امکان رشد ۸ درصدی اقتصاد ایران با اتکا بر سرمایه‌های داخلی
در حالی برخی نرخ رشد ۸ درصدی اقتصاد ایران بدون جذب سرمایه‌گذاری خارجی را غیرممکن می‌دانند که کارشناسان دیگری ظرفیت‌های خالی اقتصاد ایران را برای تحقق این نرخ رشد کافی ارزیابی می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، هدف‌گذاری رشد اقتصادی هشت درصدی در ایران، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف اقتصادی مطرح شده است. این هدف در شرایطی بیان می‌شود که اقتصاد ایران با چالش‌هایی همچون تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت منابع داخلی، و تورم بالا روبه‌رو است. با این حال، دو نگاه متفاوت در مورد تحقق این هدف وجود دارد؛ برخی معتقدند که دستیابی به این نرخ رشد بدون سرمایه‌گذاری خارجی ممکن نیست؛ در حالی که دیگران بر این باورند که ظرفیت‌های داخلی ایران برای رسیدن به این هدف کافی است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای؛ رهبر معظم انقلاب در سخنرانی نوروزی 1400 با اشاره به سوء‌استفاده و منفی‌بافی برخی‌ها با بزرگنمایی مشکلات موجود به خصوص در فضای مجازی و تبلیغات خارجی دشمنان گفتند: «برخی آیه یأس می‌خوانند و راه را بن‌بست نشان می‌دهند اما اصلاً این‌طور نیست و ایران می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های مختلف داخلی از شکوفاترین اقتصادهای منطقه و حتی جهان باشد. استفاده از این ظرفیت‌ها احتیاج به معجزه ندارد. بلکه مدیریتی قوی، دارای احساس مسئولیت، ضد فساد و دارای برنامه جامع اقتصادی می‌خواهد.»
ایشان در نوروز سال 1400 با اشاره به اذعان کارشناسان بانک جهانی درباره رتبه هجدهم اقتصاد ایران در میان حدود 200 کشور فرمودند: «کارشناسان بین‌المللی معتقدند ظرفیت‌های سرزمینی و انسانی زیادی در ایران وجود دارد که در صورت استفاده از آنها، رتبه اقتصادی ایران به رتبه 12 می‌رسد که بسیار مهم است.»
پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول از ایران 2050
صندوق بین‌المللی پول (IMF) در گزارشی که سال 2019 منتشر شد، اعلام کرد: ایران با 1284 میلیارد دلار تولید، در رده هجدهم جهان قرار دارد و برپایه پیش‌بینی‌ها ایران ظرفیت دست یافتن به 30 برابر تولید فعلی را دارد.
صندوق بین‌المللی پول در سال 2014 پیش‌بینی کرده است اگر ایران از ظرفیت‌های اقتصادی خود استفاده کند و با ایجاد تغییرات اساسی در روند پیشرفت اقتصادی با بهره‌برداری صحیح از بخش‌های کشاورزی، نفت و گاز، اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد خدمات، می‌تواند تا سال 2050 تولید خود را به رقم 43 هزار میلیارد دلار برساند.
ایران به دلیل موقعیت استراتژیک خود، دسترسی به بازار 15 کشور همسایه با حجم تجارت سالانه 1200 میلیارد دلار را دارد. این ظرفیت عظیم، فرصت قابل‌توجهی برای رشد و توسعه اقتصادی کشور به شمار می‌رود، اما آمارها نشان می‌دهد که سهم ایران از این بازار تنها 30 تا 40 میلیارد دلار است؛ رقمی معادل دو و نیم تا 3.3 درصد کل تجارت منطقه.
تحقق این هدف، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، رفع موانع ساختاری، و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های داخلی است تا ایران بتواند از موقعیت استراتژیک خود در منطقه بهره‌برداری کند و به رشد اقتصادی پایدار دست یابد.
امکان تامین غذای 500 میلیون نفر
ایران با به‌کارگیری ظرفیت‌های خالی در بخش کشاورزی، می‌تواند غذای باکیفیت برای حداقل 500 میلیون نفر تولید کند. بر اساس آمار بانک مرکزی، خوداتکایی ایران در تأمین اقلام اساسی غذایی بین 55 تا 60 درصد است که نشان‌دهنده تأمین غذای حدود 50 میلیون نفر از جمعیت 86 میلیونی کشور است. با وجود 38 میلیون هکتار اراضی قابل کشت، تنها 12 میلیون هکتار زیر کشت قرار می‌گیرد و بهره‌وری کشاورزی ایران حدود یک دهم کشورهای پیشرفته است.
