست محیطی ناشی از آن نبودیم.
برای احیای زایندهرود باید برنامههایی ازجمله عدم توسعه صنایع آببر و تمرکز بر توسعه گردشگری به عنوان محور توسعه استان اصفهان و انتقال این صنایع به استانهای ساحلی مانند هرمزگان، بوشهر و سیستان و بلوچستان، تغییر الگوی کشت با اتخاذ سیاستهای تشویقی و بازدارنده و توسعه کشتهای گلخانهای، متوقف یا محدود شدن شهرکسازی در اصفهان و عدم ایجاد زمینه برای مهاجرت به این استان، سوق دادن بودجههای هنگفت، حفر تونلهای انتقال آب به جهت اقدامات مدیریت مصرف و بهبود الگوی مصرف آب در بخشهای کشاورزی و شرب، کاهش برداشت از منابع آبهای زیرزمینی و ترویج فرهنگ صرفهجویی در آب به ویژه در شهرداری اصفهان برای کاهش چمنکاری و جایگزینی آن با روشهای جدید کم آببر، اجرا شود.