گفت و گوی اختصاصی کیهان با دکتر ناصر سیم فروش:
روز گذشته « نخستین هماندیشی چشمانداز جمعیت ملی ایران» به همت شورای عالی انقلاب فرهنگی، مرکز پژوهشهای صدرا و مجمع زنان انقلاب برگزار شد. در حاشیه این همایش، دکتر ناصر سیم فروش در گفت و گو با خبرنگار ما به پرسشهایی در باره بحران جمعیت و مسائل مربوط به آن پاسخ داد.
در سخنانتان اشاره داشتید وازکتومی یک نقص عضو است و باید بجز در موارد خاص ممنوع شود. در این رابطه توضیحات بیشتری بیان کنید.
این مسئله از نظر پزشکی نقص عضو محسوب میشود، زیرا ما به عنوان پزشک میدانیم که این عمل دارای عوارض بوده و برگشت آن یا امکانپذیر نیست یا بسیار مشکل و هزینهبر است، همچنین با شرایط پزشکی اکثر جوامع تقریبا مقدور نیست، لذا بایستی بیشتر برای مردم توضیح داده شود، همچنین در مواردی در زمان بیهوشی باعث مرگ و میر شده است. در گذشته اینگونه توجیه میشد که برای یک امر بزرگتر در جامعه، عوارض آن را میپذیریم اما اگر تحقیق کنید خواهید دید هیچ کدام از افرادی که در برنامههای کنترل جمعیت بودهاند، عمل وازکتومی را انجام ندادهاند. بنابراین عمل وازکتومی یک خطای پزشکی محرز است و بایستی ممنوع باشد و صدور مجوز آن مانند مسئله سقط جنین بایستی تنها از طرف قانون پزشکی باشد، زیرا بسیاری از افراد در بحرانهای روحی و اقتصادی جامعه تصمیم به انجام این عمل میگیرند و در زمان پشیمانی برگشت آن امکانپذیر نیست. به هر حال چرا عاقل کند کاری که باز آرد پشیمانی؟ با این طرز فکر برای خیلی از مسائل بایستی بدن خود را ناقص کنیم. آیا ما اجازه داریم؟ ما به هیچ وجه اجازه نداریم که برای یک موضوع خود را ناقص کنیم. برای پیشگیری از بارداری، بایستی از روشهای برگشتپذیر و آسانتر استفاده شود. به نظر بنده وازکتومی یک نقص عضو است و بایستی ممنوع باشد مگر با صدور مجوز از سوی پزشکی قانونی.
خلأ موجود در قانون کشور ما که باعث شیوع عمل وازکتومی و عدم نیاز مجوز قانونی است، ناشی از چیست؟
در طول سابقه پزشکی هیچ وقت عمل وازکتومی را انجام ندادهام و در حوزه فعالیت اینجانب هم، هیچ پزشک و بیمارستانی انجام نداده است. بنابراین توانستهایم از نظر فرهنگی به راحتی به همکارانی که با بنده همکاری میکردند، نشان دهیم که از لحاظ پزشکی خلاف است. ولی متاسفانه عدهای از همکاران آن را مجاز میدانند ولی به نظر اینجانب راههای مختلفی وجود دارد که به راحتی برگشتپذیر است. اصولا امروزه راههای جراحی کم تهاجمی یا بدون تهاجمی مطرح است که نظر بر پیشگیری بدون عمل جراحی دارد، بنابراین در افرادی که نیاز به کنترل جمعیت میباشد نیز نبایستی پیشگیری، با عمل جراحی انجام شود. بنابراین به عنوان پزشک نبایستی منجر به نقص عضو شویم، مگر اینکه از لحاظ قانونی مجاز باشیم مثلا در مورد فردی که دچار نارسایی کلیوی است و دیالیز میشود و شرایط بارداری را ندارد.
آیا اینکار از نظر شرعی هم حرام است و در اینباره مراجع فتوایی مبنی بر نادرستی و حرام بودن اعلام کردهاند؟
در حوزه روحانیت نمیتوانم نظر دهم اما به عنوان یک مسلمان دارای مرجع تقلید هستم و به آن رجوع میکنم. در این خصوص هم فتوا وجود دارد و تقریبا اکثر مراجع تقلید عمل وازکتومی را جایز ندانستهاند و در مباحث شرعی افراد بایستی به مراجع خود رجوع کنند.
در بحث 5 مادهای تنها مباحث جراحی مطرح شده است، آیا روشهای دیگری برای جلوگیری از بارداری وجود دارد که بایستی در مجلس به عنوان یک قانون مطرح شود، یا خیر؟
مسئولین به علت دانستن زوایای کلی اجتماعی به سیاستهای کلی مملکتی آگاهترند ولی در هر حال مردم هم بایستی در جمهوری اسلامی مشارکت داشته باشند و میدانیم که کشور ما بنابر فرمایشات مقام معظم رهبری با وجود این همه منابع غنی و هوش انسانی جهت اداره کردن جامعه و پیشرفتهای علمی نیازمند جمعیت است. همانگونه که با افزایش دانشجویان پزشکی و انجام عملیات تحقیقاتی در مراکز علمی نشان دادیم سرعت رشد تخصص و فوقتخصص در زمینه علمی در جمهوری اسلامی بینظیر است. در این زمینه خیلی از پزشکان معترض بودند که سطح علمی نزول پیدا میکند اما مشاهده شد که اینطور نیست و هم اکنون به دلیل وجود نیروی انسانی، فوقتخصصیترین اعمال در کشور ما انجام میشود و کیفیت پزشکی نه تنها کاهش نمییابد بلکه افزایش مییابد. در زمینه جمعیت هم همین گونه است اگر ما به رزاق بودن خداوند اعتقاد داشته باشیم و اگر جمعیت تولید شود، جمعیت منابع خود را در کشور تولید میکند. خداوند در قرآن میفرماید: «شما نمیتوانید نعمتهایی را که خلق کردهام، بشمارید.»