در صورت افزایش سطح زیرکشت به دو برابر و بهبود بهره‌وری به 70 درصد، همراه با دو برابر شدن ارزش محصولات پس از فرآوری، ارزش تولیدات بخش کشاورزی می‌تواند تا 7280 میلیارد دلار افزایش یابد. این تحول نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و سرمایه‌گذاری در فناوری و زیرساخت‌های کشاورزی است.
ظرفیت عظیم نفت و گاز
صنعت نفت و گاز ایران با دارا بودن 10 پالایشگاه نفت و هشت پالایشگاه گاز، 75 دکل حفاری و بیش از 800 شرکت فعال بخش خصوصی، ظرفیت‌های عظیمی دارد که به دلیل کمبود تقاضا بلااستفاده مانده است. ایران دارای 600 میلیارد بشکه نفت خام درجا است که با فناوری فعلی، 150 میلیارد بشکه آن قابل استحصال است.
در صورت ارتقای فناوری و افزایش ارزش افزوده از طریق فرآوری نفت و گاز، می‌توان به درآمد سالانه‌ای معادل 7800 میلیارد دلار تا سال 2050 دست یافت. این رقم در مقایسه با درآمد فعلی 35 میلیارد دلاری از فروش نفت و گاز، نشان‌دهنده پتانسیل بالای این صنعت برای تبدیل ایران به یکی از ده قدرت برتر اقتصادی جهان است.
وجود نیروی کار با‌انگیزه و با‌استعداد
غلامی؛ کارشناس اقتصادی با اشاره به توان داخلی برای تحقق رشد هشت درصدی گفت: نرخ بیکاری در کشور حدود هشت درصد است. همچنین، نرخ بیکاری جوانان به حدود 19 تا 20 درصد می‌رسد که نشان‌دهنده وجود نیروی کار آماده به کار و پتانسیل بالای اشتغال‌زایی است. با برنامه‌ریزی مناسب، می‌توان از این نیروی کار برای افزایش تولید و رشد اقتصادی استفاده کرد.
صمد حسن‌زاده؛ رئیس اتاق بازرگانی ایران در همایش مدیریت جهادی با اشاره به مزیت‌های اقتصاد ایران و تاکید بر اینکه حدود 60 درصد ظرفیت بنگاه‌های اقتصادی بلااستفاده است، اظهار کرد: ثبات سیاسی در یک منطقه بی‌ثبات، بازار داخلی بزرگ و دسترسی به بازارهای منطقه‌ای در حال رشد، حجم عظیم ذخایر نفت و گاز، ذخایر معدنی کم‌نظیر، امکان تولید انرژی‌های پاک با توجه به موقعیت جغرافیایی، نیروی کار تحصیل‌کرده، جوان و دوستدار فن‌آوری، وجود جذابیت‌های گردشگری و... ظرفیت‌های قابل‌تبدیل به ثروت و درآمد برای افزایش رفاه مردم هستند.
معادن ایران گنج پنهان
ایران با دارا بودن 68 نوع ماده معدنی، 37 میلیارد تن ذخایر کشف‌شده و 57 میلیارد تن ذخایر بالقوه، یکی از 15 قدرت معدنی جهان است. ارزش این ذخایر حدود 1400 میلیارد دلار برآورد شده که بسیار بیش از این است چرا که بخش زیادی از مساحت ایران، مورد مطالعه وجود معدن قرار نگرفته است. ضمن اینکه میانگین عمق استخراج معادن در ایران 10 متر و در جهان 100 متر است؛ بنابراین احتمال اینکه ارزش ذخایر معدنی، بیش از نفت و گاز باشد وجود دارد. ایران هفت درصد معادن جهان را در اختیار دارد ولی تولیدات معدنی تنها شش دهم درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و با داشتن 18 درصد منابع گاز و 9 درصد منابع نفت، موقعیت منحصربه‌فردی برای تأمین انرژی فعالیت‌های معدنی دارد.
از طرفی، ایران دارای نیروی متخصص فراوان در زمینه معدن و زمین‌شناسی است که نیاز کشور به نیروی انسانی را برطرف می‌کند. این در حالی است که با وجود تحریم‌ها، بخش معدن و صنایع معدنی در سال‌های اخیر رشد داشته و کمترین تأثیر را از تحریم‌ها پذیرفته است.
محمدرضا بهرامن؛ نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران درباره راهکارهای تحقق رشد اقتصادی هشت درصدی گفت: رشد هشت درصدی اقتصاد و ۱۳ درصدی معدن شدنی است؛ به شرط اینکه دستگاه‌های دولتی در حوزه اکتشاف سرعت‌گیر بخش خصوصی نشوند. تأمین برخی الزامات برای افزایش رشد اقتصادی بخش معدن از سه درصد فعلی به 13 درصد مدنظر برنامه هفتم ضروری است.