مهدی امیدی
یکی از ویژگی‌های خاص چهل و دومین جشنواره فیلم فجر که این دوره را از سایر اداوار جشنواره فجر متمایز ساخت، حضور پررنگ فیلمسازان جوان و نوخاسته بود. به همین دلیل هم جشنواره فیلم فجر 42 را به درستی با عنوان جشنواره فیلم اولی‌ها لقب دادند. طوری که از میان 32 فیلم بلند سینمایی ایرانی راه یافته به جشنواره، 12 فیلم، اولین تجربه کارگردانی فیلم اول هستند که یک آمار کم نظیر برای این رقابت محسوب می‌شود.
نکته بسیار مهم این است که پراستقبال‌ترین و با اقبال‌ترین فیلم‌های چهل و دومین جشنواره فیلم فجر به نام فیلم اولی‌ها ثبت شده است. اگر به نظرات منتقدان و ستاره‌هایی که به فیلم‌ها دادند‌، نامزدها و جوایز اعطا شده به آثار و همچنین بلیت‌های فروخته شده در جشنواره را نگاه کنیم، فیلم‌های اول جشنواره، در صدر قرار می‌گیرند.
حوزه هنری، ازجمله نهادهای فرهنگی ذیل انقلاب اسلامی است که نقش مؤثری در جریان پوست‌اندازی و نوسازی سینمای ایران بازی کرده است؛ تعدادی از آثار تحسین شده و فیلم اولی در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر نیز یا توسط این نهاد و یا با مشارکت و همکاری آن تولید شدند و به جشنواره رسیدند.
نکته مهم این است که آثار منسوب به حوزه هنری، نسبت به دوره‌های قبلی جشنواره فجر، رویکرد مضمونی متعهدانه‌تر و از نظر ساختاری و فرمی نیز آثار قابل قبول‌تری هستند. این نشان می‌دهد که حوزه هنری در تولید محصولات سینمایی، از تجربیات قبلی استفاده کرده و با آسیب‌شناسی، چند گام به جلو برداشته است.
در بین سرمایه‌گذاران 7 فیلم جشنواره امسال نام «سازمان سینمایی سوره» به چشم می‌خورد که بازوی اجرائی حوزه هنری در زمینه هنر هفتم است. از این تعداد، فیلم «باغ کیانوش» جزء پرطرفدارترین آثار چهل و دومین جشنواره فیلم فجر است.
این فیلم به کارگردانی رضا کشاورز و تهیه کنندگی محمدرضا موحد، سیمرغ بلورین بهترین دستاورد فنی و هنری فیلم اول و همچنین جایزه ویژه آرمان را دریافت کرد.
باغ کیانوش که محصول حوزه هنری محسوب می‌شود، از چند نظر حائز اهمیت است؛ اول اینکه فیلمی با ساختاری منسجم و استاندارد است. مشکل فیلمنامه که ‌گریبان اغلب فیلم‌های چهل و دومین جشنواره فیلم فجر را گرفته، در این فیلم کمتر دیده می‌شود و برخلاف خیلی از فیلم‌های این رویداد که داستانی تلویزیونی داشتند، «باغ کیانوش» روایتی کاملا سینمایی و با فراز و نشیب‌های دراماتیک و مهیج دارد. اما اتفاق مهم‌تر در این فیلم‌، جهش سینمای کودک و نوجوان است.
«باغ کیانوش» با وجودی که می‌تواند عموم مخاطبین را به خودش معطوف کند اما به طور تخصصی برای گروه‌های سنی پایین تولید شده و یک نمونه و الگوی خوب درجهت فیلم‌هایی برای مخاطب کودک و نوجوان محسوب می‌شود. اما اتفاق دیگر درباره این اثر، توجه به اقتباس به عنوان یکی از حلقه‌های مفهوم تولید فیلم خوب در سینمای ایران است.
این فیلم براساس رمانی به همین نام ساخته شده و در این زمینه هم گام بلندی است.
دیگر فیلم اول جشنواره چهل و دوم که رد پای حوزه هنری در آن دیده می‌شود، «آپاراتچی» است. این اثر هم نخستین فیلم بلند سینمایی در کارنامه قربانعلی طاهرفر به حساب می‌آید و از آثار مورد توجه در این دوره از جشنواره فیلم فجر است. فیلم «آپارتچی» نیز به پشت صحنه سینما سر زده است و یک داستان واقعی درباره تولید فیلم در دوران انقلاب و دفاع مقدس را ترسیم کرده است. اما یکی از شاخص‌های آپاراتچی این است که طنزی سالم و آبرومند را به مخاطب عرضه کرده است. در شرایطی که طی سال‌های اخیر اغلب فیلم‌های کمدی به سمت نزول رفته‌اند، فیلم‌هایی مانند «آپاراتچی» می‌توانند در اصلاح مسیر آثار طنزآمیز مؤثر باشند. یکی دیگر از جوانانی که در این جشنواره با اولین کار سینمایی‌اش حضور یافت باید به محمدعلی بصیری نیک اشاره کرد. کارگردانی که با ساخت پویانمایی سینمایی «ساعت جادویی» نامش در تاریخ جشنواره فجر ثبت شد. بخشی از سرمایه‌گذاری این فیلم نیز توسط سازمان سینمایی سوره انجام شد.
از دیگر جوانانی که در جشنواره امسال فیلم داشت می‌توان به محمد عسگری اشاره کرد که دومین فیلمش را با عنوان «آسمان غرب» تولید کرده است. فیلمی که یادآور «عقاب‌ها» است و به نمایش تصویری باشکوه از قدرت پروازی ارتش جمهوری اسلامی در جنگ تحمیلی با محوریت شهید شیرودی پرداخته است. سازمان سینمایی سوره نیز ازجمله حامیان مالی این فیلم است.
فیلم «احمد» هم از دیگر آثاری است که با سرمایه‌گذاری حوزه هنری تولید شده است؛ البته احمد، فیلم اولی نیست اما به هر حال ازجمله فیلم‌های اول کارگردان جوانی به نام امیرعباس ربیعی است. این فیلم هم ازجمله آثار استراتژیک جشنواره فجر قلمداد می‌شود که در دل بحران زلزله بم، حضور نجات‌بخش یک قهرمان ملی با نام شهید احمد کاظمی را روایت کرده است.
فیلم «احمد» هم از آثار خوش‌ساخت چهل و دومین جشنواره فیلم فجر است که با تحسین‌هایی از سوی تماشاگران و برخی منتقدان مواجه شد.
پویانمایی «رویا شهر» نیز از دیگر آثار مورد حمایت حوزه هنری به حساب می‌آید که توسط یک گروه از هنرمندان انیمیشن شهرستانی ساخته شده است و توانست نظرات مختلفی را به خودش جلب کند. این انیمیشن هم دومین کار سینمایی محسن عنایتی است که ازجمله استعدادهای عرصه انیمیشن در شهرستان‌هاست.