خداحافظی کشور با تنش آب و برق در دولت شهید رئیسی
سرویس اقتصادی:
شهید رئیسی دولت سیزدهم را با ۱۵ هزار مگاوات ناترازی برق از دولت روحانی تحویل گرفت اما اکنون 9 هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور افزوده شده است. در حوزه آب هم برای نخستین‌بار در کشور، استان سیستان و بلوچستان با تنش آبی خداحافظی کرد و مردم پنج هزار روستا در سراسر کشور به آب شرب دسترسی پیدا کردند.
به گزارش کیهان، آب و برق، عناصری حیاتی در رشد اقتصاد، امنیت، محیط زیست و مسائل اجتماعی کشور هستند. بسیاری از عوامل ایجاد رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی بدون بستر پایداری از تأمین آب و برق عملا بلاوجه تلقی می‌شوند.
کشورمان در مسیر رشد، نیاز فزاینده‌ای به این منابع انرژی دارد ولی دولت‌های مختلف رفتارهای متفاوتی نسبت به رفع این نیاز زیربنایی کشور داشته‌اند. در حالی که در دولت‌های نهم و دهم جهش خوبی در توسعه ظرفیت‌های آب و برق به‌وجود آمد، در دولت‌های یازدهم و دوازدهم کارها به تناسب نیاز کشور پیش نرفت تا اینکه با آغاز دولت سیزدهم دوباره در مسیر جهش قرار گرفتیم. در وصف عملکرد وضعیت آب و برق کشور در دولت شهید رئیسی همین بس که در نهایت هم شهادت رئیس‌جمهور در جریان افتتاح مهم‌ترین طرح آبی- مرزی کشوری یعنی سد قیز قلعه‌سی رقم خورد.
در حوزه برق در دولت هفتم و هشتم ۶۰ درصد و نهم و دهم ۶۸ درصد و در دولت یازدهم و دوازدهم فقط ۲۳ درصد رشد تولید برق وجود داشت. دولت سیزدهم نیز با ۱۵ هزار مگاوات ناترازی برق، دولت را تحویل گرفت.
به گفته وزیر نیرو در پایان دولت دهم ناترازی در تولید و مصرف برق نداشتیم و در دولت یازدهم و دوازدهم با کاهش شدید سرمایه‌گذاری و رشد اندک ظرفیت تولید برق شاهد ناترازی بودیم.
خاموشی‌های گاه و بیگاه میراث دولت روحانی
مردم کاملا خاموشی‌های وقت و بی‌وقت دولت قبل را به خاطر دارند. در دولت روحانی قطعی برق از تابستان به زمستان هم تسری یافته و در کنار قطعی گاز، زندگی مردم و صنعتگران را مختل کرده بود. کار به جایی رسید که مردم تقاضا داشتند لااقل زمان خاموشی‌ها اعلام شود ولی دولت روحانی از اجابت همین خواسته هم ناتوان بود.
محرابیان، وزیر نیرو 10 روز قبل در صحن مجلس در توصیف آن روزها گفت: گزارش وضعیت برق کشور در ابتدای شروع دولت سیزدهم به خوبی نشان‌دهنده عملکرد خوب و پرتلاش وزارت نیرو خواهد بود. در موضوع برق در ابتدای دولت سیزدهم با سه ناترازی بزرگ مواجه بودیم. چرا که در دولت یازدهم و دوازدهم تنها ۲۳ درصد به ظرفیت نیروگاه‌ها افزوده شد که مقدار کمی بود و منجر به ناترازی در صنعت برق کشور شد. این ناترازی از سال ۹۶ شروع و در ۱۴۰۰ به اوج خود رسید به طوری که از اردیبهشت تا شهریورماه تا سه نوبت قطعی برق به‌وجود آمد. بنابراین مهم‌ترین معضل کشور خاموشی‌های خارج از جدول و نارسایی‌هایی که در این زمینه وجود داشت، بود.
وزیر نیرو با بیان این نکته که در تابستان ۱۴۰۰ بیش از ۴۲ درصد اخبار منفی رسانه‌ها فقط به قطعی برق منتسب بود که بی‌سابقه هم بود، عنوان کرد: هر ساله پنج الی ۶ درصد رشد تقاضا در مصرف انرژی داریم. با روی کار آمدن دولت سیزدهم و مواجهه با این مسئله مهم، دو اقدام انجام شد. توسعه نیروگاه‌ها و مدیریت و بهینه‌سازی مصرف. در ۳۲ ماه عملکرد دولت سیزدهم بیش از ۹ هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور افزوده شد و حدود ۲۲ هزار مگاوات دیگر نیز به ظرفیت نیروگاهی افزوده خواهد شد.
فرار به جلوی بانیان تشدید ناترازی‌ها
در چنین شرایطی که مردم از عملکرد دولت روحانی کلافه بودند و هنوز هم آن روزها را به خاطر دارند، نامزد این جریان که با جمع کردن مسئولان دولت قبل و در حقیقت عاملان تشدید ناترازی‌های انرژی زیر چتر خود، عملا در حال تشکیل دولت سوم روحانی است، با وارونه‌نمایی واقعیت‌ها، دستاورد بزرگ دولت سیزدهم را زیر سؤال می‌برد.
