برگزاری نمایشگاه توانمندی‌های تولیدات داخل و بازدید ۴ساعته مقام معظم رهبری از این نمایشگاه، حاوی نکات ارزشمندی بود که در حاشیه‌نگاری و گزارش تسنیم، به گزیده‌ای از آن پرداخته شده است.

در روزهای اخیر، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی بازدیدی 4ساعته از نمایشگاه توانمندی‌های تولیدات داخل در محل حسینیه امام خمینی(ره) داشتند.

در این نمایشگاه، دستاوردها و اقدامات متعددی که بیشتر جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی داشت، ارائه شده بود که طبق گفته غرفه‌داران و ارائه‌کنندگان، رهبر معظم انقلاب با سعه‌صدر و با نگاهی موشکافانه به مسائل، دستاوردها و اقدامات در حال انجام در هر بخش، به بازدید از این نمایشگاه پرداختند؛ تا آنجایی که برخی پیگیری‌های تخصصی و نقطه‌نظرات اصلاحی ایشان، موجب شگفتی بخش خصوصی حاضر شده بود.

در نمایشگاه توانمندی‌های تولیدات داخل، شرکت‌هایی در بخش‌های «انرژی»، «صنعت نفت و پتروشیمی»، «صنایع خودروسازی»، «معدن و صنایع معدنی و فلزی»، «ارتباطات و فناوری اطلاعات»، «صنایع غذایی و کشاورزی»، «تجهیزات پزشکی»، «صنایع‌ دستی»، «حمل‌ونقل هوایی، دریایی، ریلی و زمینی»، «صنایع نساجی» و «مسکن و لوازم خانگی» آخرین دستاوردها و تولیدات خود را به نمایش گذاشته بودند.

تحولی در جابه‌جایی مصالح معدنی 

با تولید ایرانی دامپتراک 60 تنی

در بخشی از این نمایشگاه، دستاورد ایرانی ساخت دامپتراک 60 تنی رونمایی شده بود، دستگاهی که از ابزارهای بسیار مهم برای جابه‌جایی مصالح و مواد اولیه‌ معدنی در معادن کشور است و پیش از این، از کشورهایی چون ژاپن و چین با هزینه گزاف تأمین می‌شد. اکنون با عمق داخلی‌سازی 50 درصدی، 5 دستگاه ساخته شده در ایران در یکی از معادن کشور در حال کار است. خط تولید دامپتراک 60 تنی از ابتدای سال 1402 راه‌اندازی شده و تولیدات بیشتر با افزایش عمق داخلی‌سازی، هدف‌گذاری شده است. ساخت اولین شناور پشتیبان صیادی کاملاً ایرانی‌ به دست مهندسین داخلی با صرفه‌جویی ارزی 2.5 میلیون دلاری برای هر شناور از دیگر دستاوردهای به ‌نمایش درآمده بود.

متخصصان ایرانی 

در حال کار روی باتری لیتیومی خودروی برقی

ورود ایران به تولید باتری لیتیومی از دیگر اخبار خوش این نمایشگاه است. از آنجایی که 30 تا 60درصد قیمت خودروهای برقی، مربوط به باتری آن به عنوان قلب خودرو است، اگر در پروسه برقی‌سازی حمل‌ونقل کشور، متخصصان ایرانی تولید باتری را داخلی‌سازی کنند، در کاهش هزینه‌های تأمین خودروی برقی برای مردم، بسیار اثرگذار خواهد بود.

عملیات ساختمانی احداث کارخانه‌ای در منطقه پرند آغاز شده و برنامه‌ریزی شده با انتقال فناوری، سالانه 10 تا 12هزار مجموعه باطری در ایران تولید شود.

 احداث نخستین کارخانه تولید بیواتانول سوختی

 در غرب ایران

برای نخستین‌بار، ایران به تولید بیواتانول سوختی ورود کرده است. بیواتانول سوختی که از کنجاله تخمیری خوراک دام، از ذرت و ضایعات غلات تأمین می‌شود، می‌تواند جایگزین MTBE در اکتان‌افزایی بنزین باشد که این مسئله گامی مهم در افزایش کیفیت بنزین و کاهش آلایندگی خودروها است.

