نقشه استعمار برای زنان - بخش بیست‌وچهارم
هزینه اجتماعی و اقتصادی خشونت‌های جنسی
سیدمحمدحسین راجی
در ادامه یادداشت پیشین که به پیامدهای آزادی زنان به سبک غربی با محوریت آسیب‌های اجتماعی پرداختیم، در این یادداشت ابتدا به هزینه اجتماعی و اقتصادی خشونت‌های جنسی و سپس به وضعیت زنان در ایران خواهیم پرداخت.
مجرمان خشونت‌های جنسی اغلب قربانیان و بازماندگان این‌گونه خشونت‌ها را با انبوهی از درد‌های جسمانی و روانی رها می‌کنند. علاوه‌بر این، قربانیان جامعه هم به لحاظ هزینه‌های اقتصادی متضرر می‌شود.
سازمان اتحاد ملی ایالات متحده آمریکا در این رابطه می‌گوید: «افرادی که در دوران نوجوانی مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند، درآمدشان در بزرگسالی کاهش یافته است.» یک مطالعه توسط اتحادیه شهر نیویورک علیه تجاوز جنسی نشان می‌دهد که یکی از دلایل کاهش درآمد مادام‌العمر [افراد تجاوزدیده] مربوط به کاهش تحصیلات است. آنها ادعا می‌کنند که زنانی که از سوءاستفاده جنسی جان سالم به در برده‌اند، در مقایسه با زنانی که هیچ آزار جنسی را گزارش نکرده‌اند، سه برابر بیشتر احتمال دارد که دبیرستان را به پایان نرسانند؛ اما حتی اگر فردی از دبیرستان فارغ‌التحصیل شود و تحصیلات عالی دریافت کند، بار مالی بازمانده بودن همچنان قابل توجه است.
مرکز ملی منابع خشونت جنسی ایالات متحده گزارش می‌دهد که 81 درصد از زنان تحت تأثیر آسیب روانی و استرس پس از حادثه هستند. به گفته همین مرکز، هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی برای زنانی که در کودکی مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند 16 درصد بیشتر از دیگران است.
نتایج تحقیقات مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا نشان می‌دهد، تاکنون بیش از ۲۵ میلیون نفر بزرگسال در آمریکا مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند و این نوع از جرم، بار اقتصادی سنگینی یعنی چیزی معادل ۳.۱ تریلیون دلار را تا به امروز بر دوش دولت آمریکا گذاشته است. میزان مالیاتی که آحاد جامعه آمریکا در طول عمر خود برای پر کردن خلأ هزینه‌های بلندمدت درمان قربانیان تجاوزات جنسی می‌پردازند، مجموعاً بیش از تولید ناخالص داخلی سالانه همه اقتصادهای بزرگ به‌جز چهار اقتصاد بزرگ جهان است.
طبق تحقیقات کمپین ملی پایان دادن به خشونت جنسی در ایالات متحده آمریکا، خشونت‌های جنسی علیه قربانیان سالانه 127 میلیارد دلار برای این کشور هزینه دارد.
در سال 2015، کل بار اقتصادی که کودکان قربانی تجاوزات جنسی بر دوش دولت ایالات متحده گذاشته‌اند تقریباً 9.3 میلیارد دلار و شامل هزینه‌های مرتبط با مراقبت‌های بهداشتی، رفاه کودکان، آموزش ویژه، مقابله با خودکشی بوده است. این عدد در سال 2019 برای کشور انگلستان معادل 10.1 میلیارد پوند بوده است.
این معضل تنها محدود به ایالات متحده نیست؛ بلکه در بسیاری از کشورها که از الگوی غربی پیروی کرده‌اند بروز پیدا کرده است.
مؤسسه برابری جنسیتی در اروپا برآورد کرده است که هزینه خشونت‌های جنسیتی در سراسر اتحادیه اروپا 366 میلیارد یورو در سال است. خشونت علیه زنان 79 درصد از این هزینه را تشکیل می‌دهد که بالغ بر 289 میلیارد یورو می‌باشد. مطالعات جدید نشان می‌دهد هزینه‌های مختلف خشونت جنسیتی شامل تأثیرات فیزیکی و عاطفی (56 درصد)، خدمات عدالت کیفری (21 درصد) و بازده اقتصادی از دست رفته (14 درصد) قابل بررسی می‌باشند. سایر هزینه‌ها می‌تواند شامل خدمات عدالت مدنی (برای مثال برای طلاق و رسیدگی به حضانت کودک)، کمک‌های مسکن و حمایت از کودکان باشد.
زندانیان زن
بر اساس گزارش سال 2019 مرکز تحقیقاتی «پروژه محکومیت» که در حوزه رفع اختلافات در حوزه عدالت کیفری آمریکا در حال فعالیت است، جمعیت زنان زندانی در آمریکا از سال 1980 تاکنون 7 برابر شده و بیش از 60 درصد از آنان دارای یک کودک زیر 18 سال هستند. اگرچه تعداد مردان بیشتری نسبت به زنان در زندان هستند، اما میزان رشد تعداد زندانیان زن در ایالات متحده آمریکا از سال 1980 دو برابر بیشتر از مردان است.
