فرق تفاوت با تبعيض

 

 

آنچه در خلقت وجود دارد، « تفاوت» است نه « تبعيض». تبعيض آن است که در شرائط مساوي و استحقاق‌هاي همسان بين اشياء فرق گذاشته شود، ولي تفاوت آن است که در شرائط نامساوي فرقي گذاشته شود. به عبارت ديگر تبعيض از ناحيه‌دهنده است و تفاوت مربوط به گيرنده.

به‌طور مثال اگر يک معلم به دانش‌آموزاني که همه در يک درجه هستند و کار آنها يکسان است، نمره‌هاي مختلفي بدهد.اين تبعيض است، ولي اگر معلم همه را به يک ديد بنگرد و همه را يک جور تعليم دهد و يک جور امتحان کند و سؤالات امتحاني که مطرح مي‌کند براي همه يکسان باشد، آنگاه برخي از شاگردان او به خاطر کودني و کم هوشي، يا به خاطر ساعي نبودن، از عهده امتحان به خوبي يا اصلا برنيايند و برخي ديگر از شاگردان به علت استعداد قوي و کار خوب، سؤالات امتحاني را کاملا جواب بدهند ومعلم به هر کدام آنها بر طبق جواب‌هاي امتحاني نمره بدهد که قهرا مختلف خواهد بود، در اينجا تفاوت رخ داده، نه تبعيض. عدالت اين نيست که معلم همه نمره‌ها را جمع کند و بعد بين همه دانش‌آموزان به طورمساوي قسمت کند، عدالت اين است که به هر کدام آنچه را که استحقاق دارد، بدهد.در اين گونه موارد فرق گذاشتن، عين عدالت و مساوات است و فرق نگذاشتن، عين تبعيض و ظلم.

* شهید مطهری‌، عدل الهي‌، صص 114-115