به گزارش کیهان، با وجود تلاش دلالان برای گرم نگه داشتن خرید و فروش دلار و بالا نگه داشتن قیمت‌ها به روش هیجانی، مشاهدات نشان داد در میدان فردوسی و چهارراه استانبول و سبزه میدان به عنوان سه مکان اصلی معامله ارز آزاد، جنب‌وجوشی برای خرید دلار نیست.

دلالان ارز در بازار، دلایل افزایش قیمت این روزهای دلار را ناآرامی‌های منطقه می‌دانند حال آنکه منطقه چند ماه است با ناآرامی مواجه است اما بازار ارز ثبات داشت؛ بنابراین اخبار و جوسازی پیرامون حوادث منطقه، عامل نوسانات بازار ارز است نه خود حوادث.

طی مدت اخیر، قیمت ارز از سوی بانک مرکزی و با ساماندهی تقاضای تجاری برای ارز ذیل مرکز مبادله در طول 10 ماه اخیر از جمله زمان جنگ غزه کنترل شد؛ به‌طوری که در روزهای ابتدائی جنگ تا حدود ۵۲ هزار تومان بالا رفت اما باز هم به کانال ۵۰ هزار تومان بازگشت. با این وجود، در روزهای گذشته، به بهانه شدت گرفتن ناآرامی‌ها، قیمت دلار بالا رفت و دیروز قیمت فروش این ارز از سوی دلالان در محدوده ۵۷ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام شد اما خریدار وجود نداشت.

با این وجود، بر خلاف روزهایی که برای خرید دلار در صرافی‌ها صف‌ بسته می‌شد و میدان فردوسی را خریداران ارز شلوغ کرده بودند حالا با وجود رشد قیمت، خبری از صف‌های خرید نیست و از آنجاکه بخش زیادی از علت این افزایش قیمت به‌ بهانه رویدادهای سیاسی منطقه است برخی با نگرانی از سقوط ناگهانی نرخ ارز با آرام شدن اوضاع، به‌دنبال فروش دلارهایشان هستند.

شاخص‌های بنیادی 

از رشد قیمت‌ پشتیبانی نمی‌کند

از طرفی تحولات اخیر شاخص‌های بنیادی از رشد قیمت‌ها پشتیبانی نمی‌کند. به عنوان مثال در بخش پولی شاهد آن بودیم که نرخ رشد نقدینگی از طرف بانک مرکزی کنترل شد و تقاضای پول نیز در آبان ماه ۱۴۰۲ نسبت به فروردین بیش از ۸۰ واحد درصد کاهش یافت. در بخش مالی نیز افزایش درآمدهای نفتی، رشد تجارت خارجی و افزایش درآمدهای صادراتی، همگی تقویت‌کننده طرف عرضه دلار است.

موضوع مهم دیگر برای دلار به سیاست‌های سال آینده بانک مرکزی مربوط می‌شود. در این راستا به نظر می‌رسد در صورت تداوم سیاست رشد حجم نقدینگی در کانال ۲۵ تا ۳۰ درصدی، همچنان تقاضای مؤثر در بازار سرکوب شود. همچنین در صورت تغییرات در نرخ بهره بانکی، احتمالا مسیر تقاضا به سمت بازار اوراق قرضه و سپرده‌های بانکی حرکت کند. بنابراین همچنان بازار با ریسک تقاضا رو‌به‌رو خواهد بود و قدرت تقاضا پایین خواهد ماند.

به گفته مصطفی صفاری؛ کارشناس مسائل اقتصادی، نوسانات بازار ارز هیچ دلیل بنیادی اقتصادی ندارد. ضمن اینکه اجرای سیاست تثبیت اقتصادی، وصول مطالبات ارزی و ایجاد مرکز مبادله ارز و طلا موجب می‌شود که نرخ ارز تا پایان سال در کانالی مشخص نوسان داشته باشد.

وی در گفت‌‌وگو با خبرگزاری فارس افزود: معتقدم بانک مرکزی به خوبی توانسته است بازار ارز را مدیریت کند و به اوضاع مسلط باشد. قطعا نرخ ارز به محدوده‌ قبلی خود برمی‌گردد. البته در همین نوسان اندک، عده‌ای از سفته‌بازان و دلالان با هدف به دست آوردن منفعت شخصی، قصد ایجاد نوسان در این بازار را داشته و دارند که ‌با اقدامات بانک مرکزی در کنار مدیریت نوسانات غیرمعمول، قطعا سوداگران ارزی در نوسان‌گیری ناموفق خواهند بود.