پزشکیان دوشنبه‌‌شب در نخستین مناظره نامزدها گفت که «در تأمین آب، برق، گاز، بنزین و سوخت به سرعت سمت بحران حرکت می‌کنیم». او دیروز هم مدعی شد که «در تابستان برق قطع می‌کنیم و در زمستان گاز، معلوم نیست دوسال دیگر گاز داشته باشیم».
بعید است این نماینده ادوار مجلس از تفاوت عملکرد دو دولت روحانی و شهید رئیسی و فاجعه‌ای که دولت موسوم به تدبیر و امید آفرید بی‌اطلاع باشد، ولی احتمالا مشاوران او که از مسئولان دولت روحانی هستند در گوش او چنین خوانده‌اند که بهترین راه به جای پاسخگویی، فرار به جلو است.
سبقت برق صنایع از بخش خانگی برای اولین‌بار
در دولت شهیدجمهور وضعیت به کلی تغییر کرد. در تابستان ۱۴۰۲ تامین برق بخش صنعت
به 46 میلیارد و 100 میلیون کیلووات ساعت رسید و 10 میلیارد و 200 میلیون کیلووات ساعت برق بیشتری برای صنایع تامین شد.
وزیر نیرو آبان سال گذشته در آیین افتتاح بیست و سومین نمایشگاه بین‌المللی صنعت برق، به مقایسه میزان مصرف برق در بخش خانگی و صنعت در سال 1400 و 1402 پرداخت و اظهار داشت: از ابتدای خرداد تا 15 مهرماه سال 1400، محصول بخش خانگی 48 میلیارد کیلووات ساعت بود اما به رغم اینکه در سال جاری، استقرار گنبد حرارتی را در جهان و کشور شاهد بودیم و با درنظر گرفتن تغییرات اقلیمی هیچ‌گونه محدودیتی در تامین برق خانگی اعمال نشد و هیچ‌گونه خاموشی را در این بخش شاهد نبودیم.
افزایش تولید سیمان و فولاد با عدم قطع برق
به گفته محرابیان در سال 1402 تولید صنعت سیمان کشور به رشد 11 درصدی نسبت به سال قبل‌تر دست یافت و در پایان تابستان میزان ذخیره شده سیمان 15 میلیون تن بود که معادل 110 روز تولید سیمان کشور است.
وی همچنین اضافه کرد: در بازار بورس نیز در تابستان 1400 قیمت سیمان به دلیل عدم تامین برق و در ادامه کاهش تولید و افزایش تقاضا رشد 433 درصدی یافت.
وزیر نیرو یادآور شد: در صنعت فولاد هم به‌دلیل برقراری برق، موجودی انبارها تا پایان شهریور1402 به معادل پنج ماه تولید صنعت فولاد کشور رسید به طوری که در خردادماه 1402 به دو میلیون و 100 هزار تن و در شهریور به چهار میلیون و 800 هزار تن رسید.
پاداش صرفه‌جویی به مشترکان برق
در دولت سیزدهم برای تشویق مردم به مدیریت مصرف، مشترکان خانگی با کاهش مصرف برق مشمول دریافت پاداش صرفه‌جویی شدند. به گفته «مصطفی رجبی مشهدی» سخنگوی صنعت برق، تابستان سال 1401 مشترکان خانگی که مصرف برقشان زیر الگوی مصرف بود و صرفه‌جویی داشتند، به ازای هر کیلووات ساعت صرفه‌جویی، ۵۰۰ تومان پاداش دریافت کردند که در مجموع ۴۰ درصد مشترکان با مشارکت در طرح صرفه‌جویی در مصرف برق، پاداش دریافت کردند.
رجبی مشهدی سال 1402 هم با اعلام اینکه یک‌سوم قبوض برق مشترکان خانگی با اجرای طرح پرداخت پاداش صرفه‌جویی رایگان شد و حتی برخی مشترکان بستانکار شدند، گفت: صنعت برق امسال(1402) دو هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان پاداش صرفه‌جویی به ۴۰ درصد از مشترکان پرداخت کرده است.
سخنگوی صنعت برق، با اشاره به آمار به‌دست آمده چهار ماه گرم تابستان امسال، ادامه داد: سال ۱۴۰۰، ۴۸ میلیارد کیلووات ساعت انرژی مصرفی برق در بخش خانگی بوده که در سال ۱۴۰۲ با رشد منفی نسبت به سال ۱۴۰۰ به ۴۶ میلیارد کیلووات ساعت رسیده است.