پیش‌بینی شده کارخانه تولید بیواتانول سوختی در پایان بهار 1403 در کرمانشاه به‌ بهره‌برداری برسد و طبق مذاکرات اولیه صورت‌گرفته با مجموعه وزارت نفت، قرار است 5 درصد بنزین تولیدی کشور (معادل روزانه 5 میلیون لیتر) با بیواتانول، اکتان‌افزایی شود.

 ایجاد قطب جدید نساجی کشور

 با توانمندی مردم سیستان‌وبلوچستان

یکی از انتظارات مقام معظم رهبری از متخصصان توانمند ایرانی در عرصه صنعت نساجی، احیای بافت بلوچ بود که در بیانات معظم‌له حدود 6 یا 7 سال پیش، مورد طرح قرار گرفته بود. در این نمایشگاه، از دستاورد جدیدی رونمایی شد که مقام معظم رهبری در بازدید از غرفه مربوطه، به دست‌اندرکاران این طرح، آفرین گفتند.

با همت متخصصان ایرانی، در منطقه‌ایرانشهر استان سیستان‌وبلوچستان، بعد از بیش از 50 سال عدم کشت پنبه در این منطقه، با رفع مشکلات مربوطه از جمله آفت «کرم سرخ» 6هزار هکتار توسط مردم این منطقه، زمین کشاورزی زیر کشت پنبه رفته است؛ پنبه‌ای که به صورت تضمینی از مردم خریداری می‌شود و در کارخانه‌ای که در ایرانشهر احداث شده، به نخ و پارچه تبدیل می‌شود.

استقرار زنجیره ارزش از پنبه تا رنگرزی و تکمیل پارچه، رفع مشکلات کاشت و افت پنبه پس از 5 دهه و آغاز فرآیند کشت پنبه در 6هزار هکتار، راه‌اندازی واحد پنبه پاک‌کنی، راه‌اندازی خط ریسندگی و تجهیز و راه‌اندازی خط بافندگی پارچه (با پیشرفت فیزیکی 50درصدی) از دستاوردهای این طرح است.

مقرر شده، قطب جدید نساجی جنوب شرق کشور با مشارکت بخش خصوصی با تولید سالانه 18میلیون مترمربع پارچه و تکمیل خط چاپ با ظرفیت تولید سالانه 7.4 میلیون متر پارچه ایجاد شود. 

در این طرح، هم در کشت پنبه، اشتغال‌زایی برای مردم نجیب سیستان ‌و بلوچستان به‌دنبال خواهد داشت و هم اشتغال‌ در کارخانه به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم، ایجاد خواهد شد.

نگاه دقیق به ناترازی گاز در آمار پتروشیمی‌ها

از اقدامات درحال انجام که مورد ارائه قرار گرفته بود، بحث تأمین برق شهرک‌های صنعتی کشور با هدف‌گذاری 11هزار و 467 مگاواتی است. طبق اطلاعات ارائه‌شده، شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور بالغ بر 9هزار و 513 مگاوات نسبت به شرایط تأمین پایدار برق در زمان اوج مصرف، کسری برق دارند که با احداث ظرفیت جدید تولید برق در نواحی صنعتی کشور، به‌ازای هر مگاوات برق تأمین شده، 95 نفر اشتغال ایجاد خواهد شد.

سهم 33 درصدی صنعت پتروشیمی از صادرات غیرنفتی کشور، وجود ظرفیت 27.5میلیون تنی صادراتی و تأمین 13.5میلیون تنی نیاز داخلی در صنعت پتروشیمی و اینکه این صنعت در 10 سال اخیر، به‌طور متوسط سالانه 12میلیارد دلار برای کشور ارزآوری داشته و به ‌میزان 5میلیارد دلار در سال نیاز داخلی را تأمین کرده، صنعت پتروشیمی را به عنوان یکی از شاخصه‌های اقتصادی کشور به‌معرض نمایش گذاشته بود.

