نقد و بررسی فیلم معصوم
تولد شیطان از لقاح مطهّر!
مسیح عرفان
فیلم معصوم داستان راهبه‌ای است که به صومعه‌ای در ایتالیا می‌رود تا باقی عمر خود را وقف خدمت به مسیح کند.
نقش این راهبه را از فاسدترین بازیگرهای آمریکایی که به برهنگی و فساد در داخل و خارج از سینما شهره است بازی می‌کند و از تهیه‌کننده‌های اثر هم خودش است.فضای مسیحی فیلم در موسیقی و تصویر کاملا تجلی پیدا کرده و حال و هوای صومعه‌های مسیحی را به خوبی برای مخاطب ایجاد می‌کند.خواهر سیسیلیا (Sister Cecilia) نقش اصلی فیلم بعد از حضور در صومعه، متوجه رفتارهای مشکوکی از اعضای صومعه می‌شود.
پاکیزه در فیلم معصوم به چه معناست؟
نام فیلم Immaculate به معنای پاک، پاکیزه، معصوم و بی‌گناه است. در مسیحیت این کلمه راجع به حضرت مریم(سلام الله علیها) استفاده می‌شود. یعنی رها بودن حضرت مریم در هنگام آبستن شدن از گناه نخستین.
در انجیل لوقا گفته شده:«جبرائیل بر مریم ظاهر شد و گفت: «درود بر تو که بسیار مورد لطف هستی! خداوند با توست!» مریم از این سخنان پریشان و متحیّر شد و نمی‌دانست این چه نوع تحیّتی می‌تواند باشد. فرشته به او گفت: «ای مریم، نترس! زیرا خدا بر تو نظر لطف انداخته است!»
این فقرات در نگاه کلیسای کاتولیک، دال بر عصمت ایشان است. به همین دلیل ایشان به بهشت برده شدند و بار گناه نخستین بر گردنشان نبود. در کتاب مقدس مسیحی آمده است:
«ما با ایمان آوردن به عیسی مسیح، عادل شمرده می‌شویم. این در مورد هر کس که ایمان بیاورد صدق می‌کند. هیچ فرقی هم نمی‌کند که یهودی باشد یا غیریهودی، زیرا همه گناه کرده‌اند و از معیارهای پرجلال خدا کوتاه می‌آیند.»
بعضی مفسران مسیحی این عبارت‌ها را دال بر گناهکار بودن همه از جمله حضرت مریم می‌دانند؛ چرا که پروتستان‌ها با عصمت ایشان از گناه نخستین مخالف هستند.اما مسیحیان کاتولیک این عبارت را دو نوع تفسیر کرده‌اند؛ اول اینکه گفته‌اند «همه» منظور عموم انسان‌ها است و موارد استثنا مثل حضرت مریم(سلام الله علیها) یا کودکان مشمول این فقره نیستند.
تفسیر دوم می‌گوید عام است، اما حضرت با اینکه گناه کردند از آلودگی گناه در امان ماندند(به دلیل فقرات دال بر عصمت ایشان) پس عصمت از گناه نخستین برای ایشان ثابت است. علاوه بر عصمت حضرت
مریم (سلام‌الله علیها) مسألۀ لقاح مطهر هم در مبانی کاتولیسیزم دیده می‌شود.
لقاح مطهر یعنی از همان لحظۀ لقاح حضرت مسیح حضرت مریم از هر گناهی به برکت نجات‌بخشی حضرت مسیح، عاری و پاک بوده‌اند. (مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، محمدرضا زیبایی‌نژاد، ۱۳۹۶، ص۲۸)
گناه نخستین از اعتقادات اشتباه مسیحیان است. مسیحیان می‌گویند چون آدم و حوا(علیهما السلام) گناه کردند پس بار گناه آنان بر دوش همۀ انسان‌ها هست. غافل از اینکه نه حضرت آدم و نه حضرت حوا(علیهما السلام) مرتکب گناه نشدند و خداوند از اول آن‌ها را برای زمین آفریده بود. طبیعتا برای دل کندن حضرت از آن بهشت قبل از دنیا شیطان وسیله‌ای برای هبوط به این جهان و خلیفة اللهی حضرت در زمین شد.
فارغ از غیرعقلانی بودن این عقیده، مسیحیان معتقدند رهایی مریم (سلام الله علیها) از گناه نخستین لازمۀ باردار شدن حضرت مسیح است.
در فیلم «معصوم» سیسیلیا قرار است به عنوان ظرف تولد منجی مسیحیان باردار شود. بارداری او هم با پیوند ژنتیکی و نه روش معمول رخ می‌دهد. میخی از میخ‌هایی که در اسطورۀ کشته شدن مسیح به دست مسئولان این صومعه رسیده و با کار ژنتیکی روی این میخ، توانستند به ژنوم مسیح برسند! البته طبق تاریخ، ماجرای کشته شدن حضرت مسیح مطلبی اشتباه است و حضرت مسیح کشته نشدند.
