توجه صاحبان قلم و اندیشه به حضور مؤثر در عرصه‌های نرم‌افزاری
افتـخار و اقتـدار جامعه اسلامی در گرو معرفی پیشـرفت‌ها
فائقه بزاز
بخش پایانی
خبر داغ و هیجان‌انگیز است؛ نخستین جراحی مغز جنین در بدن مادر. اتفاقی که برای اولین‌بار در دنیا و البته در ایران رقم خورده و تیمی از متخصصان ایرانی موفق به انجام یک جراحی نادر مغز بر روی جنینی در رحم مادر شده‌اند. مشاهده ضایعه‌ای کیستی در حال پیشرفت در مغز جنین و وخامت اوضاع، تیم پزشکی را مصمم می‌کند دست‌به‌کار شوند تا قبل از تولد جنین، و طی یک جراحی نادر این ضایعه را درمان کنند.
اهمیت این اتفاق یک بعد قضیه است؛ اما کم‌توجهی رسانه به بازتاب گسترده این خبر موضوع دیگری است. اخبار را که زیرورو می‌کنی برخی سایت‌ها و خبرگزاری‌ها به صورت سطحی و شتاب‌زده به آن اشاره‌ای کرده یا با تیم مدنظر گفت‌وگویی مختصر انجام داده‌اند.
رسالتی که به دوش رسانه برای انعکاس رویدادها و پیشرفت‌های ارزشمند ایران است ناقص و ابتر مانده و آن‌طور که بایسته و شایسته است به آنها پرداخته نمی‌شود. موضوعی که رهبر معظم انقلاب صاحبان رسانه را به آن توجه داده‌اند.
ایشان در دیدار جمعی از تولیدکنندگان و فعالان بخش خصوصی در بهمن 1403 تاکید کرده‌اند: «ما در زمینه نشان دادن «پیشرفت‌ها و تحقق آرزوها» کم‌کاریم. یک کار رسانه‌ای لازم است. آیا این پیشرفت‌هایی که شما اینجا گزارش دادید و ما شنیدیم، جوان‌های ما و دانشجویان ما می‌دانند؟ کسانی که مایل‌اند در کشور فعالیت کنند، اثر بگذارند و توانایی‌هایی در خود می‌بینند، آنها می‌دانند که می‌توان یک واحد کوچکی را مثلاً در یک شهر کوچک به‌وجود آورد و بعد از مدتی آن را به چندین ده برابر افزایش داد؟ پیشرفت این را خبر دارند؟ ما در زمینه نشان دادن پیشرفت‌ها و تحقق آرزوها، کم‌کاریم. یک کار رسانه‌ای لازم است. این یک فصل جداگانه‌ای است که باید بنشینند در این زمینه بحث کنند و فکر کنند.»
و در جایی دیگر از سخنانشان در این دیدار می‌فرمایند: «نمایشگاهی دیروز مشاهده کردم، درحالی‌که بخش کوچکی از واقعیت کشور را نمایش می‌داد، نشان داد که بخش خصوصی به‌رغم فشارهای خارجی و تحریم و تهدید تحریم‌های بیشتر، توانسته به سطح قابل‌قبولی از پیشرفت برسد.»
ما از همه دنیا جلوتریم
حضرت آقا در بیاناتشان در ارتباط با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی در سال 99 نیز تاکید می‌کنند: «ما پیشرفت‌های زیادی داشتیم، نمونه‌های متعدّدی داشتیم؛ یک قلم، پیشرفت علم است. ما در این سال‌های بعد از انقلاب، از لحاظ پیشرفت علمی، از همه دنیا جلوتر بودیم. این قضاوت من نیست، قضاوت مراکز بین‌المللی است؛ یعنی سرعت ما و شتاب پیشرفت علمی ما چندین برابرِ متوسّطِ جهان است که حالا بعضی گفته‌اند دَه برابر، بعضی گفته‌اند سیزده برابر. خب علم خیلی مهم است: اَلعِلمُ سُلطان؛ علم به معنای واقعی کلمه قدرت است. این شعرِ معروفِ «توانا بود هر که دانا بود» حرف درستی است. «توانا بود هر که دانا بود»؛ دانش برای یک کشور توانایی می‌آورد، اقتدار می‌آورد.»
پیشرفت و توسعه از امتیازات چشمگیر یک جامعه است. اما آگاهی مردم از این توسعه ضرورت مهم‌تری است که تا حدودی مغفول مانده است. در شماره‌های گذشته از اهمیت تقویت جبهه‌های نرم گفتیم و اینکه تبیین و روشنگری به منظور حفظ امنیت روانی جامعه نقشی مؤثرتر از سنگرهای سخت‌افزاری دارد. در این شماره به اهمیت بازتاب پیشرفت‌ها در دانش بشری و بعد از انقلاب می‌پردازیم که می‌تواند از دیگر مؤلفه‌های این سنگر فرهنگی محسوب شود.