طبق آمار ارائه‌شده در غرفه پتروشیمی این نمایشگاه، ناترازی گازی کشور در سال جاری 324میلیون مترمکعب در روز بوده و در صورت ادامه روند فعلی و عدم سرمایه‌گذاری، ناترازی گازی کشور در سال 1412 حداقل به 425میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید.

صنعت پتروشیمی کشور که ظرفیت اسمی 96میلیون تنی در سال دارد، از نیاز 90میلیون مترمکعبی روزانه به گاز، هم‌اکنون کسری 20میلیون مترمکعبی در فصل سرما دارد. قرار است ظرفیت اسمی صنعت پتروشیمی در سال 1412 به 181میلیون تن برسد که میزان گاز مورد نیاز صنعت پتروشیمی 175میلیون مترمکعب در روز خواهد بود و پیش‌بینی می‌شود از ناترازی 425میلیون مترمکعبی گاز در سال 1412، 100میلیون مترمکعب کسری گاز به پتروشیمی‌ها تحمیل شود. از این‌رو در این نمایشگاه، هشدار داده شد که در صورت عدم سرمایه‌گذاری در بخش گاز کشور، 10 سال دیگر پتروشیمی‌های گازی کشور مجبور به توقف تولید می‌شوند.

این مهم در جریان بازدید مقام معظم رهبری، توسط بخش خصوصی گزارش داده شد و معظم‌له، دستور بررسی موانع و عوامل تشدیدکننده ناترازی گاز را به همراهان خود دادند. گویا یکی از مسائلی که موجب شده، مقام معظم رهبری به دولت در زمینه تلاش و برنامه‌ریزی برای رفع ناترازی‌ها گوشزد کند، همین مسئله بوده است.

آمادگی بخش خصوصی برای اصلاح روند مصرف 

آب و انرژی با شرط راه‌اندازی بازار آب و بازار انرژی

در بخش دیگری از نمایشگاه، بخش خصوصی آمادگی خود را برای سرمایه‌گذاری در بخش بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور اعلام کرده بود و با ارائه آمار و ارقام، تأکید کرده که می‌توان مصرف معادل 6میلیون بشکه نفت روزانه انرژی کشور را به نصف کاهش داد. طبق این پیشنهاد بخش خصوصی، می‌توان این طرح را بدون تحمیل بار مالی به دولت و مردم اجرا کرد که این طرح شامل تعویض کنتورهای فرسوده گاز و برق، تعویض بخاری‌های فرسوده و قدیمی، تعویض کولرهای آبی و گازی پرمصرف و ارائه طرح‌های مشوق‌محور نرم‌افزاری به مردم برای کاهش مصرف است.

در بخش دیگری از این نمایشگاه، بخش خصوصی صنعت آب نیز آمادگی خود را برای همکاری با دولت برای کاهش مصرف و اصلاح روند مصرف آب در بخش‌های مختلف اعلام کرده و خواستار ورود به عرصه تأمین آب در راستای نقشه راه آب کشور شده بود.

در واقع بخش‌های خصوصی صنعت برق و صنعت‌ آب، راهکار سرمایه‌گذاری و بازگشت سرمایه در بهینه‌سازی مصرف انرژی و آب را ایجاد بازار انرژی و بازار آب عنوان کرده بودند.

 انتقاد رهبری از عدم تحقق اقتصاد دریامحور 

و کندی توسعه سواحل مکران

توسعه سواحل مکران در راستای اقتصاد دریامحور و اقدامات گسترده‌ای که می‌توان در این راستا به انجام رساند، یکی از مسائل مورد توجه در این نمایشگاه بود. اگرچه توسعه سواحل مکران از نیمه دهه 80 مطرح شده و طی دهه 90 با تصویب سند راهبردی، این موضوع مهم وارد فاز اجرائی شده، اما سرعت اجرائی شدن پروژه‌های تعریف‌شده به شدت پایین بوده و عملا تمامی طرح توسعه مکران، روی کاغذ باقی مانده است.

