ماجرای اخذ پیاپی و چندباره مالیات بر ارزش افزوده
رئیس دیوان محاسبات کشور دستور داد تا ظرف یک‌ماه، گزارش کاملی از «اخذ پیاپی و چندباره مالیات بر ارزش افزوده» در واحدهای تولیدی تهیه شود تا علاوه بر ارائه آن به مردم، از گرانی متوالی اجناس و کالاها نیز جلوگیری به عمل آید.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات چند مرحله‌ای است که در مراحل مختلف زنجیره واردات، تولید و توزیع براساس درصدی از ارزش افزوده کالاهای فروخته شده یا خدمات ارائه شده در هر مرحله اخذ می‌شود.
مالیات بر ارزش افزوده در هر مرحله از زنجیره واردات، تولید و توزیع به عنصر مرحله بعدی زنجیره انتقال می‌یابد تا نهایتاً توسط مصرف‌‌کننده نهائی پرداخت شود.
کلیه عرضه کنندگان کالاها و خدمات (مودیان این نظام مالیاتی) بایستی علاوه بر بهای کالا یا خدمت عرضه شده،
مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی هم به صورت درصدی از بهای فروش کالاها یا خدمات، در زمان فروش از خریداران اخذ و به صورت دوره‌ای (فصلی) به سازمان امور مالیاتی کشور واریز کند.
در جلسه اخیر تفریغ بودجه در دیوان محاسبات، بررسی بندها و اجزای مرتبط با تبصره ششم قانون بودجه 1402 ذیل سرفصل «عوارض و مالیات»، صورت گرفت.
«سید احمدرضا دستغیب»، رئیس دیوان محاسبات کشور با بیان اینکه این نهاد هشدارهای لازم را درباره رسوب منابع در شهرداری‌ها داده است، اظهار داشت: وفق بررسی‌های کارشناسی در این نهاد نظارتی، حدود
9 هزار میلیارد تومان رسوب منابع در سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور وجود دارد که ضروری است تا در اسرع وقت بابت مصرف در محل‌های مربوطه، تخصیص یابد.
وی با اشاره به موضوع «تکرار ارزش افزوده» در حوزه مالیات ستانی از مردم، پیرامون بند «ط» از تبصره ششم قانون بودجه 1402 بیان داشت: لازم است تا ظرف یک‌ماه، گزارش کاملی از «اخذ پیاپی و چندباره مالیات بر ارزش افزوده» در واحدهای تولیدی تهیه شود تا علاوه بر ارائه آن به مردم، از گرانی متوالی اجناس و کالاها نیز جلوگیری به عمل آید.
مالیات بر ارزش افزوده یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت‌هاست که به‌طور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این مالیات با هدف کاهش فرار مالیاتی و ایجاد شفافیت در نظام اقتصادی کشورها اجرا می‌شود. با این حال، در برخی مناطق و کشورها، مشکلات متعددی در رابطه با اخذ پیاپی و چندباره این مالیات گزارش شده است.
مهم‌ترین پیامدهای مشکلات اخذ چندباره مالیات
یکی از دلایل اصلی اخذ مالیات چندباره، اشتباهات در فرآیند محاسبه و عدم هماهنگی در ادارات مالیاتی است. این مسئله می‌تواند منجر به اخذ مالیات بیش از حد از فعالان اقتصادی شود. عدم شفافیت قانونی، کاستی‌ها و ابهامات قانونی هم ممکن است باعث شوند که برخی بنگاه‌های اقتصادی مجبور به پرداخت مالیات چندباره شوند. نبود دستورالعمل‌های مشخص و واضح می‌تواند باعث بروز اختلافات و سوءتفاهم‌ها در محاسبه مالیات شود.
فناوری‌های قدیمی و ناکارآمد در برخی سامانه‌های مالیاتی هم از دیگر مواردی است که منجر به تکرار اشتباهات و در نتیجه اخذ مالیات بیش از یک بار از یک معامله شود.
افزایش هزینه‌ها برای کسب‌وکارها یکی از مهم‌ترین پیامدهای این مشکلات است. اخذ چندباره مالیات بر ارزش افزوده می‌تواند به‌طور مستقیم هزینه‌های کسب‌وکارها را افزایش داده و بر توان رقابتی آن‌ها تاثیر منفی بگذارد.
کاهش اعتماد عمومی از دیگر پیامدهای اخذ مالیات چندباره است. چنین اشتباهاتی می‌تواند منجر به کاهش اعتماد عمومی نسبت به نظام مالیاتی و ادارات دولتی شود، که در بلندمدت بر همکاری مالیاتی فعالان اقتصادی تاثیرگذار خواهد بود.
پیچیدگی بیشتر در امور حسابداری یکی دیگر از مشکلات اخذ چندباره مالیات است و برای کسب‌وکارها، این امر می‌تواند به افزایش پیچیدگی در گزارش‌دهی مالی و حسابداری، و همچنین نیاز به صرف زمان و منابع بیشتر برای حل و فصل اختلافات مالیاتی منجر شود.
برای حل این مشکلات سه راهکار وجود دارد که بهبود سیستم‌های فناوری اطلاعات ارتقاء و بهبود سامانه‌های مالیاتی با استفاده از فناوری‌های نوین برای کاهش اشتباهات و افزایش دقت محاسبات به عنوان نخستین راهکار باید در اولویت قرار گیرد.
آموزش و شفاف‌سازی قوانین دومین راهکار است. در واقع آموزش مداوم کارمندان ادارات مالیاتی و تنظیم دستورالعمل‌های شفاف می‌تواند به کاهش خطاها و اختلافات کمک کند.
بازنگری و اصلاح چارچوب‌های قانونی هم سومین راهکار این حوزه است. اصلاح چارچوب‌های قانونی به‌منظور ساده‌سازی فرآیندها و جلوگیری از تکرار مالیات بر ارزش افزوده ضروری به نظر می‌رسد.
در مجموع اخذ پیاپی و چندباره مالیات بر ارزش افزوده نه تنها برای فعالان اقتصادی زیان‌بار است، بلکه می‌تواند به کاهش اعتماد عمومی نسبت به سیستم مالیاتی کشور منجر شود.