اگرچه حجم مبادلات تجاری میان ایران و تاجیکستان در سال گذشته به ۲۷۰ میلیون دلار افزایش یافت اما سفیر تاجیکستان در ایران اظهار داشته که ظرفیت افزایش حجم تجارت دوجانبه تا یک میلیارد دلار نیز وجود دارد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، مسعود پزشکیان؛ رئیس‌جمهور به‌همراه هیئت تجاری اتاق بازرگانی ایران با هدف گسترش روابط دوجانبه و نیز امضای توافقنامه جامع میان تهران و مسکو، دیروز به‌منظور سفری سه‌روزه عازم تاجیکستان و روسیه شد. همچنین پیش از این سفر، نشستی بین فعالان اقتصادی ایران و تاجیکستان برگزار و تأکید شد سطح مناسبات اقتصادی با تکیه بر اشتراکات فرهنگی تقویت شود.

گفتنی است روابط تجاری میان ایران و تاجیکستان بر پایه‌ اشتراکات فرهنگی، تاریخی، و زبانی استوار بوده و از ظرفیت بالایی برای توسعه برخوردار است. تاجیکستان به‌عنوان کشوری در آسیای مرکزی، با منابع غنی معدنی و نیازهای اقتصادی متنوع، یکی از بازارهای بالقوه برای محصولات ایرانی محسوب می‌شود.

حجم مبادلات تجاری بین ایران و تاجیکستان در سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی داشته است. بر اساس گزارش‌ها، این حجم از حدود 57 میلیون دلار در پنج سال گذشته به 270 میلیون دلار در سال گذشته افزایش یافته است. همچنین برای سال جاری هدف‌گذاری شده است که این رقم به 700 میلیون دلار برسد. این در حالی است که چندی پیش سفیر تاجیکستان در ایران اظهار داشته است که ظرفیت افزایش حجم تجارت دوجانبه تا یک میلیارد دلار نیز وجود دارد.

پلاستیک و لاستیک، فرآورده‌های غذایی (تبدیل‌شده یا نگهداری‌شده)، فلزات آهنی و فولاد، محصولات سرامیکی، مواد شیمیایی، کودهای شیمیایی، منسوجات، قند و شکر، دانه‌های کاکائو و فرآورده‌های آن، مواد معدنی، لبنیات، محصولات شیشه‌ای، آجیل، بقایای گیاهی و خوراک دام، پارچه‌های مصنوعی، چوب، تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی، مرغ، غلات فرآوری‌شده، میوه و خشکبار، کالاهایی است که زمینه صادرات آنها از ایران به تاجیکستان وجود دارد.

 تعرفه‌های ترجیحی، راه ارتقای تجارت دو کشور

صمد حسن‌زاده؛ رئیس اتاق بازرگانی ایران در سفر به تاجیکستان با اشاره به مزیت این کشور با توجه به وجود پنج منطقه آزاد تجاری برای بازرگانان ایرانی گفت: باید در برخی رشته‌های صنعتی، تعرفه‌های ترجیحی بین دو کشور ایجاد شود. ایجاد تعرفه ترجیحی در زمینه محصولاتی نظیر پنبه و پوشاک می‌تواند مؤثر باشد.

او افزود: در بیشتر صنایع به‌خصوص صنایع غذایی، مصالح ساختمانی، فولاد، شیشه، کاشی و سرامیک، در و پنجره و کابینت و... فرصت‌های بسیار خوبی داریم و این امکان وجود دارد که برای صادرات در اختیار بازرگانان تاجیکستان قرار دهیم.

گفتنی است، با وجود فرصت‌های فراوان، روابط تجاری میان ایران و تاجیکستان با چالش‌هایی نیز مواجه است. این چالش‌ها شامل محدودیت‌های اقتصاد دولتی اداری و بروکراتیک، نبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل مناسب و موانع گمرکی است؛ با رفع این موانع و ایجاد تسهیلات بیشتر، دو کشور می‌توانند روابط تجاری خود را گسترش دهند.

با اینکه در سه سال گذشته با بهبود روابط ایران و تاجیکستان، سطح روابط اقتصادی به 270 میلیون دلار افزایش یافته است اما سهم ایران از کل بازار واردات تاجیکستان تنها سه و نیم درصد است. مقایسه سهم ایران نسبت به روسیه در بازار تاجیکستان نشان می‌دهد که روسیه بیش از یک چهارم، معادل ۲۶ درصد از سهم بازار تاجیکستان را به خود اختصاص داده است.

