همکاری راهبردی ایران و چین تحریم‌های نفتی آمریکا را خنثی کرد
وزارت خزانه‌داری آمریکا با تحریم یک پالایشگاه چینی به اتهام خرید نفت ایران، گام جدیدی در تشدید فشار بر تهران برداشت، اما آمارها نشان می‌دهد این تحریم‌ها نه تنها مانع صادرات نفت ایران نشده، بلکه همکاری اقتصادی و ژئوپلیتیک ایران با چین را عمیق‌تر کرده است.
به گزارش خبرگزاری فارس؛ تحریم آمریکا علیه پالایشگاه شاندونگ شنگ‌شین که به گفته وزارت خزانه‌داری این کشور بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ بیش از ۸۰۰ میلیون دلار به شرکت‌های مرتبط با ایران حواله کرده، نمونه‌ای از چرخه تحریم‌های یک دهه اخیر واشنگتن است.
داده‌های ماهواره‌ای و گزارش‌های سازمان ملل حاکی از آن است که صادرات نفت ایران در مارس ۲۰۲۵(اسفند گذشته) به یک میلیون و 820 هزار بشکه در روز رسیده است.
گزارش تانکرترکرز هم می‌گوید که ۴۵ درصد از نفتکش‌های ایرانی از مارس ۲۰۲۴ با تغییر پرچم و مسیر، تحریم‌ها را دور زده‌اند.
سند محرمانه بانک مرکزی چین هم نشان می‌دهد، ۳۲ درصد از واردات نفت چین از ایران با استفاده از مکانیسم‌های غیردلاری انجام شده است.
«جانگ لیان»، اقتصاددان دانشگاه پکن می‌گوید که «تحریم‌های آمریکا به جای منزوی کردن ایران، آن را به آزمایشگاهی برای ایجاد سیستم‌های مالی موازی تبدیل کرده است.»
خروج یکجانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و تحریم شرکت‌های اروپایی فعال در ایران مانند توتال، آغازگر شکافی میان واشنگتن و متحدانش بود.
در ژانویه ۲۰۲۳(دی ماه دو سال قبل)، وزارت دادگستری آمریکا ۱۰۸ میلیون دلار از دارایی‌های شرکت چینی COPC را ضبط کرد، در حالی که این شرکت در حال مذاکره برای رفع اختلافات با واشنگتن بود. این اقدام، واکنش تند مقامات چینی را به دنبال داشت.
«لیو شیائومینگ»، دیپلمات سابق چین معتقد است که «آمریکا با سلاح تحریم‌ها نه تنها دشمنان، بلکه متحدان خود را نیز می‌راند. امروز، حتی اروپا به دنبال کاهش وابستگی به سیستم مالی آمریکاست.»
در انبارهای بندر شنگ‌شین، بشکه‌های نفت ایرانی با برچسب محصول کشوری دیگر بارگیری می‌شوند. سهم ایران از بازار نفت چین در ۲۰۲۵ به میزان 19 درصد است که سه برابر سه سال قبل است.
بر اساس گزارش بلومبرگ، چین از سال ۲۰۲۱ تاکنون ۱۴ میلیارد دلار در بخش پالایشگاه‌های ایران سرمایه‌گذاری کرده است.
«هوآ چانگی»، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت که «همکاری با ایران مبتنی بر قوانین بین‌المللی و احترام متقابل است. ما مخالف تحریم‌های یکجانبه و بلندپروازی‌های هژمونیک هستیم.»
تحریم اخیر آمریکا علیه پالایشگاه چینی، تنها حلقه دیگری از زنجیره تنش‌های فزاینده میان واشنگتن و پکن است، اما به نظر می‌رسد این تحریم‌ها به جای تضعیف ایران، به تقویت همکاری‌های فراقدرتی در قالب نهادهایی مانند سازمان همکاری شانگهای و پیمان بریکس انجامیده است.