دانش توانائی می‌آورد
گسترش علمی به همراه توسعه پایدار هر جامعه مستلزم تربیت نیروی فرهیخته به عنوان سرمایه انسانی است. انسان ارزشمندترین و بزرگ‌ترین ثروت جامعه است و تربیت انسان کارآمد از عوامل کلیدی در توسعه کشورها محسوب می‌شود. از انسان به عنوان کوچک‌ترین و کارآمدترین سلول پیکره حیاتی دانش و توانائی که بگذریم، فناوری از دیرباز به عنوان یکی از لوازم اساسی تولید و توسعه مطرح و همواره با رشد دانش بشر در حال تکامل بوده است. پیشرفت و به‌کارگیری گسترده فناوری میزان کارایی سایر عناصر درگیر در فرآیند تولید و توسعه را افزایش می‌دهد تا آنجا که امروزه فناوری به عنوان یک عامل استراتژیک برای توسعه همه‌جانبه شناخته می‌شود. در دوران ۳۰ساله حیات جمهوری اسلامی ایران تلاش‌های مستمر و مؤثری برای بهبود و ارتقای سطح فناوری ملی انجام شده است و دستاوردهای قابل تحسین در این زمینه‌ها حاصل شده است.
فراهم کردن زمینه اشتغال نخبگان کشور در فناوری‌های نو از طریق توسعه و ایجاد مراکز، پارک‌ها و شهرک‌های فناوری، ایجاد فضای مطلوب علمی، افزایش سهم دانش در ارزش افزوده خدمات و کالاهای تولیدی در کشور، قابلیت‌های موجود فناوری‌های هسته‌ای، نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهت توسعه زیرساخت‌ها و بهبود کیفیت تولیدات اقتصادی و صنعتی، به‌خصوص پیشرفت در دستاوردهای پزشکی و دانشگاهی، ارتقای رتبه علمی و پژوهشی ایران، رشد در سلول‌درمانی و بیوتکنولوژی و... از هزاران دستاوردهایی است که پس از انقلاب به وقوع پوسته است.
از طرفی وجود پدیده نوظهوری به نام فضای مجازی بدون شک حاصل پیشرفت و ترقی بشر در دستیابی به علوم فاخر است که در بستر آن می‌توان آگاهی‌بخشی، رشد، ترقی و توسعه تا انحراف افکار از داشته‌های فرهنگی را مشاهده کرد. در روزگار اخیر این اینترنت و فضای مجازی است که بر افکار جهانیان مدیریت می‌کند و میلیون‌ها پیام را بین جوامع مختلف بشری ردوبدل می‌کند. اینک جهان به سمتی پیش می‌رود که افکار انسان‌ها در بستر فضای مجازی و دنیای اینترنت شکل می‌گیرد، عصری که پیام‌ها به‌سرعت بازتاب و بازنشر می‌یابد و سطح آگاهی ملت‌ها و تمدن‌ها از حال و احوال یکدیگر نزدیک شده است.
در این حال آنچه در این بستر می‌توان دید، دست‌های آشکار و پنهانی است که هر یک مقاصدی دارند تا به‌نوعی سکان افکار را در دست گیرند. اما در این آشفته‌بازار که افکار و اذهان به‌سرعت زیر بمباران عبارات و تصاویر مختلف قرار دارد، آنچه می‌تواند جوامع بشری به‌ویژه نوجوانان، جوانان و حتی بزرگسالان را به سمت آرمان‌های مطلوب ملی و حفظ هویت و ظرفیت‌های علمی و رسیدن به اقتدار هدایتگر شود به دست گرفتن مدیریت سکان فضای مجازی و برجسته کردن دستاوردهاست.
تقوا لازمه علم است
اگرچه رسیدن به دانش توانائی می‌آورد؛ اما ایمان، تقوا و پرهیزگاری رمز سعادت و توسعه علمی است.
بنا بر قول حجت‌الاسلام آقای قرائتی، «تقوا و ایمان رمز سعادت و توسعه علمی است. تقوا، پرهیزکاری و خداپرستی اثر عمیقی در آگاهی، روشن‌بینی و فزونی علم و دانش دارد. هنگامی که قلب انسان به‌وسیله تقوا صیقل یابد، همچون آیینه، حقایق را درک می‌کند. علمی سودمند است که به دیگر انسان‌ها سود رساند و انسان را به سوی خدا سوق دهد. برخی افراد هرچه جلوتر می‌روند و علم و دانش آنان زیاد می‌شود، نه‌تنها تواضع آنان بیشتر نمی‌شود؛ بلکه کمتر هم می‌شود، پس نمی‌توان ادعا کرد هرکس باسوادتر است اخلاقش بهتر است.»
اخلاق، علم و ایمان مکمل یکدیگرند و تقویت زیرساخت‌های فرهنگی به‌خصوص در رسانه می‌تواند با رشد آگاهی و دانش بشر، برای حکومت اقتدار بیافریند. اقتداری که اخلاق‌مداری و اصالت ارزش‌ها در آن حرف اول را می‌زند.
