تغییر دکترین هستهای روسیه و واکنشها به آن
سرویس خارجی-
«ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه با تغییر دکترین هستهای کشورش اعلام کرد مسکو در برابر هرگونه تهاجم ازجمله تهدیدات جدی ناشی از استفاده دشمنان از تسلیحاتِ حتی متعارف، حق استفاده از سلاحهای هستهای را دارد.
دکترین هستهای روسیه، که بهطور رسمی به عنوان اصول اساسی سیاست دولتی در مورد بازدارندگی هستهای شناخته میشود، استفاده از تسلیحات هستهای را به شدت تحت یکی از سناریوهای زیر مجاز میکند: دریافت اطلاعات قابل اعتماد در مورد پرتاب موشکهای بالستیک در حمله به قلمرو فدراسیون روسیه و یا متحدانش، استفاده از سلاحهای هستهای یا سایر انواع سلاحهای کشتار جمعی از سوی دشمن علیه فدراسیون روسیه و یا متحدان آن، حمله دشمن به سایتهای مهم دولتی یا نظامی فدراسیون روسیه که اختلال در آن اقدامات، واکنش نیروهای هستهای را تضعیف میکند. تجاوز به فدراسیون روسیه با استفاده از تسلیحات متعارف زمانی که موجودیت دولت روسیه در خطر است.
طی ماههای گذشته تحولاتی رخ داده است که به نظر میرسد پوتین مجبور شده است دکترین هستهای روسیه را تغییر دهد. اروپا و آمریکا طی این مدت تسلیحات دوربرد در اختیار اوکراین قرار دادهاند. هنوز درباره استفاده از این تسلیحات در عمق خاک روسیه بین غربیها اختلاف نظر وجود دارد اما روندهای دو سال گذشته نشان میدهد که علیرغم این اختلاف نظرها سرانجام ناتو مجوز استفاده از موشکهای دوربرد در خاک روسیه را به کیف خواهد داد به همین دلیل روسیه مجبور شده است دکترین هستهای خود را تغییر دهد. در همین راستا ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه شامگاه چهارشنبه اعلام کرد که قصد دارد به منظور تسهیل استفاده از تسلیحات هستهای، دکترین مرتبط با به کارگیری این نوع سلاحها در کشورش را منعطفتر کند. بر اساس گزارشها رئیسجمهوری روسیه در پی آن است تا با افزودن بندهایی به این قوانین امکان پاسخ هستهای کشورش را در صورت مواجه شدن با حملات هوائی گسترده فراهم کند.
بر اساس متمم پیشنهادی، روسیه همچنین هرگونه حمله صورت گرفته توسط یک کشور غیرهستهای را که از سوی یک قدرت هستهای حمایت میشود به عنوان حملهای مشترک توسط هر دو کشور تلقی خواهد کرد. پوتین در یک جریان نشستی با مقامات عالیرتبه کشورش که پوشش تلویزیونی داشت بخشی از تغییرات پیشنهادی در دکترین هستهای کشور را تحت عنوان «اقدامی حداکثری برای حفاظت از حاکمیت کشور» تشریح کرد. به گفته وی، در میان اقدامات جدید، «پیشنهاد میشود که تجاوز به روسیه توسط هر کشور غیرهستهای» در صورتی که «با مشارکت یا حمایت یک قدرت هستهای» صورت گیرد، بهعنوان «حملهای مشترک از سوی هر دو کشور به روسیه» در نظر گرفته شود. رئیسجمهوری روسیه افزود: «هر زمان که اطلاعاتی تایید شده درخصوص شلیک گسترده تسلیحات تهاجمی هوائی و فضائی و عبور آنها از مرزهای کشور دریافت کنیم، چنین احتمالی را در نظر خواهیم گرفت.» وی گفت منظورش دقیقا حملات هوائی با استفاده از هواپیماهای راهبردی و تاکتیکی، موشکهای کروز، هواپیماهای بدون سرنشین، مافوق صوت و انواع دیگر هواپیماهای جنگی است. ولادیمیر پوتین سپس گفت که تغییرات پیشنهادی همچنین به این معنی است که «ما حق استفاده از سلاح هستهای را در صورت تجاوز به روسیه و بلاروس، متحد نزدیک مسکو، برای خود محفوظ میدانیم.» همزمان خبرگزاری دولتی تاس در گزارشی از تدوین پیشنویس جدید دکترین هستهای روسیه خبر داد و اعلام کرد که این قوانین برای اجرائی شدن نیازمند تایید ولادیمیر پوتین است.
سخنگوی کرملین نیز درباره تغییر در دکترین هستهای روسیه گفت: سخنان ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه درباره تغییرات در دکترین هستهای این کشور باید پیام شفافی برای غرب تلقی شود. به گزارش ایرنا از خبرگزاری تاس، دیمیتری پسکوف، پنجشنبه در نشستی خبری در پاسخ به این سؤال که آیا تغییرات دکترین هستهای که رئیسجمهور روسیه بیان کرد، میتواند سیگنال قطعی برای غرب تلقی شود، گفت: این موضوع باید یک سیگنال قطعی تلقی شود. وی ادامه داد: این سیگنالی است که به این کشورها در مورد عواقب شرکت در حمله به کشور ما با ابزارهای مختلف و نه لزوماً هستهای هشدار میدهد. بنا بر این گزارش، سخنگوی ریاست جمهوری روسیه مشخص نکرده است که آیا اوکراین و اعضای جدید ناتو در فهرست کشورهایی که قوانین بازدارندگی هستهای روسیه در مورد آنها اعمال میشود، قرار دارند یا خیر. «بلینکین» وزیر خارجه آمریکا هم اظهارات رئیسجمهور روسیه درباره تغییرات دکترین هستهای این کشور را «کاملا غیرمسئولانه» خوانده است.
هشدار سازمانهای اطلاعاتی آمریکا
همزمان روزنامه نیویورک تایمز در مصاحبه با چند مقام آمریکایی خبر داد که سرویسهای اطلاعاتی آمریکا درباره حذف محدودیتهای تسلیحاتی ارتش اوکراین در جنگ با روسیه هشدار دادهاند. طبق این گزارش، سرویسهای اطلاعاتی آمریکا تأکید کردند در صورتی که آمریکا با لغو محدودیتهای ارتش اوکراین در استفاده از موشکهای دوربرد در عمق خاک روسیه موافقت کند، این اقدام با واکنش جدی روسیه همراه خواهد بود. بر این اساس، روسیه به احتمال زیاد با حملهای سهمگینتر علیه آمریکا و متحدانش، به این اقدام پاسخ خواهد داد، تهاجمی که ممکن است مرگبار باشد. به گزارش فارس یک مقام آمریکایی، که نام وی فاش نشد، در مصاحبه با نیویورک تایمز گفت که بایدن همچنان در این باره مردد است و تصمیم نهائی خود را نگرفته است. برخی از کشورهای غربی از جمله آلمان مخالفت خود را با لغو محدودیتها اعلام کردهاند. سرویسهای اطلاعاتی آمریکا همچنین تأکید کردهاند که لغو محدودیتها تغییر اساسی بر روند جنگ اوکراین نخواهد گذاشت، اما روسیه را تحریک به اقدامی تلافیجویانه علیه کشورهای غربی خواهد کرد.