کارین کنایسل، وزیر خارجه سابق اتریش در گفت‌و‌گو با ایرنا به مذاکرات ایران با غرب و آینده روابط و منازعات پرداخت.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا آمریکا یا حتی اروپایی‌ها واقعاً از تسلیحاتی شدن برنامه هسته‌ای ایران می‌ترسند، یا صرفاً به دنبال بهانه‌ای برای جلوگیری از گسترش قدرت ایران هستند، عنوان داشت: ایرانی‌ها فکر می‌کردند که می‌توانند از طریق مذاکرات برجام، به موفقیت دست پیدا کنند. من طی سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۱۷ به طور سالانه از کشور شما بازدید می‌کردم. زمانی را به خاطر می‌آورم که وقتی به تهران آمدم، طرف مقابل ایرانی به من گفت، شرایط تنها در صورت شروع صحبت ایالات متحده با ایران، بهبود خواهد یافت. پس از صدور بیانیه «ژنو» در نوامبر سال ۲۰۱۳، همه چیز تغییر کرد، اما مشکل این بود که طبق انتظار بسیاری از مردم، توافق نتوانست درها را به روی ایران باز کند.

کنایسل خاطرنشان کرد: زیرا همه فکر می‌کردند که سرمایه‌گذاری خارجی آزاد خواهد شد و احتمال برداشتن کامل تحریم‌های ایران را می‌دادند. زمانی که شورای امنیت سازمان ملل تحریم‌ها را لغو کرد، ایالات متحده صادق نبود و تحریم‌ها را حفظ کرد. هیچ بانکی جرأت نداشت پروژه‌های ایران را تامین مالی کند.

وزیر خارجه اسبق اتریش عنوان داشت: من به بسیاری از میزگردهای تجاری در فرانسه، آلمان، ایران و کشورهای دیگر دعوت شدم. در آن زمان حرف‌های زیادی زده شد؛ اما بعد از سال ۲۰۱۵، دیگر هیچ اتفاقی نیفتاد. همچنین زمانی که پرزیدنت ترامپ در ماه می ‌سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد را به یاد دارم. بنابراین، من فکر می‌کنم که بسیاری از مردم منتظر باز شدن روابط و شروع تجارت بودند، اما مشکل این بود که ایالات متحده هرگز در مورد توافقات صادقانه عمل نکرد و تحریم‌های خود را ادامه داد.

وی تصریح کرد: البته موضع مصر، امارات متحده و عربستان سعودی را نیز به یاد دارم. موضع آنها این بود که تمرکز ایران روی برنامه هسته‌ای خود است علاوه‌بر آن این کشور بیش از حد از قدرت منطقه‌ای برخوردار است و برجام به پیوستی بزرگ، برای مهار ایران به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای نیاز دارد. بنابراین فکر می‌کنم علاوه‌بر ایالات متحده، برخی از کشورهای منطقه نیز چنین موضعی را در پیش گرفته بودند.

کنایسل همچنین در جواب به این سؤال که آیا غربی‌ها واقعاً از این می‌ترسند که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند، یا مذاکرات بهانه‌ای برای جلوگیری از گسترش قدرت ایران است؟ گفت: تا پیش از این، هیچ‌وقت یک کشور به دلیل برنامه هسته‌ای خود، تا این حد زیر نظر قرار نگرفته بود. وقتی پاکستان و هند به طور ناگهانی به تسلیحات هسته‌ای دست یافتند، مردم غافلگیر شدند.

وی افزود: رئیس‌جمهور «سارکوزی»، فناوری هسته‌ای را به «معمر قذافی» داد و هیچ کس مشکلی با این موضوع نداشت. دو سال بعد لیبی توسط او بمباران شد. اما می‌توانم بگویم که مذاکرات ایران از چارچوب خارج شده و شامل استانداردهای دوگانه است.

وزیر خارجه اسبق اتریش درباره سؤالی با مضمون مقایسه دولت روحانی و ظریف با دولت و نگاه شهید رئیسی عنوان داشت: در ابتدا، همدلی صمیمانه خود با مردم ایران برای از دست دادن رئیس‌جمهور و وزیر خارجه‌شان را اعلام می‌کنم. من فرصت ملاقات با دولت قبل از آقای رئیسی را داشتم و با رئیس‌جمهور روحانی و جواد ظریف دیدار کردم.

