نگاهی به استقبال روزافزون نسل جدید به پوشاک بافتنی هنر دست(بخش پایانی)
شال رنگین کاموایی بر گردن باغ پاییزی (گزارش روز)
بافتن عین زندگی است. دانهها را باید از ابتدا درست سر انداخته شوند. دانهها به هم زنجیرند. یک دانه اشتباه بافته شود تا پایان کار اشتباه تکرار و کار خراب خواهد شد.
گالیا توانگر
زندگی هم حجم بزرگی از بافت دانههای به هم پیوسته است. شما باید بتوانید علاوه بر کارهای همیشگیتان هنری را انتخاب کرده و در دامن آن به آرامش برسید. هنری که به دانههای بافتنی زندگیتان تِرامهای رنگی زیبایی ببخشد. بافتنی در این بین هنری است که اگر به دنیایش ورود پیدا کنید هم میتوانید به سلیقه و ذوق خود انواع و اقسام مدلها و پوشاک زمستانی برای خود ببافید و هم میتوانید این هنر را در کنار شغل اصلی سرمایه زندگیتان کرده و چه بسا چنانچه بتوانید حرفهای شوید کمک هزینهای برای اقتصاد خانوادهتان قرار گیرد. در این پاییز هزار رنگ هیچ چیز آرامشبخشتر از نشستن کنار بخاری و بافتن یک شال رنگینکمانی نیست. به تغییرات کوچک توجه داشته باشید تا زندگی روی خوشش را به شما نشان دهد.
وارد کاموافروشیهایمیدانحسنآباد تهران که میشوید در میان رنگها و مدلهای کامواها حیران میمانید. اینجا جایی است که دقایقی فارغ از شلوغی خیابان میتوانید نفسی تازه کرده و ذهن را مثل کبوتری به سمت رنگینکمان کامواها پَر دهید. درست به نمایشگاهی میماند که هر کدام از بانوان مشتاق در گوشهای مشغول گپ و گفت هنری و بعضا آموزش دادن به هم هستند. هیچ کس از این مغازهها دست خالی بیرون نمیآید. لازم نیست برای شروع سراغ کامواهای گرانقیمت بروید. خیلی از مغازهها برخی از کلافهای خود را در سبد حراج انداخته و جلو در اصلی مغازه چیدهاند. به این سبدها هم توجه داشته باشید و ساده از کنارشان نگذرید. گاه میتوانید برای مثال یک کلاف حنایی خوشرنگ را نصف قیمت خریداری کرده و با کلاف رنگ دیگری – در هماهنگی با رنگ انتخابی اول- ادغام کرده و برای یکی از اعضای خانواده، دوستی که اخیرا تولدش است و یا برای مراسم بازنشستگی همکارتان یک شال و کلاه شیک با بافتهای سادهای که بلدید، ببافید.
در اولین گام سراغ جزوات پیچیده بافتنی نروید. بگذارید اولین بار دانهها یکی پس از دیگری در هم فرو روند،کاری از لابهلای انگشتان مشتاقتان متولد شود،آنوقت بعد از اولین کار که شما را به سر ذوق آورد و تحسین اطرافیان را متوجه شما ساخت، میتوانید با انرژی بیشتری اندک اندک به دانش خود در این هنر بیفزایید.
