جهش ۱۰۰ برابری صادرات غیرنفتی در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی
در حالی که صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۳۵۷ به ارزش نیم میلیارد دلار بوده در سال گذشته به ۵۰ میلیارد و ۱۲۰ میلیون دلار افزایش یافته است.
به گزارش خبرگزاری فارس؛ پیش از انقلاب، اقتصاد ایران عمدتاً به نفت وابسته بود و به همین دلیل صادرات غیرنفتی جایگاه قابل قبولی در تجارت کشور نداشت. در این دوران، واردات کشور نیز رقم قابل توجهی را به خود اختصاص داده بود.
حجم صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۳۵۷، به سه میلیون و ۳۰۰ هزار تن به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار رسید؛ در حالی که واردات کشور ۱۲ میلیون تن و به ارزش ۱۰ میلیارد دلار بود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران همواره در تلاش بوده تا اقتصاد کشور را تقویت کند، تنوع بخشد و وابستگی به منابع خارجی را کاهش دهد. در این راستا، صادرات غیرنفتی نقش حیاتی پیدا کرده و بهطور ویژه پس از انقلاب، شاهد رشد صادرات غیرنفتی کشور بودیم. در سال ۱۳۵۸، صادرات غیرنفتی ایران به ۸۰۰ میلیون دلار رسید و ارزش واردات به ۱۰ میلیارد دلار کاهش یافت.
اما در سالهای جنگ تحمیلی، بهویژه در اوایل آن، تجارت غیرنفتی ایران کاهش یافت و در سال ۱۳۵۹ صادرات غیرنفتی کشور به ۶۰۰ میلیون دلار رسید. با این حال، در سالهای پایانی جنگ تحمیلی، صادرات غیرنفتی دوباره رشد کرد و در سال ۱۳۶۷، این رقم به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار رسید. در همین سال، واردات کشور معادل
۹ میلیارد دلار بود.
با وجود تحریمهای شدید آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، کشور در تلاش بوده تا با کشورهای همسو، کشورهای همسایه و برخی کشورهای آفریقایی تجارت خود را گسترش دهد. از جمله اقدامات مهم در این زمینه، انعقاد قراردادهای تجاری بین ایران و کشورهای مختلف بوده است.
اقدامات برای افزایش صادرات
یکی از مهمترین این قراردادها، توافق تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا است که پس از گذراندن مراحل مختلف، احتمالاً در ابتدای سال ۱۴۰۴ اجرائی میشود. این توافق امکان تجارت آزاد میان ایران و کشورهای روسیه، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس را فراهم میکند.
«میرهادی سیدی»؛ مشاور امور بینالملل سازمان توسعه تجارت ایران، درخصوص تجارت ایران با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا اعلام کرده است که حجم تجارت ایران و پنج کشور اوراسیا قبل از اجرای موافقتنامه تجارت ترجیحی حدود دو میلیارد دلار بود اما اکنون این رقم به
پنج میلیارد دلار افزایش یافته است.
همچنین، ایران با کشورهایی نظیر پاکستان، ترکیه، ازبکستان و عمان نیز موافقتنامههای تجارت ترجیحی دارد. در مجموع، ایران در مسیر تقویت روابط تجاری با کشورهای منطقه و برخی کشورهای آسیایی و همچنین افزایش صادرات به بازارهای جدید گامهای مثبتی را از بعد از انقلاب اسلامی تاکنون برداشته است. با این حال، چالشهایی نظیر مشکلات حملونقل، موانع بانکی و کمبود سرمایهگذاری خارجی همچنان میتوانند بر روند رشد صادرات تاثیرگذار باشد.
رشد 100 برابر صادرات ایران از سال 1357 تا 1402، اگرچه قابل توجه است اما باید در نظر داشت که در شرایطی چون تحریمها، نرخ ارز بالا و تورم داخلی، صورت گرفته است.