به دلیل عدم خودکفایی در تولید کالاهای اساسی
نیمی از درآمد صادرات نفت کشور صرف واردات خوراک دام می‌شود
در حالی که جمعیت ایران طی ۱۸ سال گذشته تنها
۲۲ درصد افزایش یافته، واردات محصولات کشاورزی تقریباً دو برابر شده و با معادل نیمی از درآمد نفتی کشور وارد می‌شود.
به گزارش خبرگزاری فارس؛ در حالی که جمعیت ایران از سال ۱۳۸۶ تا امروز حدود ۲۲ درصد رشد کرده و از 70 میلیون و 500 هزار نفر به 86 میلیون نفر رسیده، حجم واردات محصولات کشاورزی تقریباً دو برابر شده و از 12 میلیون و 800 هزار تن به حدود ۲۵ میلیون تن افزایش یافته است. این روند افزایشی پرسش‌هایی جدی درباره پایداری امنیت غذایی کشور و میزان وابستگی به واردات کالاهای اساسی کشاورزی ایجاد کرده است.
از این میان، تنها واردات ذرت به ۱۰ میلیون تن در سال می‌رسد. واردات دانه و کنجاله سویا نیز حدود نزدیک به پنج میلیون تن و جو حدود سه میلیون تن است. این در حالی است که مجموع واردات این کالاها بالغ بر ۱۷ میلیارد دلار در سال هزینه دارد؛ رقمی که معادل نیمی از درآمد نفتی کشور است.
حلقه اصلی زنجیره واردات
کارشناسان اقتصادی معتقدند رشد بی‌رویه وابستگی به کالاهای اساسی دام و طیور یکی از دلایل اصلی افزایش واردات است. محمدرضا خلیلی؛ استاد اقتصاد کشاورزی در دانشگاه تهران اظهار داشت: «ایران نزدیک به ۷۰ درصد از نیاز خوراک دام خود را از خارج وارد می‌کند. این در حالی است که با وجود ظرفیت‌های داخلی در تولید علوفه، سویا، ذرت و جو، عملاً سیاست‌گذاری‌های نادرست و عدم حمایت مؤثر از تولیدکنندگان داخلی، ما را به شدت وابسته کرده است.»
همچنین، به گفته وی، سهم دامداری صنعتی از کل تولیدات دامی کشور، بیش از ۶۰ درصد است؛ یعنی بخش بزرگی از خوراک دام وابسته به تولیدات انبوه با فرمول غذایی ثابت و عمدتاً وارداتی است.
نقش الگوی مصرف و سیاست‌گذاری ناصحیح
الگوی مصرف کشور نیز در افزایش وابستگی به واردات کالاهای اساسی بی‌تاثیر نبوده است؛ برای مثال، مصرف روغن نباتی در ایران حدود دو برابر میانگین جهانی است. البته به گفته کارشناسان، عامل اصلی را باید در ساختار معیوب سیاست‌گذاری‌های کشاورزی جست‌وجو کرد.
ناصر دلاوری؛ عضو سابق هیئت‌مدیره اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دامی گفت: «سه قلم اصلی خوراک دام در ایران؛ ذرت، کنجاله سویا و جو، همگی وارداتی‌اند. در حالی که می‌توان با اصلاح فرمول‌های غذایی دام و افزایش بهره‌وری در تولید علوفه داخلی، وابستگی را کاهش داد.»
برای کاهش این وابستگی، چند راهکار پیشنهاد شده که اجرای برنامه هفتم توسعه و خودکفایی 90 درصدی در تولید محصولات غذایی اساسی، اصلاح الگوی تغذیه دام و طیور و طراحی فرمول‌های بومی خوراک دام بر اساس ظرفیت‌های داخلی با حمایت از تحقیقات علمی در این حوزه، کاهش مصرف بی‌رویه برخی اقلام مانند روغن یا جایگزینی با کَره؛ با آگاهی‌بخشی به مردم و تشویق به مصرف منطقی، توسعه دامداری‌های سنتی و نیمه صنعتی با بهره‌وری بالا، استفاده از نژادهای مقاوم‌تر، از جمله آنهاست. آینده امنیت غذایی کشور نیازمند تصمیم‌گیری‌های فوری، علمی و منسجم است؛ پیش از آنکه واردات، تبدیل به تنها گزینه ممکن شود.