توضیح وزارت اقتصاد و پاسخ کیهان درباره حذف ارز نیمایی (خبر ویژه)
روابط عمومی وزارت اقتصاد به یک خبر ویژه کیهان واکنش نشان داد.
این روابط در واکنش به خبر اشتباه دولت، خود را با گرانی ارز نشان داده، آورده است: «سیاست ارزی اخیر دولت در حذف سقف دستوری ارز نیمایی علاوه بر آنکه بازگشت سیاست‌ها به سمت قانون و اسناد بالادستی است؛ با کاهش فاصله نرخ رسمی و غیررسمی و حذف رانت به ثبات در نظام ارزی کشور و در نهایت کاهش نرخ ارز رسمی منجر می‌شود.
بر اساس قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور و قانون بانک مرکزی نظام ارزی شناور مدیریت شده باید مبنای اقدام برای سیاست‌گذاری ارزی قرار گیرد؛ تکلیف قانونی که در سالهای گذشته با تعدد نرخهای بازار رسمی ارز اجرا نشده بود و عملاً توفیقی نیز در کاهش واگرایی بین نرخ ارز بازار غیررسمی با نرخهای اعلامی بانک مرکزی حاصل نشده بود.
علاوه بر این در اسناد بالادستی اهدافی مورد توجه قرار گرفته بود که سیاست‌های ارزی سالهای گذشته در مغایرت با آنها بود از جمله بند (۱۹) سیاست‌های کلی اقتصادی مقاومتی مبنی بر عدم ایجاد بستر فساد در حوزه ارزی و تجاری، هدف کمی رشد متوسط سالانه صادرات غیرنفتی به میزان ۲۳ درصد، جلوگیری از بیش اظهاری در واردات و کم‌اظهاری در صادرات کالاها با کاهش فاصله ارز نیمایی و بازار آزاد و اشراف اطلاعاتی بانک مرکزی بر جریانهای ارزی در برنامه هفتم پیشرفت که سیاست‌گذاری ارزی با هیچ‌کدام انطباق نداشته و اصلاح سیاست‌ها ضروری بود.
در همین حال تعدد نرخهای رسمی و اختلاف معنادار بین نرخ غیررسمی و نرخ نیمایی مشکلات متعددی را از جمله ایجاد رانت تضعیف بازار رسمی افزایش کسری تجارت غیرنفتی به رقم ۱۷ میلیارد دلار، بیش اظهاری در واردات و کم‌اظهاری در صادرات کالاها، تضعیف سیاست‌گذاری پولی در راهبری بازار ارز و... را ایجاد کرده بود.
در این شرایط بود که ستاد اقتصادی دولت تصمیم به اصلاح سیاست‌های ارزی منطبق با اسناد بالادستی و تکالیف قانونی کرد و «بازار ارز تجاری» با حذف سقف دستوری نرخ ارز نیمایی و اجازه به معامله با نرخ توافقی در بازه قیمتی معین راه‌اندازی شد.
لازم به ذکر است که با آغاز فصل پاییز و قبل از اتخاذ سیاست‌های ارزی نرخ غیررسمی ارز روند رو به رشد خود را از 6۰ هزار تومان آغاز کرده بود که به دلایلی همچون روند افزایشی نرخ بلندمدت یا تعادلی نرخ ارز به دلیل ادامه ناترازی‌های کلان اقتصادی و رشدهای بالای نقدینگی و انتظارات تورمی و همچنین انتظارات منفی ناشی از رخدادها و اخبار سیاسی امنیتی و منطقه‌ای بود که افزایش تقاضاهای فصلی هم به آن دامن می‌زد.
بازار ارز به شدت تحت تأثیر رخدادهای خارجی است و در ماه‌های اخیر حوادت منطقه‌ای و درگیری‌های محدود با رژیم صهیونیستی و همچنین انتخاب ترامپ در کنار عملیات‌های رسانه‌ای و شایعات به اوج خود رسیده، حوادثی که هر یک به تنهایی قابلیت تاثیر شدید بر انتظارات را داشته است. اما با اجرای سیاست ارزی دولت طبیعتاً انگیزه بیش اظهاری واردات از بین می‌رود و صادرکنندگان نیز انگیزه بالاتری برای صادرات و بازگشت ارز پیدا می‌کند.
با از بین رفتن صف نیمایی رجوع تولیدکنندگان به بازار غیررسمی جهت تامین ارز برای تهیه مواد اولیه تولید کاهش می‌یابد و از طرفی بخشی از واردات که به دلیل کمبود ارز تخصیص ارز به بازار غیررسمی جهت واردات قاچاق مراجعه می‌کردند، امکان خواهند داشت تا به صورت رسمی واردات خود را انجام داده و تقاضای خود را از بازار غیر رسمی کاهش دهند؛ بنابراین در نهایت حذف سقف نیمایی موجب کاهش معنادار تقاضای ارز نسبت به عرضه ارز شده و در نهایت اثر کاهشی بر تمامی نرخ‌ها از جمله نرخ غیررسمی ارز خواهد داشت.»
درباره این توضیحات وزارت اقتصاد گفتنی است:
1) این وزارت هیچ توضیحی درباره آثار تورمی شدید حذف ارز نیمایی نمی‌دهد و از موضعی غیرمسئولانه، مسئولیت اقدام خود را گردن تحولات خارجی می‌اندازد و حال آنکه افزایش دو هفته اخیر نرخ ارز، مشخصا مربوط به حذف ارز نیمایی است. بدین‌ترتیب صادقانه این بود که اگر از نگاه وزارت اقتصاد تصمیم قابل دفاعی اتخاذ شده، مسئولیت پیامدهای منفی آن هم گردن گرفته شود!
2) وزارت اقتصاد همچنین توضیح نمی‌دهد که مسئولیت فشار تورمی بر تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان با کیست؟ یا چه تدبیری برای جبران این فشار تورمی اندیشیده شده است.
3) مبارزه با رانت متاسفانه در موارد بسیاری، اسم رمز «گران‌سازی» است و گرنه برای مبارزه با رانت، راه‌های غیرتورم‌زایی هم نظیر هوشمندسازی واگذاری منابع ارزی وجود دارد که متاسفانه مورد اهتمام قرار نمی‌گیرد بنابراین به بهانه مجازات مثلا چند صد یا چند هزار نفر، چند ده میلیون شهروند ایرانی مجازات می‌شوند!
نکته آخر اینکه، خبر ویژه کیهان به نقل از خبرگزاری خبرآنلاین (از رسانه‌های اصلی حامی دولت) منتشر شده است. این خبرگزاری در خبر خود خاطرنشان کرده بود: «سیاست ارزی دولت، خیلی زود اثرات خود را نشان داد. به نحوی که نرخ دلار نه تنها از کانال 60 و 70 هزار تومان
عبور کرد، که اکنون به 75 هزار تومان رسیده است. چیزی که دولتمردان می‌گفتند کاهش شکاف نرخ نیما و بازار بود اما چیزی که دیدیم، افزایش قیمت دلار در بازار آزاد بود.»