مهدی امیدی

«هشت پا» عنوان جدیدترین مجموعه پلیسی و کارآگاهی است که پخش آن از تلویزیون به قسمت آخر رسید. این سریال به کارگردانی احمد معظمی با استقبال نسبی اغلب رسانه ها و منتقدان مواجه و به عنوان یک سریال پلیسی استاندارد و قابل قبول؛ ارزیابی شد.

محمدتقی فهیم، ازجمله منتقدانی است که درباره «هشت پا» نوشت: «هشت پا» سریالی در گونه‌ی جنایی/پلیسی است که در زیر ژانرهایش، رویکرد اجتماعی/خانوادگی و عاشقانه را دستمایه قرار داده است.داستان سریال تازگی ندارد. پلیسی جوان درحالی درگیر پرونده‌ای جنایی می‌شود که با پدر و مادر کنجکاو در خانه نشسته‌ خود زندگی می‌گذراند. پدر که خود نظامی بوده به اتفاق مادر بعضا سرنخ‌های پرونده پسرشان را بازنمایی می‌کنند.«سعید چنگیزیان» که حالا در نقش‌های آدم کم حرف خونسرد تثبیت شده است و تعدادی دیگر از بازیگران قدیم و جدید تئاتر و سینما نقش‌آفرینان متن نوشته «علی طالب آبادی» هستند.معظمی سعی زیادی به خرج داده تا این قصه نخ‌نما را با تمهیداتی فنی، تازه‌سازی کند. مثلا اجرای تعقیب و گریزها و اکشن‌هایش با فاصله از اغراق‌های متداول، به عملیات پلیسی در فضای واقعی نزدیک‌اند.میزانسن‌هایش از حد و سقف سریال‌های تلویزیونی سنجیده‌تر و فکر شده‌تر است. دکوپاژهایش در بیشتر فصل‌ها با تایم‌های لازم، کاملا متاثر از ضرب‌آهنگ شغل کاراگاهان و زندگی فردی/جمعی آنان‌ است فقط در مواقعی به ورطه تبعیت از ریتم متداول تلویزیونی می‌افتد. بعضا با سکانس‌ها و پلان‌های طولانی از ریتم ذاتی قصه‌ کار و زندگی پلیسی دور می‌افتد.  یعنی کندی همه چیز صحنه و خصوصا کنش آدم‌ها به کسالت بیننده می‌انجامد. مثلا فصل دیدار پلیس جوان و دختر قصه در کافه را یادآور می‌شوم که با پرگویی‌های مثلا عاشقانه لج درآور می‌شود.

ایوب آقاخانی، کارگردان تئاتر و یکی از بازیگران سریال «هشت پا» نیز درباره این سریال گفت: بر این باور هستم که سریال «هشت پا» می‌تواند استاندارد سریال‌های تلویزیونی را در اندازه قامت چند قسمتی خود جا بجا کند و آقای معظمی هم حداکثر ظرافت و وسواس را در اجرای این فیلمنامه پیچیده به کار بسته است. من هم کنار ده بازیگر نام آور که در ذهن مخاطب جایی دارند، قرار گرفته ام که اگر جایی هم ضعفی داشته ام در بیم جلوه‌های دوستان و همکارانم گم شده است. مخاطبان را دعوت می‌کنم با زمان و دقت بیشتری سریال «هشت پا» را تماشا کنند.

جوان آنلاین هم درباره «هشت پا» نوشت: اما آثار پلیسی تلویزیون، خط جدیدی را در پیش گرفته‌اند که در سریال «هشت پا» هم آشکار است. وجه تمایز «هشت پا» با نمونه‌های مشابه قدیمی‌تر، در پیوند خوردن جرایم با مسائل اقتصادی است. در چند سریال پلیسی اخیر دیگر هم، سارقان اقتصادی و راهزنان معیشت و سلامت مردم زیر ذره بین قرار گرفتند. ازجمله این آثار که البته از نظر کیفی و ساختاری دچار، اما و اگر‌هایی هستند، می‌توان به «هفت سر اژدها» و «غریبه» اشاره کرد که اولی درباره جریان‌های غارت ثروت ملی و دومی به اخلال در نظام دارویی کشور می‌پرداخت و اینک «هشت‌پا» ماجرای شبکه‌های غول‌پیکر کسب سرمایه‌های نجومی با قاچاق مواد مخدر جدید را دستمایه قرار داده است.داستان «هشت پا» از آنجا آغاز می‌شود که یک خانواده از مرگ پدرشان با خبر می‌شوند. مادر خانواده، فرزندانش را از دریافت میراث پدرشان بر حذر می‌دارد چرا که معتقد است این ارث، ناسالم و حرام است. فرزند ارشد این خانواده که سخت در جست وجوی کار و سرمایه است پی گیر ماجرا می‌شود و بعدا می‌فهمد پدرش عضو یک باند مخوف و تبهکار با نام هشت پا بوده است. هر چند که سیر کلی داستان و اتفاقات، کلیشه‌ای به نظر می‌رسد، اما تعقیب و گریز مأمورانی از بخش‌های مختلف نیروی انتظامی با هر یک از پا‌های این هشت پا، رقم زننده یک درام نفس گیر و گرم است. همچنین اکشن در این سریال، استاندارد و قابل باور است.یکی از ویژگی‌های «هشت پا» شخصیت اصلی سریال (کسری) است. این سرگرد اداره آگاهی، ظاهر و 

قد و قامتی بسیار ساده و معمولی دارد و شبیه به مردم عادی است، اما از طریق هوش و درایتش، گره‌های پرونده را یک به یک باز می‌کند و پیش می‌رود. 