کنایسل خاطرنشان کرد: آنها در آن زمان امید زیادی به حفظ توافق برجام داشتند که باعث شد من به عنوان عضو ارشد اتحادیه اروپا، احساس خجالت کنم. چون ما تقریبا هیچ چیزی نمی‌توانستیم به ایرانی‌ها بدهیم. سعی شد ساختارهای متفاوتی ایجاد شود، مثلا ساختاری برای فراهم شدن تامین مالی. وی همچنین افزود: حتی صحبت‌های زیادی صورت گرفت تا شاید بتوانیم سیستم «سوئیفت» در اروپا را در نظر نگیریم یا ساختارهای جایگزینی برای آن ایجاد کنیم. اما هیچ کدام کار نکرد. ما نمی‌توانستیم چیزی را که دولت ایران از اتحادیه اروپا انتظار داشت به آنها بدهیم.

کنایس در جواب به این سؤال که اگر یک دیپلمات ایرانی بود، با توجه به اتفاقاتی که در جریان مذاکرات هسته‌ای رخ داد، آیا همان مسیر را در پیش می‌گرفت یا توافق جدیدی را با ایالات متحده امضا می‌کرد اظهار داشت: من با مفهوم واژه معامله مشکل جدی دارم. همیشه می‌گفتم که این یک توافق است؛ اما از جانب ایالات متحده و حتی اتحادیه اروپا، کلمه هولناک معامله شنیده می‌شود. معامله، کاری است که دلال‌ها انجام می‌دهند، اما این یک توافق است که بر اساس آنچه شما امضا می‌کنید، به صورت قانونی حفظ خواهد شد.

وی همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا تضمینی در توافق‌های ایران و آمریکا وجود دارد؟ گفت: نه. نکته عجیب این است که وقتی بلینکن در دولت بایدن، می‌خواست جایگزینی برای برجام پیدا کند؛ گفته می‌شد که حتی اگر راهی هم پیدا شود، فقط در دولت بایدن دوام خواهد داشت و ما نمی‌توانیم تضمینی برای بعد از آن داشته باشیم. البته ایرانی‌ها گفتند که به چنین توافقی علاقه ندارند، اما رفتار آمریکایی‌ها هرگز شفاف نبوده است.

کنایسل افزود: من بشخصه تعجب می‌کنم که چرا آنها حتی صحبت از جایگزین کردند. به عنوان کسی که تجربه دارد، اگر در جایگاه ایرانی‌ها بودم هرگز چنین کاری نمی‌کردم. وزیر خارجه اسبق اتریش در تصدیق گزاره خبرنگار ایرنا درباره اینکه آیا مصداق سخنانش این است ما نمی‌توانیم به آنچه ایالات متحده می‌گوید اعتماد کنیم، گفت: آنها قابل اعتماد نیستند و نه‌تنها ایالات متحده، بلکه حتی اروپایی‌ها.

وی افزود: بهار سال ۲۰۱۱، زمانی که حسنی مبارک، رئیس‌جمهور مصر به صورت ناخوشایندی محاکمه شد را به یاد دارم. در آن زمان، افرادی مانند ملک عبدالله، پادشاه عربستان سعودی و حتی نتانیاهو که در آن زمان وزیر بود، فهمیدند که نمی‌توان به ایالات متحده تکیه کرد. چون حتی حسنی مبارک هم که بزرگ‌ترین متحد آمریکا بود، به شکل ناگواری از قدرت کنار گذاشته شد. من فکر می‌کنم هر کسی که عکس‌های سایگون در سال ۱۹۷۵ را ببیند، متوجه این مسئله می‌شود.

کنایسل در پایان سخنانش عنوان داشت: زمانی که مردم ویتنام جنوبی سعی می‌کردند از طریق ارتش ایالات متحده با هلیکوپتر از منطقه خارج شوند یا حتی تصاویر خروج هواپیماهای آمریکایی از افغانستان که دوستان خود را جا گذاشتند و رفتند. شما نمی‌توانید به آنها تکیه کنید. یک روز برای آنها کار می‌کنی، اما فردا دیگر تو را  نمی‌شناسند.