نظر کارشناسان درباره سریال «رخنه» چیست؟
واکنش هنرمندانه به توطئههای شکستخورده
«رخنه» اولین تجربه همکاری مشترک وزارت دفاع و سازمان حفاظت اطلاعات آن با صداوسیما در حوزه تولید سریال است. پخش این سریال از 18 اردیبهشت در شبکه یک تلویزیون آغاز شد. موضوع سریال، با اتفاقات روز، تناسب داشت. درست چند روز قبل از پخش این سریال، عملیات وعده صادق توسط نیروهای مسلح ایران علیه اسرائیل برگزار شد. محور سریال «رخنه» نیز زندگی یک نخبه صنعت موشکی ایران و تلاش رژیم صهیونیستی برای آسیب زدن به وی است. این سریال به کارگردانی علی غفاری ساخته شده است و در ژانر معمایی/جاسوسی، روایتگر ماجرائی چند لایه و راهبردی است. این سریال برگرفته از خنثی سازی امنیتیترین طراحی عملیات نفوذ و خرابکاری صنعتی سرویس اطلاعاتی موساد در سازمان هوافضای وزارت دفاع و صنایع دفاعی و موشکی این وزارتخانه است. علاوهبر این، بخشی از توانمندیها و ظرفیتهای علمی و صنعتی کشورمان در حوزه هوا فضا را نمایش میدهد.
سعید رجبی فروتن، کارشناس سینما نظرش درباره سریال «رخنه» را اینگونه مطرح کرد: «این مجموعه قواعد ژانر را تا حد زیادی مورد توجه قرار داده است. به جز پیرنگ اصلی که حول طرح و توطئه بیگانگان برای ترور یک دانشمند هوافضای ایران است، چند خرده پیرنگ نیز داستان را در عرض گسترش میدهند. خرده پیرنگ دیگری در داستان با بازگشت یک زن از خارج به ایران و رابطه او با یک مرد متاهل شکل میگیرد که هنوز پیوند و رابطه آن با ماجرای اصلی و شخصیتهای آن مشخص نشده است! جذابیت داستان «رخنه» که آن را از نمونههای مشابه ایرانی متمایز میسازد، چالش دو گروه امنیتی با یکدیگر در یک سازمان اطلاعاتی و حفاظتی است. محافظ دانشمند هستهای به دلیل ربوده شدن پسرش در ظاهر مشغول همکاری با ربایندگان و فرماندهی ترور در خارج از کشور است اما بیآنکه برخی از همکاران اطلاعاتی او خبر داشته باشند، او به توصیه مقام ارشد خود کاملا حساب شده دستورات شبکه را اجرا میکند تا با جلب اعتماد آنها بتواند پسرش را نجات دهد و عوامل شبکه را شناسایی کند. در ادامه محافظ به ظن همکاری با شبکه دستگیر میشود و طرح داستان پیچش تازهای پیدا میکند. داستان سریال «رخنه» شاید چندان با واقعیات و مناسبات حاکم بر دستگاههای امنیتی ایران منطبق نباشد اما در جهان داستان الزاما همه چیز نباید با واقعیت همخوانی داشته باشد. آنچه اهمیت دارد آن است که روابط علیت بین رخدادها و کنش شخصیتها معقول و ملموس جلوه کند.»
آرش فهیم کارشناس و منتقد سینما و تلویزیون درباره سریال رخنه در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران گفت: تولید و پخش سریال «رخنه» یک واکنش فوری و مناسب و هنرمندانه به رفتارها و اتفاقات مرتبط با رژیم صهیونیستی است. این سریال هم از نظر فنی و هم محتوایی حائز اهمیت است. وی افزود: علاوهبر کم کاری در زمینه کشتار بیش از ۳۴ هزار نفر از مردم غزه طی چند ماه گذشته، عدم پرداختن به دشمنیهای رژیم صهیونیستی علیه مردم ایران یکی از خلأهای موجود در فضای فرهنگی و رسانهای است. در واقع این رسانه و آثار دراماتیک و هنری هستند که باید این حقیقت را به مردم و نسل جدید منتقل کنند که مسئله اسرائیل فقط به اشغال فلسطین و کشتن فلسطینیها محدود نیست بلکه آنها بیش از هر کشور و جامعه دیگری در پی آسیب زدن به ملت ایران هستند، نمونهاش ترور دانشمندان و نخبگان کشورمان است که یک رفتار ناجوانمردانه است.
فهیم عنوان کرد: یک خانواده باید چقدر خون دل بخورد و جامعه چقدر باید سرمایهگذاری کند تا یک فرد تبدیل به نخبهای کارآمد و وطن دوست شود، بعد یک نفر آن طرف دنیا نقشه میکشد تا این شخصیت ملی و علمی را از بین ببرد. این موضوع لازمه پرداخت دراماتیک و رسانهای دارد و هنرمندان نمیتوانند درمقابل این مسئله سکوت کنند. از طرفی هم بیش از ۲۰۰ روز است که غزه به سلاخخانهای علیه زنان و کودکان و انسانهای غیرنظامی و بیدفاع تبدیل شده است و طی این مدت باید آثار نمایشی متعددی درباره اسرائیل و ماهیت ضدبشری آن ساخته میشد.
این کارشناس رسانه توضیح داد: خوشبختانه این روزها سریال «رخنه» این خلأ را پر کرده است. این سریال البته در قالب دراماتیک و خانوادگی ساخته شده است و تاکنون اسمی از رژیم صهیونیستی در آن برده نشده است. اما به طور غیرمستقیم به ماهیت و عملکرد اسرائیل در مواجهه با ملت ایران پرداخته است. تلاش رژیم صهیونیستی برای حذف فیزیکی نخبگان ایرانی، یک ماجرای تلخ و دهشتناک است، اما در سریال «رخنه» مایه حماسی و هیجان انگیز پیدا کرده است.
فهیم درباره این سریال اظهار داشت: تعقیب وگریز و نفوذ و رسوخ تروریستها برای ترور یک دانشمند صنعت موشکی ایران، درونمایه و محور اصلی داستان این سریال است. هر چند که ضعفهایی در فیلمنامه قابل مشاهده است و برخی بازیگرها به درستی انتخاب نشدهاند، اما کارگردانی «رخنه» در سطح بالایی قرار دارد. حرکت دوربین و زوایای انتخاب شده، سنجیده و استاندارد هستند و کمک مضاعفی در ایجاد تعلیق و موقعیتهای ملتهب کرده است. در سکانسها و صحنههای ایستا و درونی نیز گرافیک و طراحی صحنه و محل قرار گرفتن دوربین، به فضاسازی و تماشایی شدن نماهای این سریال انجامیده است.
این منتقد خاطر نشان کرد: درباره قصه سریال «رخنه» باید گفت که در این سریال، زندگی یک نخبه علمی و صنعتی با یک نیروی امنیتی و محافظ و به اصطلاح بادیگارد، به طور موازی نمایش داده شده است و نقطه عزیمت زندگی هر یک از این شخصیتها خانواده است. ما وارد خلوت و حریم خصوصی دو شخصیت از دو دنیای متفاوت، اما مرتبط با یکدیگر میشویم و این تقارن، به ماجراهای این سریال تنوع و تحرک بخشیده است. اینکه دو شخصیت اصلی سریال «رخنه» یکی در مقام علمی و دیگری در جایگاه یک شخصیت امنیتی، با یکدیگر نسبت فامیلی دارند، گویای این مفهوم است که این دو موقعیت، خانواده و مکمل یکدیگر هستند.