* آیا فرشتگان و جنیان در کربلا به کمک حضرت امام حسین‌(ع) آمدند؟ چرا آن حضرت این کمک را نپذیرفتند؟

- در برخی از منابع روایی، درباره‌ کمک الهی به‌وسیله‌ جنیان و فرشتگان به امام حسین‌(ع) احادیثی از ائمه معصومین‌(ع) بیان شده است که به این امر تصریح می‌کنند؛ مثلاً شیخ مفید به سند خود از امام صادق‌(ع) این نکته را نقل کرده است: زمانی که امام حسین‌(ع) از مدینه حرکت کرد، گروهی از ملائکه برای پیشنهاد کمک خدمت آن حضرت آمدند و گروه‌هایی از مسلمانان و شیعیان جن اعلام آمادگی کردند، اما حضرت در پاسخ جنیان فرمود: «خدا به شما جزای خیر دهد، من مسئول کار خود هستم و محل و زمان قتل من نیز مشخص است.» 

جنیان گفتند: «اگر امر شما نبود همه دشمنان شما را می‌کشتیم.» حضرت در پاسخ فرمود: «ما بر این کار از شما تواناتریم، اما چنین نمی‌کنیم تا آنها که گمراه می‌شوند با اتمام حجت باشد و آنها که راه حق را می‌پذیرند با آگاهی و دلیل آشکار باشد.»(1) 

همچنین امام صادق‌(ع) فرمودند: «از پدرم شنیدم که مى‏فرمود: چون امام حسین‌(ع) با عمربن‌سعد تلاقى کردند و جنگ بر پا شد، خداوند نصرت خود را فرو فرستاد تا آنجا که بر سر حسین سایه گسترد و آنگاه امام مخیر شد بین پیروزى بر دشمنانش و بین ملاقات و لقاى پروردگارش، او لقاى پروردگارش را برگزید.» (2)

نیز در برخی از روایات هم بیان شده است که فرشتگانی برای کمک به امام حسین‌(ع)آمدند، در مرتبه‌ اول اجازه‌ جنگیدن به آنها داده نشد، ولی در مرتبه‌ دوم وقتی آمدند که امام حسین‌(ع) شهید شده بود؛ مانند این روایت از امام صادق‌‌(ع):«چهار هزار فرشته نازل شدند تا همراه امام حسین‌‌(ع)بجنگند، ولی به آنان اجازه‌ جنگیدن داده نشد. دوباره اذن گرفتند و فرود آمدند و این وقتی بود که حسین‌(ع) شهید شده بود.» (3) 

خلاصه اینکه چنین چیزی در روایات وجود دارد و درست است و هیچ دانشمند و کارشناس دینی آن را رد نکرده است؛ زیرا منافاتی با اعتقادات و معارف اسلامی‌ ندارد. البته یاری رساندن ملائکه و جنیان یا هر چیز دیگری از طرف خداوند برای انبیا هم بوده است؛ خداوند در قرآن به پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله )می‌فرماید:« (به خاطر بیاورید) زمانى را (که از شدت ناراحتى در نبرد بدر) از پروردگارتان تقاضاى کمک مى‏کردید و او تقاضاى شما را پذیرفت (و گفت) من شما را با یک هزار از فرشتگان که پشت سر هم فرود مى‏آیند یارى مى‏کنم‏.»(4) و مثل یاری رساندن به مسلمانان در جنگ احزاب و در برخی موارد، این کمک‌ها از طرف فرشتگان و جنیان بود که به جهت مصالحی که ذکر می‌شود، تحقق پیدا نمی‌کرد.

علت نپذیرفتن کمک جنیان و فرشتگان 

در پاسخ می‌توان گفت:شاید به دلایل زیر امام حسین‌(ع) این یاری و کمک را نپذیرفت:

1ـ با توجه بموقعیت سیاسی که در آن زمان از طرف معاویه و یزید پیش آمده بود و به نام دین، کارهایی را انجام دادند که در واقع مخالف دین بود و همچنین تشخیص حق از باطل سخت شده بود، تنها راهی که می‌توانست یک بار دیگر دین خدا را ترویج و زنده کند، شهادت حضرت امام حسین‌(ع) و فرزندان و اصحاب آن حضرت بود. (5)

2ـ آنچه که از روایات وارد شده در این مورد به دست می‌آید و به آن اشاره شده است، مقدر شدن شهادت برای آن حضرت بود تا بدین وسیله آن هدف اصلی امام حسین‌(ع) که همان اصلاح امت پیامبر بود تحقق پیدا کند. (6)

3ـ امام حسین‌(ع) شهادت را زیباترین و گرامی‌ترین مرگ می‌دانست؛ این امر، در خطبه‌ای که در مکه بهنگام عزم حرکت به‌سمت عراق ایراد کردند، بیان شده است: «آرایش مرگ بر فرزند آدم چون آرایش گردنبند بر گردن دوشیزگان است»؛ (7) یعنی مرگ، گردنگیر و تحمیلی نیست، بلکه گردنبند و تجمّلی است؛ چرا انسان این گردنبند و زیور را در راه خدا به گردن نیاویزد؟! و مرگ در راه دین برای امام حسین‌(ع) لذیذ و در کام او شهد بود. (8) و شهادت نقص نیست تا از فرشتگان کمک بخواهد، بلکه کمال است همان‌طور که حضرت ابراهیم‌‌(ع) چون شهادت را کمال می‌دانسته از سوزاندنش در آتش نترسیده و از جبرئیل نیز چیزی نطلبید، هر چند دائماً به یاد خدا بود و وی را می‌خواند. (9)

______________

 (1) بحارالانوار، ج 44، ص 330.                          (6) بحارالانوار، ج44، ص 329.

 (2) لهوف، ص 141.                                        (7) همان، ص 366.

(3) شیخ صدوق، امالی.                                         (8) شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی

 (4) انفال، 9.                                                   ص 28 تا 30.

 (5) آذرخشی دیگر از آسمان کربلا، از ص 44 ـ 66.    (9) همان، ص 27.