می‌توان گفت: آنچه از سخنان و تأکیدات رهبر معظم انقلاب برمی‌آید بر نقش بی‌بدیل رسانه‌ها در پیکارهای کنونی جهان استوار است. ایشان توانایی رساندن پیام و روایت واقعیت را عاملی مهم‌تر از ابزارهای نظامی در تعیین پیروز میدان دانسته و خواستار دقت، تلاش، و ابتکار بیشتر در عرصه رسانه شده‌اند.
آوردگاهی که لازم است در مقابل تحریف سدی نفوذناپذیر بوده، و هنرمندانه در افکار و نهایتاً دل‌های مردم امید و نشاط بیافریند.
در حال حاضر شرایط جنگی است و این را به طور محسوس می‌توان در فضای نقل‌وانتقالات پیام‌ها درک کرد و آنچه را که رهبر انقلاب می‌فرمایند در پیکار جهانی دیده شده حتی بر میدان، بر عرصه نظامی و بر عرصه‌های اقتصادی و سیاسی و مقدم و در اولویت دانسته شده است.
دستاوردهای پزشکی
مطلب را باخبر جراحی مغز جنین در رحم مادر آغاز کردیم. خوب است در این مجال نگاهی دوباره به تعدادی معدود از بی‌شمار پیشرفت‌هایی بیندازیم که امروز «ایران» را بر سرزبان‌ها انداخته است.
کشور ما ایران در عرصه توانمندی و پیشرفت‌های پزشکی و داروسازی جزو کشورهایی در جهان است که مجامع علمی و مجلات بین‌المللی در حوزه پزشکی، حساب ویژه‌ای برای دانشمندان ایران باز می‌کنند. طبق اعلام مسئولان وزارت بهداشت، ایران در بسیاری از شاخص‌های پزشکی در دنیا جزو کشورهای پیشرفته به شمار می‌آید به‌نحوی که در پزشکی رتبه ۱۵ و در داروسازی رتبه ۷ دنیا را دارد. علاوه بر این،
- رتبه علمی و پژوهشی ایران در جهان به ۱۵ رسیده است.
- ۶۵ دانشگاه ایران جزو دانشگاه‌های برتر دنیا هستند که از میان آنها ۲۲ دانشگاه علوم پزشکی هستند.
- هم اکنون بخش قابل‌توجهی از بیماری‌های سرطانی در ایران کاملاً قابل درمان است.
- ۹۷ درصد داروهای مورد نیاز کشور در داخل ایران تولید می‌شود.
- از طریق پیوندهای مختلف از جمله پیوند جفت، پیوند خون، پیوند مغز استخوان و... بیش از ۷۰ بیماری در ایران درمان می‌شود.
- حدود 20 سال است که در کشور از روش سلول درمانی استفاده می‌کنیم. ایران جزو 10کشور اول دنیاست که توانسته این فناوری را کاربردی کند.
- در عرصه بیوتکنولوژی اکنون کشور ما جزو سه کشور تولیدکننده محصولات این فناوری در دنیاست.
- رتبه کمی و کیفی پزشکی ایران در دنیا 15 است
نیروی انسانی پژوهشی ایران در سه دهه گذشته بیش از ۲۶ برابر شده و جایگاه علمی کشورمان در حوزه پزشکی به لحاظ کمی و به لحاظ کیفی ۱۵ یا ۱۶ است.
- هیچ بیماری برای درمان به خارج اعزام نمی‌شود و حدود 6500 دانشجوی خارجی با هزینه خود در دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران در حال تحصیل هستند.
جان کلام
عدم توجه به اهمیت بازتاب پیشرفت‌های نظام اسلامی ایران بعد از انقلاب و به‌خصوص جهش دانش و فناوری و پیشرفت‌های پزشکی در سال‌های اخیر، انعکاس نیافتن مناسب دستاوردها و عدم ارائه آمارهای دقیق از ابعاد تلاش‌های صورت پذیرفته، عدم اطلاع‌رسانی مناسب به مردم درباره مشکلات موجود و عدم توجیه شفاف مردم که با فضاسازی و فعالیت گسترده تبلیغاتی دشمنان در سیاه‌نمایی وضع موجود و بزرگ‌نمایی مشکلات ضریب می‌گیرد، ناآگاهی مردم را از وضع موجود دامن می‌زند و می‌تواند زمینه را برای ناامیدی اجتماعی، اغتشاشات و صرف هزینه‌های سنگین فراهم آورد.
امید درختی است که شاخ و برگش در آسمان اقتدار گسترده شده و می‌تواند سبب توسعه و پیشرفت شود و این امکان جز با شفاف‌سازی و تبلیغات پیشرفت‌ها در رسانه امکان‌پذیر نیست. توجه صاحبان قلم و اندیشه به حضور مؤثر در عرصه‌های نرم‌افزاری، رسالتی بر دوش مفسران اجتماعی است که متضمن اقتدار است.