هرچند که شخصیت پردازی او در موقعیت‌های عاشقانه، درست طراحی نشده است و او هنگام گفتگو با همسر آینده اش، خام و ضعیف به نظر می‌رسد و شباهتی به یک مرد پخته و جا افتاده و در آستانه میانسالی ندارد! همچنان‌که از ظرفیت پدر کسری با بازی احمد نجفی استفاده شایانی نشده است و این شخصیت منفعل است، درحالی که، چون یک سرهنگ بازنشسته است، می‌توانست به عنوان یک مرشد و راهنمای با تجربه برای پسرش عمل کند، اما حداقل تا قسمت ۱۵ - زمان نوشتن این یادداشت- پدر کسری، یک شخصیت اضافه به نظر می‌رسد؛ شاید در قسمت‌های واپسین، نقشش تأثیرگذارتر بشود. به نقط ضعف سریال «هشت پا» باید تیپیک و کلیشه‌ای بودن خلافکار‌ها را افزود. شخصیت‌های منفی و مجرم در این سریال، سطحی و گلدرشت هستند. 

با وجود برخی نقاط ضعف، اما درمجموع، ریتم خوب و ضرباهنگ سرزنده با فضاسازی و هیجان لازم و موثر، باعث شده‌اند «هشت پا» یک قدم از نمونه‌های مشابه سال‌های اخیر در تلویزیون و نمایش خانگی جلوتر قرار بگیرد و کاری تماشایی و سرگرم کننده و با ابعاد محتوایی راهبردی ارزیابی شود. به این امید که سیمای ملی درجهت تحول و توجه به هویت و ملت، خط تولید آثار پلیسی با رویکرد عدالت محور و ستیزنده با راهزنان و مجرمان اقتصادی را ادامه دهد.

خبرگزاری تسنیم هم طی گزارشی به مقایسه «هشت پا» با «بازنده» (سریال پلیسی شبکه نمایش خانگی) پرداخته و نوشته است: تنها قدرت و قوتِ «بازنده» در اجرای درستِ معمایی بودنش است. چرا که ژانرِ برخی سریال‌ها معمایی اعلام می‌شود و در اتمسفرِ آن معما بودن جایگاهی ندارد. این فضای معمایی در سریال تلویزیونی «هشت پا» هم وجود دارد که احمد معظمی آن را ساخته است. 

او پیش از این «بازپرس» را روی آنتن داشت. شاید از همه مهم‌تر، کارآگاهِ داستان باشد که سعید چنگیزیان برای اولین بار این نقش را تجربه می‌کند و بدون کپی و ادا و اطوار درآوردن، یک کارآگاه متفاوت را بازی می‌کند. این خودش نکته مهمی است.

فیلمنامه و دکوپاژهای کارگردان طوری پیش می‌رود که فضایِ‌ سریال آن شکل و شمایلِ پیچیده را به خوبی به نمایش می‌گذارد. یعنی خیلی راحت مخاطب نمی‌تواند گره‌گشایی کند و باید منتظر بماند تا اتفاقات فینالِ کار را به نظاره بنشیند. این اتفاق خوبی است.

بسیاری از سریال‌ها را در همان قسمت‌های ابتدایی می‌توان حدس زد و بقیه کار هم خیلی جذابیتِ ادامه تماشا ندارد. اما این اتفاق در «هشت پا» نیفتاده و مخاطبان آن را قسمت به قسمت دنبال می‌کنند. حتی پربیننده شدن این سریال در تلوبیون هم گواه بر 

این نکته است. ساخت مجموعه‌هایی از دغدغه نسل امروزی و واسطه قرار دادن رسانه میان متولیان و مخاطبان بویژه نسل جوان به زبان روایتی می‌تواند ابعاد و زوایای بیشتری از مشکلات را آشکار سازد. 

در این راستا، سریال «هشت‌پا»، نشان‌دهنده یک معضل جدی مربوط به تولید و مصرف مواد مخدر در جامعه و پیامدهای جسمی، روانی و اجتماعی آن است که در ژانر پلیسی با موضوع مبارزه با مواد مخدر با بازی هنرمندانی چون سعید چنگیزیان، محمد صادقی، نادر سلیمانی، علی اوسیوند، هلیا امامی و احمد نجفی از شبکه یک سیما مهمان خانه‌های ایرانی‌ها شده است. 

سریال هشت پا، سریالی پرشخصیت و پربازیگر است و کارگردان در انتخاب بازیگرها و بازیگردانی آنها دقت و وسواس به خرج داده است. داستان هشت پا، از 

سه اصل تعلیق غافلگیری و معما در داستان با موضوعی جذاب برخوردار است و بر همین اساس پیش بینی می‌شود مخاطبان را جذب و با خود همراه کند. استفاده از جلوه‌های ویژه در برخی از صحنه‌ها نیز این مجموعه را به سمت واقع‌گرایی بیشتر سوق داده است.

بنابراین میان «هشت پا» و «بازنده» این شباهت وجود دارد که هر دو به دنبال حفظ شاکله معمایی بودن‌شان هستند و از بازیگران خوبی استفاده کرده‌اند. اما یکی سعی می‌کند ایرانی بماند و یکی دیگر از 

ایرانی بودن گریزان است.