تا امروز قریب به 50هزار میلیارد تومان در ایجاد زیرساخت‌های مکران هزینه شده، اما برای تکمیل زیرساخت‌ها نیاز به 9میلیارد دلار سرمایه‌گذاری طی 5 سال آتی است. به گفته مسئولان حاضر در نمایشگاه، یکی از انتقادات مقام معظم رهبری در بازدید از نمایشگاه دستاوردهای داخلی، عدم تحقق توسعه دریامحور به‌ویژه کندی توسعه سواحل مکران بود.

تبدیل فاضلاب به آب قابل شرب با دانش متخصصان داخلی

یکی از دستگاه‌های قابل‌توجه ارائه‌شده توسط بخش خصوصی در نمایشگاه، سیستم تصفیه فاضلاب به روش بیوراکتور غشایی بود که آب بی‌کیفیت و حاوی لجن را به آبی قابل شرب تبدیل می‌کرد. این دستگاه مجهز به حفره‌هایی با قطر 0.04میکرون بوده که به گفته سازندگان آن، عدم امکان عبور هر نوع باکتری و عوامل بیماری‌زا را به آب تصفیه‌شده می‌دهد. حذف کامل رنگ، بو و طعم از فاضلاب و بالاترین کیفیت خروجی پساب در میان روش‌های مختلف تصفیه فاضلاب، از ویژگی‌های این دستگاه بود که عمق داخلی‌سازی آن تا امروز به 75درصد رسیده و برنامه‌ریزی‌ها بر این منوال است که با تولید داخلی غشاهای آن، تا 6 سال آینده عمق داخلی‌سازی این دستگاه به 100درصد برسد.

 ورود متخصصان داخلی به ساخت قطعات هواپیما

یکی از چالش‌های شناسایی‌شده در زمینه صنعت هوایی، نیاز به قطعات دارای فناوری بالا در مورد هواپیما بوده که ورود ایران به احداث کارخانه‌های تولید قطعات اصلی مورد نیاز (پره کمپرسور، محفظه احتراق و پره توربین موتور) یکی از خبرهای خوب این نمایشگاه بود.

قرار است با سرمایه‌گذاری 35میلیون یورویی و با دانش فنی و مهندسی متخصصان داخلی، نیاز به قطعات استراتژیک 344 موتور هواپیمای فعال در ناوگان هوائی کشور با هزینه یک‌سوم نمونه خارجی رفع شود.

 تحقق اقتصاد تعاونی‌محور و مردمی با همت «یزدی‌ها»

گروهی از نخبگان استان یزد با شکل‌گیری گروهی تعاونی محور، 35 شرکت تعاونی را در بخش‌های مختلف فناوری اطلاعات، لجستیک کالا، تولید قطعات الکترونیک و کاغذ، تولید کشاورزی و فرآورده‌های غذایی، انرژی، بیمه‌ای و استارت‌آپی ساماندهی کرده‌اند که فعالیت این گروه‌های تعاونی در مسیر تحقق اقتصاد مردم‌محور، مورد رضایت مقام معظم رهبری قرار گرفته و ایشان خواستار توسعه فعالیت‌های اینچنینی در بخش‌های مختلف اقتصادی شده‌اند.

بازخورد بازدید رهبر انقلاب در حضور رئیس‌جمهوری

جمع‌بندی گفته‌های غرفه‌داران و ارائه‌دهندگان دستاوردها نشان می‌دهد، علاوه‌بر نقطه‌نظراتی که رهبر معظم انقلاب به صورت مستقیم در گفت‌وگو با حاضران در این نمایشگاه بیان نمودند و پیگیری‌های تخصصی ایشان از مسائل مختلف، حضور رئیس‌جمهوری و بازدید وی و دستوراتی که بعد از دیدار معظم‌له، توسط رئیس‌جمهور برای تسهیل در فعالیت بخش خصوصی و رفع موانع صورت گرفت، ریشه در بیانات و تذکرات رهبری دارد.