میزان دستگیری دختران جوان نیز از حدود 17 درصد در سال 1980 به 30 درصد در سال 2018 افزایش پیدا کرده است و این آمار نشان‌دهنده افزایش سطح بزهکاری‌های اجتماعی در بین نوجوانان و جوانان دختر در سطح ایالات متحده آمریکاست.
واحد مطالعات جهانی دانشگاه برایانت آمریکا در گزارش خود می‌نویسد:
«با 2.2 میلیون نفر پشت میله‌های زندان، ایالات متحده زندانبان جهان است. با 5 درصد جمعیت جهان، ما مسئول زندانی کردن یک چهارم زندانیان جهان هستیم. اگرچه ایالات متحده 5 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد، اما 30 درصد از تمام زنان پشت میله‌های سراسر جهان را ما زندانی می‌کنیم...»
وضعیت زنان در ایران پهلوی
مسئله «زنان» یکی از چالش‌های انقلاب اسلامی در مقابل مخالفان نظام است. چالشی که از ابتدای انقلاب وجود داشت و هرچه جلوتر می‌آییم، مسئله‌ای برای سوءاستفاده سیاسی و تحریم علیه ایران می‌شود. آنچه در این مورد بیشتر تکرار می‌شود، خصوصا از طرف منتقدان نظام؛ وضعیت مطلوب زنان قبل از انقلاب اسلامی است. آنها مدعی هستند که در دوره پهلوی برای زنان آزادی وجود داشته و حقوق آنها توسط دولت و شاه محترم شمرده می‌شد. اما هیچ‌گاه تصویر دقیقی از آن دوره بیان نمی‌کنند. در ادامه به بررسی وضعیت زنان در دوره پهلوی می‌پردازیم.
در طول تاریخ، حکومت‌ها و نظام‌ها، ادعاهای مختلفی را دربارۀ زن مطرح کرده‌اند؛ ولی لازم است تا برای صحت‌سنجی گفتار آنها، به عملکردشان نیز توجه شود. شاهان پهلوی نه فقط در عمل به منزلت زن توجهی نمی‌کردند، بلکه حتی در گفتار نیز از دیدگاه خود دفاع کرده و با وقاحت تمام، زن را فقـط محدود در ارضای نیاز جنسی مردان متصور شده و هیچ باوری به موفقیت بانوان در امور مختلف نداشتند.
نگاه محمدرضا پهلوی به زن همواره با حقارت همراه بوده است. اسدالله عَلَم در خاطرات خود می‌نویسد:
«سه‌شنبه 13 مهر 1355: عرض کردم کتاب [مصاحبۀ شاهنشاه با] مؤسسۀ استوک بالاخره بدون غلط از چاپ خارج شد؛ ولی آن مسئلۀ نژاد آرین که شاهنشاه زیاد تأکید فرموده بودید، محض خاطر اینکه مد روز نیست، قابل حذف کردن نبود. فرمودند: چیزهای دیگر هم بحث داشت؛ ولی چه باید کرد؟ زن‌ها مثل مگس‌ها دائماً وزوز می‌کنند. آدم برای آنکه جان خودش را خلاص کند، موافقت می‌کند که آسوده شود. ولی من فکر می‌کنم حق با علیاحضرت شهبانو بود.»
فساد اخلاقی و زن‌بارگی شاه و برخی درباریان، خود حاکی از پایین بودن جایگاه زنان در حد وسیله و کالایی با قابلیت هدیه دادن برای مردان بود. این امر در یادداشت‌های دیگر عَلَم برجسته‌تر است:
«دوشنبه ۷ مهر ۱۳۵۴:... مقالۀ پلی بوی را به نظر مبارک رساندم و نظرات خودم را هم عرض کردم. فرمودند: در این مجله که کسی مقاله جدی را نمی‌خواند. من خیال کردم راجع به جنـ.... بازی‌های ما چیزی نوشته است. عرض کردم خیر. خندیدند و فرمودند: پس مانع ندارد.»
اوج این فساد در زمان محمدرضاشاه در جشن هنر شیراز رخ داد. جایی که سراسر نمایش برهنگی و برنامه‌های مستهجنی بود که حتی صدای غربی‌ها را درآورد و از این شیوه احساس خطر کردند!
سران پهلوی علنا با حجاب و عفاف مخالفت می‌کردند و از هیچ وسیله‌ای برای از بین بردن حیا و ترویج بی‌بند و باری ابایی نداشتند. اشرف پهلوی در مجله زن روز هفده دی‌ماه 1356 می‌گوید: «هدف ما آن بود که تا چند سال آینده در تمام لغت‌نامه‌های ایران در بخش چ و ح؛ دو واژه چادر و حجاب حذف شود!»
اسکندر دلدم، یکی از افراد مورد وثوق دربار پهلوی، در بخشی از خاطرات خود می‌نویسد: «در دوران پهلوی، خوش‌صداترین، خوشگل‌ترین و جذاب‌ترین زنان را به زنان و دختران شایسته معرفی می‌کردند و برای تبلیغ هر چیزی از باطری و روغن گرفته تا بوگیر دستشویی از تن زن استفاده می‌کردند.»