آرش فهیم

 

جشنواره فیلم فجر درحالی برای چهل و سومین دوره کار خودش را شروع کرد که شاهد استقبال گسترده مردم از این رویداد هستیم. بنابر مشاهدات و همچنین گزارش‌های رسمی، استقبال از این رویداد در حدی بود که در همان ساعات اول، تقریبا تمام ظرفیت 29 مجموعه سینمایی و 53 سالن سینما با 11 هزار و 938 صندلی در تهران، تکمیل شد. این استقبال گرم و پرشور از یک جشن سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، در نگاه اول به این دلیل است که به هر حال جشنواره فیلم فجر مهم‌ترین رویداد سینمایی در ایران محسوب می‌شود. اما یک اتفاق معنای دیگری هم دارد. 

در تقویم سالانه ما، 21 شهریور به عنوان روز ملی سینما تعیین شده است. یک روز گرامی که البته هویت و معنای خاصی ندارد؛ خیلی‌ها اصلا نمی‌دانند که این روز به چه دلیلی به عنوان روز ملی سینما انتخاب شده است، به همین دلیل هم با وجود برنامه‌هایی که در این مناسبت برگزار می‌شود، اتفاق ویژه‌ای رخ نمی‌دهد. 

اما روز 12 بهمن (که با آغاز جشنواره فیلم فجر همزمان است) را می‌توان به معنای واقعی کلمه‌، روز ملی سینما دانست و 10 روز برگزاری جشنواره فجر را می‌توان «دهه ملی سینما» دانست. این بخش از تقویم هم در تاریخ معاصر کشورمان و هم هر سال، موسم احیاء و حیات یافتن سینمای کشورمان محسوب می‌شود. آگاهان به تاریخ سینمای ایران تأیید می‌کنند که سال 56 سینمای ایران عملا دچار مرگ شده بود؛ دو سال آخر رژیم پهلوی هم تولید فیلم از رونق افتاده بود، هم قهر مردم دامن سینمای غیرمحترم آن دوره را گرفته بود و حتی چهره‌های مشهور آن زمان چون محمدعلی فردین هم دیگر کارکردی در گرما بخشیدن به گیشه فیلم‌ها نداشتند. اما در اوج سرمای زمستان سال 57 قیامی رخ داد که تأثیرات عظیمی بر شئون مختلف جامعه ایرانی گذاشت، یکی از بخش‌هایی که تحت تأثیر این قیام متحول و به بیان بهتر، زنده شد، سینما بود. اینکه رهبر این انقلاب، حضرت امام خمینی(ره) سینما را به عنوان یکی از موضوعات اولین سخنرانی‌شان بعد از بازگشت به کشور در 12 بهمن انتخاب کردند و آن جمله تاریخی – ما با سینما مخالف نیستیم...- را فرمودند، انگار دمی مسیحیایی در کالبد بی‌جان سینمای ایران دمید؛ درنتیجه سینمای عفونت‌گرفته و به کما رفته ما در دوران شکوفایی و پویایی انقلاب، عصری طلایی را در تاریخ ثبت کرد و به یکی از افتخارات فرهنگی ما تبدیل شد. قطعا دهه 60 و تا اواسط دهه 70 یک دوره کم نظیر و طلایی در هنر هفتم کشور بود که تحت‌الشعاع انقلاب اسلامی این سابقه درخشان شکل گرفت. به همین دلیل هم دهه فجر‌، جشن تولد دوباره سینما در ایران محسوب می‌شود برگزاری جشنواره فجر در این دهه معنادار است.

این ماجرا به صورت سالیانه نیز اتفاق می‌افتد. یعنی سینمای ایران در طول سال دچار بحران‌های مختلفی است؛ اختلافات جریان‌های مختلف، رکود و رونق پایین اکثر قریب به اتفاق آثار و... اما در زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر همه این مشکلات به طور موقت پاک می‌شوند و سالن‌های سینما با رونق همراه می‌شوند و گردهمایی‌های باشکوه اهالی سینما در جریان جشنواره برگزار می‌شود و بلیت فیلم‌ها فروش می‌رود و... به این ترتیب خون تازه‌ای در رگ‌های سینمای ما دمیده می‌شود و هر چند موقت، طی 10 روز دهه فجر، سینمای ایران نفس می‌کشد و نفسی تازه می‎کند. یعنی همان طور که در تاریخ معاصر ما اتفاقات 12 تا 22 بهمن 57 موجب زنده شدن سینما در ایران شد، 12 تا 22 بهمن هر سال نیز این احیاگری سالانه اتفاق می‌افتد.

به این دلایل، جشنواره فیلم فجر «مهم» است؛ به ویژه برای سینما، سینماگران و سینمادوستان. هم از این رو، آن سینماگرهایی که در مقاطعی به هر بهانه ای، مذبوحانه بر طبل تحریم جشنواره زدند، مصداق بارز یکی بر سر شاخ بن می‌برید هستند. آنها بیش و پیش از آنکه یک فعل و انفعال سیاسی را مرتکب شده باشند، با علم یا بی‌علم اما درعمل، عَلَم دشمنی با سینما را برافراشتند و زخم بر همکاران و صنف خودشان وارد کردند.

بدون تردید مدیران سینمای ایران و جشنواره فیلم فجر هم تنها زمانی می‌توانند این سینما را به نقطه مطلوب برسانند که به همان نرم‌افزاری که موجب احیا و نجات این سینما و مناسبت برگزاری این جشنواره است مراجعه کنند.