چالشی به نام «رتبهبندی دانشگاهها»
نتایج یک پژوهش نشان میدهد که رتبهبندیهای دانشگاهی نباید در ارزیابی پژوهشی یا هدایت ابتکارات سیاستی مورد استفاده قرار گیرند. البته کارشناسان معتقدند فاصله گرفتن از رتبهبندیها چالشبرانگیز خواهد بود. چرا که مستلزم تغییر فرهنگی است.
اخیرا تحقیقی از سوی کوچتکوف دانشیار دانشگاه RUDN روسیه انجام شده است. در این تحقیق روسیه به صورت هدفمند به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شده است. چرا که رتبهبندی دانشگاهها نقشی کلیدی در اجرای پروژههای صنعتی دارند.
در این مطالعه رتبهبندیهای جهانی مانند کیو اس (QS)، تایمز (Times Higher Education)، لایدن، ARWU و U-Multirank مورد بررسی قرار گرفتهاند.
این مطالعه نشان میدهد که اغلب مقالات دانشگاهی در مورد رتبهبندی دانشگاهها و استفاده از آنها در ارزیابی پژوهشی انتقادی هستند. این انتقادات شامل خطاهای فنی در روششناسی، عدم شفافیت، تکرارپذیری رتبهبندی، پوشش ناقص شاخصهای عملکرد دانشگاه، تغییر جهت به سوی پژوهش، تعصبات سرزمینی، زبانی و جغرافیایی، خطرات از دست دادن هویت ملی و سازمانی آموزش عالی و تضاد منافع است.
برای مثال در این مطالعه آماده است که نتایج رتبهبندیها دارای سوگیری هستند. چرا که بررسیها نشان میدهد جداول لیگ توسط سازمانهای سودجو جمعآوری میشوند که با فروش داده و خدمات به دانشگاهها درآمدزایی میکنند. برای مثال تجزیه و تحلیل موقعیت رتبهبندی ۲۸ دانشگاه روسی در سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ نشان میدهد که رتبه این دانشگاهها به صورت غیرعادی افزایش یافته، در حالی که تغییری در ویژگیهای دانشگاهها در آمار ملی رخ نداده است. در این پژوهش ذکر شده است که انصراف از رتبهبندیها برای دانشگاهها به آسانی امکانپذیر نیست. چرا که رتبهبندیها به عنوان شاخصی برای شهرت درنظرگرفته میشوند. به همین دلیل، امتناع یک دانشگاه از حضور در رتبهبندی، شهرت آن دانشگاه را به خطر میاندازد. البته خروج برخی کالجهای معتبر آمریکایی از رتبهبندیها تلنگری برای بهبود روششناسی رتبهبندیها بود. کارشناسان معتقدند که رد رتبهبندی فراتر از جنبههای حقوقی یا سیاسی بوده و تغییری فرهنگی است. تغییر فرهنگی به دگرگونی و تکامل باورها، ارزشها، آداب و رسوم و اعمال در یک جامعه یا یک گروه خاص در طول زمان برمیگردد. بر اساس این ارزیابی، کوچتکوف استدلال میکند که فرآیند رد رتبهبندی باید «تکاملی باشد، نه انقلابی».
نویسنده در این گزارش خواستار اقدام جمعی در همه سطوح شد. وی در پایان گزارش خود درخواستهایی از دانشگاهیان مطرح کرده است که در ادامه میآید؛ توقف ارزیابی دانشگاهیان بر اساس شاخصهای رتبهبندی، عدم استفاده از سطوح رتبهبندی در گزارشهای تحلیلی برای تصمیمگیری و توقف پرداخت پول برای خدمات مشاوره به سازمانهای متولی رتبهبندی. دانشگاهیان باید توجه کنند که هر دانشگاهی یک ماموریت منحصر به فرد دارد و تنها انجام این ماموریت واقعا مهم است. به همین دلیل، ارزیابی دانشگاهها بر اساس شاخصهای رتبهبندی نادرست است. همچنین باید بر کمکهای واقعی یک دانشگاه (علمی، آموزشی و اجتماعی) تمرکز کرد.