شلوغی در بازار کاموا فروشیهای شهر
در گوشه مغازه کاموافروشی میانه طبقات چشمم کامواهای اسپرت(زنانه و مردانه) با تِرامی از رنگهای گرم کرم تا حنایی و قهوهای سیر نظرم را جلب کرده است. ماندهام که چند کلاف به درد یک شال گردن میخورد؟ و باید میله شماره چند تهیه کنم؟سالهاست که کاموا و میل در دست نگرفتهام. یک خانم مسن با پلاستیکی که درونش پر از کاموا و یک بافتنی تا نیمه بافته شده است از راه میرسد.فرصت را غنیمت دانسته و برای تبادل نظر و پرسیدن سوالاتم کنارش قرار میگیرم. شالی که او بافته درست از همین کامواهای اسپرت اما با تِرام رنگهای گرم تا سرد سبز یشمی تا آبی به کار رفته است. از او در مورد تعداد دانههایی که باید برای شال سر بیندازم و نوع بافتی که خودش کار کرده است میپرسم. این خانم که به همراه دخترش به کاموا فروشی آمدهاند گویی شال و کلاه را برای دامادشان میبافند. وی پاسخ میدهد:«برای شال تعداد دانههایی که باید سر بیندازی تا حدودی سلیقهای هم هست. برخی سی تا چهل تا سر میاندازند اما برخی خانمها که برای خودشان میبافند دوست دارند شال کمی پهنتر باشد تا دو لایه کرده دور گردن بیاویزند و یا گاهی با همان پهنای بیشتری که بافتهاند روی سر بیندازند. ما برای دامادمان 40 تا سر انداختهایم.»
وی در مورد کمیت و کیفیت کامواهای جدیدی که خود نیز در کار بافتش به کار برده توضیح میدهد:«خوبی کامواهای جدید این است که با بافتن خود به خود در کار نقش و رنگ میاندازند و به فواصل این نقش و رنگها تکرار میشوند. دیگر لازم نیست مثل قدیم با اضافه کردن کامواهایی به رنگهای دیگر این نقشها و رنگها را با زحمت ایجاد کنی.»
به بافتش که دقت میکنم میبینم علیرغم اینکه کشباف ساده (یکی زیر یکی رو ) به نظر میرسد اما در عین حال خیلی منظمتر و تمیزتر از کشباف ساده است. وی میگوید بافت انگلیسی کار کرده به این طریق که مثل کشباف ساده میباشد (یکی زیر یکی رو یا دوتا زیر دو تا رو) با این تفاوت که یک رج دانههای زیر را به صورت ساده میبافیم و رج دیگر دانههای زیر را تودلی ( یعنی از داخل دانه زیرین رج قبل میل را رد کرده و به زیر ببافید)این بافت شبیه کشباف ساده است اما پفکیتر و زیباتر به نظر میرسد.
توسعه مشاغل خانگی با رونق بافندگی
کامواها را بیشتر فروشندههای ترک معرفی میکنند. اما برخی که منصفترند برایمان میگویند که اغلب همین کلافها چینیاند. برای طراحی کاموا و اینکه پس از بافتن چه نقشی در بافت ایجاد کند قبل از دادن برنامه به دستگاه خط تولید باید طراح ایده را پیاده کرده باشد تا دستورش به ماشین تولید کاموا داده شود.
حسن یوسفی فروشنده کاموا برایمان ضمن توضیح مطالب بالا میگوید:«در برخی کشورها تهیه مواد اولیه کاموابافی و تجهیزات جانبی مورد استفاده در این هنر به صورت یک صنعت در آمده است.خیلی از دانشآموزان از مرحله هدایت تحصیلی جذب رشتههای هنری اینچنینی میشوند از طراحی تا بافندگی. بنابراین همه این بسترها میتواند بستر خوبی برای کارآفرینی و اشتغالزایی جوانان باشد.»
