در چهاردهمین اجلاس سران کشورهای عضو گروه بریکس، تاسیس مؤسسه مالی جایگزین صندوق بین‌المللی پول برای مقابله با فشار سیاسی کشورهای غربی بررسی خواهد شد. 

بریکس که حدود ۳۷ درصد از اقتصاد جهانی را نمایندگی می‌کند در حال بررسی گزینه‌هایی برای تأسیس مکانیزم‌های مالی جدید به منظور پشتیبانی از اعضای خود و کاهش وابستگی به نهادهای تحت تسلط غرب مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی است. این طرح قرار است در اجلاس آینده بریکس مطرح شود. چهاردهمین اجلاس سران کشورهای عضو گروه بریکس از تاریخ ۲۲ تا ۲۴ اکتبر (اول تا سوم آبان) سال جاری در شهر کازان روسیه برگزار می‌شود. 

حالا در آستانه نشست سران بریکس، رؤسای بانک‌های مرکزی این کشورها در روسیه گرد هم آمده‌اند. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، محمدرضا فرزین؛ رئیس‌کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در دومین اجلاس رؤسای بانک مرکزی کشورهای عضو گروه بریکس در مسکو گفت: موضوع مهم ابزار پرداخت در بریکس و یادداشت مقدماتی موسوم به BCBPI با هدف ایجاد یک پلتفرم تسویه برای پرداخت‌های فرامرزی بر اساس سیستم‌های تسویه ناخالص آنی(RTGS) و همچنین موضوع پول‌های دیجیتال بانک‌های مرکزی اعضای بریکس (CBDCs) پیشنهاد شده است که با توجه به جایگاه و تاثیر پرداخت‌های فرامرزی در سایر موضوعات، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و انتظار می‌رود با جدیت و فوریت بیشتری پیگیری شود.

او در این اجلاس بین‌المللی با اشاره به ضرورت استفاده از هوش‌مصنوعی در بانکداری الکترونیک و آمادگی ایران برای انتقال تجربیات خود به اعضای بریکس گفت: ما معتقدیم با توجه به خواست و اراده سیاسی که در گروه بریکس وجود دارد و انجام سرمایه‌گذاری‌های فنی و زیرساختی، به خوبی می‌توانیم به سمت «سیستم‌های ارتباط مالی مختص بریکس» و تسهیل پرداخت‌های فرامرزی در گروه حرکت کنیم و در نهایت به افزایش سرعت، کاهش در هزینه‌ها، دسترسی فراگیرتر به نظام پرداخت بین‌المللی و ایجاد فضای رقابتی‌تر نائل گردیم.

انتقاد به صندوق بین‌المللی پول

رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان تصریح کرد: نظم پولی و مالی کنونی جهان در اصل بر پایه توافق «برتون وودز» و با شکل‌گیری بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول بسط یافته است؛ اما آنچه واضح است خواست و اراده سیاسی کشورهای غربی به طور عام و آمریکا به طور خاص در این نهادها بروز و ظهور داشته است. علاوه‌بر این، صندوق بین‌المللی پول واجد ظرفیت کافی وام‌دهی نیست و با ظرفیت موجود از عهده بحران‌های مالی جهانی برنمی‌آید.

فرزین افزود: در رابطه با CRA دو اصل شامل کارایی تخصیص مالی و امنیت به طور کلی، اهمیت قابل توجهی دارند. همان‌طور که مشخص است در ساختار فعلی با مسدود شدن منابع کشورهای مختلف، امنیت به عنوان یک اصل مهم مخدوش شده است. باید اذعان داشت که امروزه تهدیدات ناشی از زیرساخت‌های مالی تحت سلطه غرب تنها مربوط به ایران‌، روسیه و... نیست. در سال‌های گذشته تنها برخی از اقتصادها از جمله ایران با فشارها و تهدیدهای خارجی از سوی غرب مواجه بودند، اما امروزه این تهدیدات به راحتی به اقتصاد کشورهای دیگر مانند روسیه نیز تسری یافته است.

تشکیل مؤسسه مالی بریکس

پیشنهاد جایگزین کردن صندوق بین‌المللی پول قبل از اجلاس بریکس توسط «آنتون سیلوانف»؛ وزیر امور مالی روسیه، در طی یک نشست با مقام‌های ارشد مالی و بانک مرکزی بریکس در مسکو مطرح شد. 

به گزارش خبرگزاری فارس؛ او در روز اول نشست رؤسای بانک مرکزی اعضای بریکس گفت: صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی به درستی نقش خود را ایفا نمی‌کنند و در راستای منافع کشورهای بریکس عمل نمی‌کنند. لازم است شرایط جدید یا حتی مؤسسات جدیدی مشابه نهادهای برتون وودز در چارچوب بریکس ایجاد شود.

وزیر امور مالی روسیه افزود: هدف وزارت امور مالی روسیه ایجاد چارچوبی است که به تقویت همکاری مالی میان اعضای بریکس و حفاظت از آنها در برابر فشارهای اقتصادی و سیاسی غرب کمک کند. این مؤسسه جدید بر تأمین نیازهای مالی خاص گروه گسترش‌یافته بریکس تمرکز خواهد کرد و پلتفرمی برای کشورهایی فراهم می‌آورد که با چالش‌های مشابهی در دسترسی به بازارهای مالی جهانی مواجه‌اند.

سیلوانف ادامه داد: این ابتکار همچنین به دنبال ایجاد سیستمی جدید است که بتواند به عنوان یک سپر در برابر تحریم‌ها عمل کرده و از ثبات مالی کشورهای عضو در زمان عدم قطعیت‌های ژئوپولیتیکی پشتیبانی کند. 

گفتنی است، این پیشنهاد توجه‌ها را جلب کرده ‌اما چالش‌هایی هم دارد که داشتن سیستم‌های اقتصادی مختلف و چارچوب‌های نظارتی و منافع ژئوپولیتیکی درون گروه ممکن است تلاش‌ها برای تشکیل یک نهاد مالی واحد را پیچیده کند. همچنین، تأمین منابع مالی کافی و توافق میان تمام کشورهای عضو برای موفقیت چنین تلاشی حیاتی خواهد بود. البته گسترش اخیر بریکس پویایی جدیدی را به گروه وارد کرده است که ممکن است نفوذ جمعی آن را در مسائل مالی جهانی افزایش دهد. 

لازم به یادآوری است، بریکس بانک توسعه جدید (NDB) را در سال ۲۰۱۵ برای تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی و توسعه پایدار در کشورهای عضو و دیگر اقتصادهای نوظهور ایجاد کرد. این بانک برای ایجاد یک سیستم مالی وسیع‌تر که بتواند با صندوق بین‌المللی پول یا بانک جهانی رقابت کند، صورت گرفته است.

گفتنی است رئیس‌کل بانک مرکزی در حاشیه اجلاس رؤسای بانک مرکزی کشورهای عضو گروه بریکس در مسکو با رئیس بانک مرکزی روسیه دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار دو طرف، درباره تقویت همکاری‌های پولی و بانکی دوکشور به رایزنی و گفت‌و‌گو پرداختند.