مشاهده میشود غذا جهت جلوگیری از کاهش قیمت دور ریخته میشود، بنابراین منابع در دنیا وجود دارد و تنها ایمان ضعیف منجر به این طرز تفکر میشود که اگر جمعیت افزایش یابد دچار مشکلات اقتصادی و علمی میشویم.
جهت پیشگیری دائمی ممکن است روشی موجود باشد و من تنها در حوزه کاری خود که جراحی است اظهار نظر کردم، اما فکر نمیکنم هنوز روشی به غیر از جراحی جهت پیشگیری دائمی وجود داشته باشد.
چه عواملی باعث شدند نرخ باروری امروزه به زیر مرز هشدار (همان نرخ جایگزینی) برسد؟
متاسفانه علت تهاجم فرهنگی است که هم از داخل کشور و هم از خارج کشور ایجاد شد و همه نگران شدند که فرزند سربار است، در صورتی که فرزند باعث رشد و نشاط خانواده و جامعه میشود و سربار نیست. همان گونه که مشاهده میشود، تولد فرزند باعث تولد دوباره خانواده میشود و همه افراد خانواده حتی افراد سالمند از کودک روحیه میگیرند و واقعا آینده کشور وابسته به یک نیروی انسانی جوان است. متاسفانه به علت ترس از مسائل اقتصادی این فرهنگ در بین مردم رایج شد و این ترس باعث بروز بحران در جامعه شد و حتی افرادی هم که از نظر اقتصادی مشکل ندارند، تک فرزند هستند. آیا این خانوادهها مسئله اقتصادی دارند؟ اما به علت رفاهطلبی زیاد بر این باورند که استفاده از مواهب مادی زندگی انسان را خوشبخت میکند، در صورتی که اینگونه نیست بلکه داشتن فرزند و دیدن رشد روز به روز آن موجب خوشبختی و روحیهای شاد است. بنابراین فرهنگ بایستی عوض شود و با زندگی سادهتر میتوان فرزند هم داشت و خود فرزند نیز به اقتصاد خانواده و جامعه کمک میکند. در زمان قدیم، فرزندان همراه با درس خواندن نیز کار میکردند، در صورتی که امروزه اینگونه نیست. در نتیجه علت تنها فرهنگ است و بایستی فرهنگسازی شود.
آیا کشوری که به زیر نرخ جایگزینی میرسد میتواند خود را از این حد بالا بکشد و از این وضعیت خارج شود؟
بله، هیچ وقت برای جبران خطا و اشتباه دیر نیست و همه ما به عنوان یک مسلمان و شیعه بایستی جرات این را داشته باشیم که اگر اشتباهی از ما سر زد درصدد جبران آن برآییم و آن را جبران کنیم و بر آن اصرار نکنیم. افرادی که در برنامه کنترل جمعیت بودند بایستی هماکنون اگر واقعا علاقهمند به کشور خود هستند، دید خود را برعکس کنند و عینک خویش را عوض کنند. این امر امکانپذیر است و باید با آنها صحبت کرد و آنها را متقاعد نماییم که باید با همان میزان افراطی که در زمینه کاهش جمعیت کار میکردند، هماکنون در زمینه افزایش جمعیت کار کنند تا به امید خدا به حد مطلوب برسیم.
قانون تنظیم خانواده که همچنان در حال اجرا است، وضعیت جمعیت را به کدام سمت میبرد؟
اگر به همین منوال پیش برود وضعیت تیره و تار است. زیرا هنوز بودجههای لازم جهت افزایش جمعیت اختصاص داده نمیشود و اگر بودجههایی که در آن زمان برای کنترل جمعیت اختصاص داده میشد برای ترویج نسل اختصاص داده شود و از قانونگذاری ترس نداشته باشند، قطعا این طرح با موفقیت همراه خواهد بود، زیرا مردمان ما افرادی باهوش و پیرو حرف مسئولین خود هستند و همه بر این باورند که هماکنون جهت حفظ کشور نیازمند جمعیت هستیم.
آسیبهای فرهنگی کاهش جمعیت در یک جامعه چیست؟
تعداد فرزند کمتر در خانوادههای مرفه بیانگر رفاهطلبی است. فرزندانی که فاقد خواهر یا برادر هستند مشکلات خود را با چه کسی باید در میان بگذارند و یا بازی کنند؟
بنابراین وجود فرزند خانواده را از بیکاری و بیعاری نجات میدهد. همچنین باعث تقسیم مسئولیت و رشد جامعه میشود. بنابراین نداشتن فرزند باعث کسالت، از هم پاشی، منزوی شدن و در نهایت باعث آسیبهای روحی بسیار شدید خواهد شد که موجب دور شدن انسان از زندگی اجتماعی میشود. بنابراین بایستی هر چه زودتر درصدد رفع این مشکل برآییم.