مجتبی ناهید مدرس و مشاور کار آفرینی نیز این قبیل هنرها را بستر مناسبی برای اشتغالزایی بویژه توسعه مشاغل خانگی معرفی کرده و میگوید:« تجربه نشان داده است که توسعه کسب و کارهاي کوچک به دليل ساختار ساده و زود بازدهي و نياز اندک به سرمايه در جهت متعادل کردن بازار کار مؤثر بوده است. در کشور ما با توجه به ترکيب جمعيتي، کسب و کارهاي کوچک خانگي میتواند بازدهي مناسبي داشته و در کوتاه مدت و حتي در ميان مدت در رفع مشکل بيکاري مؤثر باشد.از اين رو سامان بخشيدن، بهروز رساني و نظاممند كردن كسب و كارهاي خانگي يك ضرورت آشكار است. در وضعيت كنوني، به لحاظ مديريتي و سياستگذاري، هيچ سازماني بهطور مشخص متولي كسب و كارهاي كوچك خانگي نيست. اين مشاغل عمدتاً به صورت سنتي و بدون جهتگيري كلي در كشور رواج دارد. درحالیکه اگر بخواهيم اين مشاغل به صورت پايدار و در تراز جهاني ايجاد شوند، نيازمند برنامههاي حمايتي و آموزشي و بهروزرسانی و استفاده از تكنولوژيهاي روز میباشد. بنابراين با اجراي قانون ساماندهي و حمايت از كسب و كار خانگي، طلیعه روشني براي ساماندهي و نظاممند نمودن كسب و كارهاي كوچك خانگي به وجود ميآيد و به تدريج ضمن شكلگيري يك نظام مديريتي مشخص، زمینه مناسبي براي شكلگيري نهاد متولي اين مشاغل به وجود ميآيد.»
وی در مورد مزایای توسعه کسب و کار خانگی برایمان میگوید:« آزادى و استقلال عمل بیشتر، ساعات کارى انعطاف پذیر، ايجاد تعادل و موازنه بيشتر بين کار وزندگی، پايين بودن هزينه راه اندازی، پايين بودن ميزان ریسک، امکان کار کردن پاره وقت ،راحتتر بودن تربيت بچهها،داشتن فرصت و زمان بیشتر، تناسب با ویژگیهای جسمى افراد معلول و کم توان ،احتمال موفقيت بیشتر و تناسب با اقشار مختلف،احساس راحتى بيشتر.»
وی در مورد تجربه شغلهای خانگی در کشورمان میگوید:« هم اكنون كسب و كارهاي خانگي در كشورمان با هماهنگي سازمانهای حمايت از گروههاي آسيب ديده و آسيب پذير در حال اجراست. بنا بر گزارش مشترك كميته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزيستي كشور روشهای متداول آنها براي حمايت از كسب و كارهاي خانگي عبارتند از: الف- حمايت از زنان سرپرست خانوار و معلولين و ساير گروههاي آسيب ديده اجتماعي در قالب راه اندازي كارگاههاي خود اشتغال خانگي در حوزههاي كشاورزي، صنايع دستي و خدمات فنآوري اطلاعات. كه هم اكنون بيش از 83 درصد اشتغال يافتگان خانگي به اين شيوه حمايت میشوند.ب-حمايت از انجمنها، تشکلها، گروههاي هميار، انجمنهای خودیار، تعاونیها و خوشههاي كسب و كار براي سازماندهي و ساماندهي كسب و کار خانگی به صورت شبكه اي كه در اين حالت معمولاً هر یک از تعاونیها يا تشکلهایی كه در حوزه كارآفريني و اشتغال داراي صلاحيت هستند نسبت به شناسايي، استعدادیابی، آموزش، مشاوره، تأمین مواد اولیه و ابزار كار، نظارت بر فرايند توليد محصول يا خدمت، استاندارد سازي محصول يا خدمت و بازاريابي و فروش محصولات و خدمات اقدام مینماید.»
این مدرس دانشگاه معتقد است که با همدلی افراد خیر میتوان مورد دوم را تقویت بخشید و از این طریق برای جوانان جویای کار بارقهای از امید ایجاد کرد.مجتبی ناهید معتقد است که نباید مشاغل خانگی را صرفا در گرو تلاش یک عده بانوان سن وسال دارتعریف کرد بلکه با یک گام رو به جلو باید مشاغل خانگی را گام نخست اشتغالزایی برای جوانان جویای کار دید.در این بین هنر بافندگی چه به صورت کار دست و چه به صورت بافندگی با ماشین میتواند جایگاه ویژهای داشته باشد.