افزایش توان و راندمان نیروگاه‌های کشور
در افزایش ظرفیت نیروگاهی دولت شهید رئیسی، سه محور مهم در دستور کار قرار گرفت. به گفته محرابیان، محور نخست توسعه نیروگاه‌هایی که در حوزه کار وزارت نیرو بود و برنامه‌ریزی شد که
۱۰ هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاه کشور اضافه شود اکنون حدود 9 هزار مگاوات از برنامه‌ریزی محقق شده است.
وی ادامه داد: محور دوم استفاده از ظرفیت صنایع انرژی‌بر برای سرمایه‌گذاری بود که در این محور هم ۱۰ هزار مگاوات برنامه‌ریزی شد و عملیات اجرائی آن با سرعت انجام شد و پیش‌بینی ما این است که تا اوج بار مصرف تابستان ۲۸۰۰ مگاوات از این ظرفیت به بهره‌برداری برسد و تاکنون (اواسط خرداد) بیش از ۸۰۰ مگاوات به بهره‌برداری رسیده است.
وزیر نیرو گفت: محور سوم استفاده از نیروگاه‌های تجدیدپذیر برای رفع ناترازی بود. عدم استفاده از سوخت و عدم استفاده از آب، نیروگاه‌های تجدیدپذیر را به نیروگاه‌های اقتصادی و ارزشمند تبدیل کرده است. تاکنون بیش از ۱۰ هزار مگاوات قرارداد بهره‌برداری از این نوع نیروگاه‌ها را داریم.
جهاد آبرسانی به 5 هزار روستا در ۳۳ ماه
با روی کار آمدن دولت سیزدهم جهاد آبرسانی برای روستاهای محروم در دستور کار قرار گرفت. همین امر سبب شد تا مرکز جهاد آبرسانی روستایی در ستاد وزارت نیرو شکل بگیرد.
در پی این موضوع تفاهم‌نامه‌ای با قرارگاه امام حسن مجتبی(ع) برای آبرسانی به ۱۰ هزار روستای دارای تنش آبی و مبادله قرارداد عملیات اجرائی برای آبرسانی به هفت هزار و ۱۳۸ روستا در فاز اول منعقد شد.
هاشم امینی، مدیرعامل شرکت مهندسی آبفای کشور در این زمینه گفت: آبرسانی به ۵۰۰۰ روستای کشور در سال ۱۴۰۲ تکمیل شده که بیشتر این روستاها در سیستان و بلوچستان قرار دارند.
طرح عظیم آبرسانی غدیر استان خوزستان هم ۱۱ شهریورماه ۱۴۰۱ با حضور آیت‌الله رئیسی به بهره‌برداری رسید. اجرای این طرح مهم در سال ۱۳۸۷ آغاز شده بود اما کمتر از ۵۰ درصد پیشرفت داشت که با تأکید دکتر رئیسی مبنی بر اینکه مردم استان خوزستان در کمترین زمان ممکن از نعمت آب باکیفیت بهره‌مند شوند، با تأمین اعتبارات لازم، در دستور کار قرار گرفت و عملیاتی شد.
وعده صادق درباره آبرسانی
به سیستان و بلوچستان
علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو روز پنجشنبه ۱۷ خرداد در افتتاح طرح جامع آبرسانی به زاهدان و سیستان بیان کرد: شهریورماه سال ۱۴۰۰ سفری به سیستان و بلوچستان و بازدیدی از مناطق مختلف به‌ویژه سیستان داشتیم که با صحنه‌های بسیار سخت و ناگواری از گلایه‌های مردم در تامین آب رو‌به‌رو بودیم؛ به گونه‌ای که مردم در تامین آب برای امرار معاش، آشامیدن، معیشت، کشاورزی و محیط زیست به شدت مشکل داشتند که رئیس‌جمهور شهید پس از آن با حضور در جمع مردم وعده رفع این مشکل را داد.
وی با بیان اینکه موضوع جهاد آبرسانی به صورت ویژه در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت، ادامه داد: این طرح ۳۱ استان کشور را دربر می‌گیرد، اما از بین تمام روستاهای کشور، ۲۵ درصد روستاها سهم سیستان و بلوچستان بود.
وزیر نیرو گفت: حاصل عملکرد دولت رئیس‌جمهور شهید و پیگیری‌های شخص آیت‌الله رئیسی در طول هزار روز خدمت، انجام روزانه بیش از سه کیلومتر خط لوله در سیستان و بلوچستان بود که در موضوع آب خط لوله تنها یک بخش از اجرای آبرسانی به شمار می‌رود.
محرابیان ادامه داد: بیش از ۱۱۰ کیلومتر خطوط انتقال اجرا و بیش از ۱۰۰ کیلومتر جاده دسترسی و همچنین به همین میزان خط انتقال برق و پست گسترش پیدا کرد، با اجرای این طرح‌ها در کنار ساخت بزرگ‌ترین آب شیرین‌کن غیر ساحلی و فراساحلی کشور که یک رکورد در سطح بین‌الملل به شمار می‌رود، این آب شیرین‌کن با ۱۰۰ هزار متر مکعب در شبانه‌روز در کمتر از هشت ماه راه‌اندازی شد.