در فیلم معصوم، با ایجاد لقاح در بدن سیسیلیا، در واقع وی مثل حضرت مریم که بدون رابطه باردار شدند باردار می‌شود. در واقع این بازیگر فاسد هالیوودی نمادی از مادر مسیح، مریم مقدس شده و در سکانس‌هایی هم بدون هیچ توجیه دراماتیک، با نماهایی غیراخلاقی از این شخصیت به مریم مقدس توهین می‌کند.
البته سیسیلیا بعدا متوجه می‌شود که کودکِ درون شکمش هیولایی است و می‌خواهد وی را نابود کند و در واقع مفهوم معصوم که دارندۀ مسیح بود، برعکس بازنمایی می‌شود.
هیولایی از نسل مسیح در فیلم معصوم!
در فیلم معصوم با اینکه از باقی ماندۀ بدن مسیح، لقاح انجام می‌شود اما در بدن سیسیلیا هیولایی ایجاد می‌شود. فیلمساز در فیلم نشان می‌دهد کشیش‌ها روی زنان قبلی هم آزمایش کرده‌اند و اول فیلم هم شاهد فرار راهبه‌ای هستیم که این فرار منجر به کشته شدنش می‌شود.
آرمان بازگشت حضرت عیسی(علیه‌السلام) از باورهای زیربنایی مسیحیت به شمار می‌رود و عهد جدید بیش از سیصد بار به آن اشاره کرده است. اما در فیلم معصوم، کشیش و اسقف و راهبۀ مسیحی که منتظر بازگشت منجی مسیحی هستند، در واقع انتظار هیولایی را می‌کشند و در پایان فیلم هم سیسیلیا با سنگی بزرگ، این بچۀ کریه را نابود می‌کند.
این مضمون در ادامۀ به دنیا آمدن شیطان در آخرالزمان(مثل فیلم طالع نحس یا بچۀ رزماری) نیست. در فیلم‌های آخرالزمانی، گاهی لوسیفر، پسر او یا موجودی شیطانی می‌خواهد در آخرالزمان تمام جهان را تصرف کند.
اما در دستۀ دیگر، منجی دینی به گونه‌ای بازنمایی می‌شود که گویا شیطانی است و می‌خواهد انسان‌های بی‌گناه جهان را نابود کند. فیلم‌هایی مثل هری‌پاتر و تل‌ماسه از این قسم هستند.
فیلم معصوم نیز به فرقه‌ای شیطانی اشاره نمی‌کند بلکه از خون مسیح توسط عده‌ای مسیحی قرار است مسیح دوباره زاده شود، اما نتیجه‌ای جز سلاخی مردم و زاده شدن نوزادهای کریه‌المنظر ندارد.
نتیجه‌گیری
هالیوود در فیلم‌های مختلفی در حال تخریب انتظار ظهور منجی است. معصوم علی‌رغم ضعف‌های جدی در فیلمنامه، پایان شعاری، خشونت نابجا و مضامین تکراری که در خبیث نشان دادنِ کلیسا و مسیحیانِ معتقد دارد، توانسته سه برابر بودجه‌اش بفروشد.
در فیلم معصوم، خون مسیح نه تنها مقدس نیست بلکه باعث ایجاد هیولایی می‌شود. لازم به یادآوری است که خون مسیح در مسیحیت کارکرد ویژه‌ای دارد. مسیحیان در مراسم عشاء ربانی باور دارند که با خوردن شراب، خون مسیح در بدنشان جاری می‌شود و این امر مقدسی از نظر ایشان است. انسان‌های منتظر منجی نیز موجوداتی شیطان‌صفت و جلّاد هستند که مخالفان خود را شکنجه و تکه‌تکه می‌کنند.
این آثار در حال ایجاد دو قطبی‌های بی‌دین-دیندار در بین مردم است. در حالی که بی‌دینان با دوری از اخلاق، به دنبال عادی‌سازی انواع و اقسام مفاسد و جرائم هستند، سینما با آثاری مثل فیلم معصوم قداست مریم مقدس(علیها السلام) را به تمسخر گرفته، دینداری را با خشونت پیوند می‌زند تا در ناخودآگاه مخاطبین دیندار بودن مساوی با رذائل اخلاقی شود.
در حالی که واقعیت عکس آن است و تا وقتی که دینداران جهان منفعل باشند، موضع نگیرند و خودشان دست به تولید آثار قوی هنری نزنند، هنر شیطانی مردم را اغواء خواهد کرد.