برای یادگیری و اشتغالزایی از فناوری جدید کمک بگیرید
دهها سایت در اینترنت وجود دارد که هم انواع بافتها را آموزش داده و هم مدلهایی برای پوشاک مختلف خانمها و آقایان و بچهها به نمایش گذاشتهاند.
مینو تیرانداز یکی از بانوانی است که خودش با کمک آموزشهای اینترنتی بافندگی نیمه حرفهای را یاد گرفته است.وی میگوید:«در زمینه بافندگی همه جوره میتوان از فناوریهای جدید برای پیشرفت استفاده کرد. نیاز به خریدن جزوات قطور و پیچیده و یا شرکت در دورههای خستهکننده نیست. کافی است کار نیمه حرفهای خود را با بافتن چند مدل شال گردن،کلاه،ژیله و ژاکت آغاز کنید. وقتی در جریان کار بیفتید خود به خود در این مسیر با بافندههای دیگری آشنا میشوید که میتوانید تجربیات و دانشتان را با هم به اشتراک بگذارید.»
وی از نرمافزارهای گوشی تلفن همراهش برای تبلیغ و فروش کارهای بافتنی خود بهره گرفته و نتیجه خوبی نیز عایدش شده است. نام گروه هنری مجازیاش را خاتون و هنر ایرانی گذاشته است. وی ادامه میدهد:«باید صاحب ایدههای خوب تبلیغاتی نیز باشید و کارهایتان را به معرض نمایش هر چه بیشتر و تبلیغ بگذارید.در این راستا تشکیل گروههای هنری و کاردستی در فضای مجازی ابزار خوبی برای تبلیغات محسوب میشوند.نباید ایدههای خوبتان را از ترس اجرایی نشدن و یا اینکه در نگاه نخست آرمانی به نظر میرسند به حیطه فراموشی بسپارید.با اعتماد به نفس و برنامه به پیش بروید حتما موفق خواهیدشد؛ بهویژه آنکه عدهای از مردم واقعا از کارهای دست استقبال میکنند و به نحو چشمگیری اقبال نشان میدهند. نباید از نظر دور داشت که استقبال از این قبیل هنرها در فضای مجازی و حتی مجلات و مطبوعات رو به فزونی و اقبال است.من امسال که به نمایشگاه مطبوعات سری زدم از نزدیک شاهد بودم که لاین مربوط به مجلات خیاطی و بافتنی یکی از شلوغترین بخشهای نمایشگاه بود که مورد استقبال خوب تیپهای هنری قرار گرفت.»
زیبا و با کیفیت به سلیقه خودتان
ربابه هاشم پور یک بافنده مبتدی میگوید:«برای شروع زیاد هم لازم نیست به خودتان استرس و فشار بیاورید که مثلا فلان کار بافتنی را در بازه زمانی صد در صد مشخص شده و معینی به انجام برسانید.لزومی ندارد همه کارهای خود را تعطیل کرده و به میله و کاموا وابسته باشید.می توانید از وقتهای اضافه خود برای بافتن بهره بگیرید. در مطب دکتریا آرایشگاه و... وقتی به انتظار نشسته اید میتوانید مشغول کاموا بافی شوید. هم یک کار هنری مفید است و هم لحظات انتظار را کوتاه و از بار استرسهای معمول میکاهد.» وی در باب مقایسه کارهای بافتنی آماده در بازار و کارهای دست توضیح میدهد:«کارهای آماده چندین برابر قیمت کار دست تمام میشوند.ضمن اینکه تولیدیهای پوشاک بافت برای سود بیشتر از نخهای کاموایی نازک که درصد نایلونشان بیشتر است و از کیفیت پایینتری برخوردارند استفاده میکنند. شما میتوانید نخ کاموایتان را با کیفیت و رنگ مورد علاقه تان انتخاب کنید و مدل و بافت کار را به سلیقه خودتان در آورید.»