چگونگی بهبود روابط تجاری

 ایران و تاجیکستان

در این رابطه «محمدحسین روشنک»؛ رئیس اتاق مشترک ایران و تاجیکستان با بیان اینکه رابطه دو کشور در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در وضعیت مطلوبی قرار دارد، تصریح کرد: در حوزه اقتصادی هنوز نیازمند اقدامات جدی برای ارتقای سطح همکاری‌ها هستیم. این امر مستلزم به رسمیت شناختن نقش اتاق‌های مشترک و تقویت همکاری آن‌ها با سفارتخانه‌ها و نهادهای دولتی است.

او با اشاره به ضرورت تسهیل شرایط سفر و همکاری‌های گمرکی افزود: امضای توافق‌نامه‌های گمرکی برای کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و رفع موانع عوارض ضروری است. همچنین فعال‌سازی شورای مشترک کارآفرینان دو کشور اهمیت دارد. این شورا با هدف تسهیل تعاملات اقتصادی و کارآفرینی تشکیل شده اما حمایت‌های لازم از آن صورت نگرفته است. سفارتخانه‌ها باید در این زمینه همکاری بیشتری داشته باشند.

رئیس اتاق مشترک ایران و تاجیکستان در ادامه به موضوعات بانکی و مالی اشاره کرد و افزود: محدودیت‌های بانکی یکی از مهم‌ترین موانع توسعه اقتصادی است. باید راهکاری برای رفع این محدودیت‌ها و ایجاد ساختاری برای تبادلات پولی فراهم شود. رفع این چالش‌ها به افزایش حجم تجارت دو کشور کمک شایانی خواهد کرد.

روشنک، خواستار گسترش مسیرهای پروازی بین ایران و تاجیکستان شد و ادامه داد: افزایش تعداد پروازها و ایجاد مسیرهای جدید از شهرهایی مانند اصفهان، شیراز و مشهد می‌تواند تعاملات گردشگری و تجاری را به طور قابل‌توجهی تقویت کند. تسهیل تردد گردشگران نیز یکی دیگر از اولویت‌هاست که می‌تواند به بهبود روابط فرهنگی و اقتصادی کمک کند.

تفاهم‌نامه‌های کریدوری با تاجیکستان

فرزانه صادق؛ وزیر راه و شهرسازی با اشاره به سفر رئیس‌جمهوری به کشورهای تاجیکستان و روسیه، اظهار کرد: در تاجیکستان تفاهم‌نامه‌هایی در دو موضوع که به وزارت راه و شهرسازی مرتبط است، به امضا می‌رسد.

وی با اشاره به این‌که این کشور محصور در خشکی است و نیاز به دسترسی به آب‌های آزاد دارد، افزود: اولین تفاهم‌نامه درباره تسهیل سرمایه‌گذاری طرف تاجیک در چابهار به عنوان پروژه‌ها و سایت‌های لجستیک برای این کشور است و در این تفاهم‌نامه به دنبال تسهیل سرمایه‌گذاری تاجیکستان در پروژه‌های چابهار هستیم.

وزیر راه و شهرسازی، تفاهم‌نامه بعدی را مربوط به صدور خدمات مهندسی در حوزه‌های ساختمان تاجیکستان اعلام و درباره تفاهم نامه‌های میان ایران و روسیه تصریح کرد: سال 1402 وزیر راه و شهرسازی وقت تفاهم نامه‌هایی را با طرف روس برای احداث کریدور شمال- جنوب و رشت به آستارا به امضا رساند که توافقات بعدی در این سفر انجام می‌شود.

صادق افزود: با برگزاری جلسات متعدد با وزیر راه و حمل‌ونقل روسیه در طی یک ماه و نیم گذشته به توافقاتی برای توسعه حمل‌ونقل، کریدوری، ریلی، جاده‌ای، دریایی و بندری در نقشه راه 2025 رسیدیم و خوشبختانه این نقشه راه به تایید دو طرف رسیده و در این سفر بین دو وزیر حمل‌ونقل به امضا خواهد رسید.