سیاستگذاران دولت‌، وعده تک نرخی شدن ارز را دادند ولی با حذف سامانه نیما، در عمل نتوانستند نرخ را کنترل کنند و قیمت ارز افزایشی شد. تجربه چند ماهه اقدامات دست راستی نشان داد که اقتصاد کشور آمادگی هیچ شوک اضافه‌ای را ندارد.

خبرآنلاین این ارزیابی را از قول کارشناس پولی خود حجت‌الله فرزانی منتشر کرد و نوشت: سیاستگذاران در شرایط تحریمی باید حمایت از معیشت مردم را از راه‌های مختلف، از جمله اختصاص ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی از کالاهای اساسی ادامه دهد. این در حالی است که بخشی از سیاستگذاران دولت چهاردهم وعده تک نرخی شدن ارز را دادند ولی با حذف سامانه نیما در عمل نتوانستند نرخ دلار را کنترل کنند تا نرخ هر دلار آمریکا در آستانه صد هزار تومان قرار بگیرد.

جهش‌های پی‌در‌پی نرخ ارز تا آنجا پیش رفت که برخی را به ضرورت کنار گذاشتن مسئولان ارشد اقتصادی کشور مانند رئیس کل بانک مرکزی یا وزیر اقتصاد رساند. تغییر رئیس کل بانک مرکزی اما با حضور سرزده پزشکیان در بانک مرکزی و حمایت همه‌جانبه او از محمدرضا فرزین ناتمام ماند. در مورد همتی ولی کار دشوارتر است چرا که باید مجلس دوباره به وی رأی اعتماد دهد. 

آنچه مشخص به نظر می‌رسد این است که دولت به دنبال تغییر سیاست‌های اقتصادی خود رفته است. تجربه چند ماهه اقدامات دست راستی نشان داد که اقتصاد کشور آمادگی هیچ شوک اضافه‌ای را ندارد و حضور پزشکیان در جلسه مدیران کل بانک مرکزی با موضوع کنترل بازار ارز و طلا هم گواهی دیگر بر این نکته است که تنها چند ماه زمان برای رئیس دولت کافی بود که بخواهد از سیاست پیشین خود فاصله بگیرد.

بانک مرکزی حتی زمانی که بحث تک نرخی کردن ارز هم مطرح بود تأکید داشت که باید برای ارز مورد نیاز کالاهای اساسی فکری کرد. در واقع پیش از بحث‌های اخیر نیز از نظر سیاستگذار پولی باید کالاهای اساسی با ارزی ارزان‌تر تأمین شوند و اظهارات اخیر آقای عارف هم تأکیدی دوباره بر این مهم است.

چالش اساسی در هر سیاست کلان اقتصادی دغدغه معیشت خانوارها است و بانک مرکزی هم به سهم خود در حوزه پولی و ارزی چنین مسئله‌ای را برای خودش تعریف کرده است. هم‌اکنون نیز با وجود حذف سامانه نیما، چند نرخ ارز در کشور داریم که نرخ تأمین کالاهای اساسی یکی از آنها است.

الزامات خاصی برای تک نرخی کردن ارز وجود دارد. به هر روی تلاش‌هایی صورت گرفت تا لااقل جهش‌های قیمتی به حداقل برسند. در زمانی که محدودیت منابع تشدید می‌شود، یکی از موثرترین راه‌های جلوگیری از افزایش دامنه مشکلات، جیره‌بندی کردن منابع موجود است. این اقدام، برای ارز که تقریباً همه اقتصاد ما به نوسانات قیمت آن گره خورده، اهمیت بیشتری دارد. ارز موجود در کشور باید طوری تخصیص یابد که معیشت جامعه را بیش از این دستخوش چالش نکند. باید سیاستگذاران اقداماتی کنند که با وجود محدودیت ارزی، بتوانیم نیازهای اساسی مردم را با همین نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی فعلی تأمین کنیم زیرا در غیر این صورت تورمی سنگین به سفره‌ها تحمیل می‌شود. 

زمانی می‌توان قیمت‌گذاری ارز را به بازار سپرد که عرضه و تقاضا متوازن باشند. ما اکنون در جنگ اقتصادی هستیم. در این شرایط، تک نرخی کردن می‌تواند به رها سازی اقتصاد و زندگی مردم بیانجامد که قابل قبول نیست. معیشت مردم در وضعیت دشوار هم باید تأمین شود و از این منظر حفظ ارز کالاهای اساسی در نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی به سود کشور خواهد بود. این میان سوءاستفاده هم شکل خواهد گرفت که برخورد با سوداگران و فرصت‌طلبان با بخش نظارتی است و امید می‌رود با برخورد دقیق و مناسب، اجازه سوءاستفاده از منابع حداقلی مردم و کشور داده نشود.