نقش عوامل بیرونی 

همچنین جلیل جلالی‌فر؛ فعال اقتصادی حوزه اوراسیا درخصوص مؤثر بودن سیاست‌های بانک مرکزی در کنترل نرخ ارز به خبرنگار ایبنا گفت: یکی از مواردی که در اقتصاد ایران زمینه‌ساز افزایش نرخ تورم و انتظارات تورمی شده افزایش نرخ ارز است. افزایش نرخ ارز منجر به افزایش انتظارات تورمی و بالا ماندن نرخ کالا‌ها و خدمات می‌شود بنابراین دشمن تمرکز قابل توجهی روی افزایش نرخ ارز دارد.

او تصریح کرد: دشمن حساب ویژه‌ای روی افزایش نرخ ارز باز کرده، به همین دلیل با استفاده از عناصر نفوذی خود و بازارساز‌هایی که به دنبال افزایش تنش در بازار ارز هستند تلاش می‌کند تا این بازار را تحت ناملایمات قیمتی شدید قرار دهد؛ بخصوص در بحبوحه تنش‌های سیاسی منطقه.

فعال اقتصادی در حوزه اوراسیا در این‌باره توضیح داد: اگر مدیریت فرزین در راس بانک مرکزی نبود امروز نرخ ارز به صورت حیرت‌آوری افزایش یافته بود اما سیاست‌های او در ماه‌های اخیر باعث شده نرخ ارز کمترین نوسانات را تجربه کند. 

جلالی‌فر خاطرنشان کرد: علی‌رغم اینکه نرخ ارز طی روز‌های گذشته به صورت هیجانی افزایش یافته اما مدیریت تقاضا و پاسخگویی به تقاضا‌های واقعی و برخورد با متخلفان و سوداگران مانع از ایجاد تنش‌های شدید و ماندگار شده است. 

نقش پررنگ عوامل داخلی

تحولات اخیر منطقه و تحولات بازار ارز، نوسان قیمتی بازارهای جهانی نفت و طلا و فشار بر اقتصاد آمریکا، مشکلات مبادله با درهم و افزایش تقاضای این ارز به مناسبت سال نو چینی، حباب درهم با سقف سالانه خود را دچار فاصله معناداری کرد که نشان می‌دهد با پایان تقاضای تسویه درهم در آستانه سال نوی چینی، دست بازارساز برای کنترل بازار آزاد ارز بازتر خواهد شد. بازار ارز غالبا به وسیله درهم کنترل شده است ولی فرارسیدن سال نوی چینی و ترافیک در خطوط کشتیرانی منتهی به چین موجب افزایش تقاضای و رشد قیمت‌ درهم شده است و به همین خاطر این ارز، در حاشیه اتفاقات منطقه‌ای نتوانست اهرم کاهشی بازار را در دست بگیرد. 

با این‌حال، اگر چه دلائل ذکر شده، بر قیمت دلار اثرگذار است اما با توجه به اینکه بانک مرکزی اعلام کرده وضعیت ذخایر ارزی خوب است و مشکلی برای تامین ارز نداریم و کارشناسان معتقدند متغیرهای بنیادی نقشی در نوسانات ارزی این روزها ندارد بازار نباید دچار نوسان شود. با این‌حال کانال‌ها و رسانه‌های قیمت‌ساز که نقش نیابتی برخی جریانات سیاسی را ایفا می‌کنند نقش اصلی را دارند.

علی‌رغم عوامل بیرونی همچون تحریم، تحولات جهانی و منطقه‌ای در طول سال‌های اخیر، نقش عوامل داخلی بر بازارهای کشور بسیار پررنگ‌تر بوده است. آن‌دسته از عوامل داخلی مخالف دولت که طرفدار غرب هستند این نقش را گاهی به‌صورت مستقیم و گاهی از طریق کانال‌های فضای مجازی ایفا کرده و می‌کنند.

انتشار یک دروغ در انفعال دستگاه‌های نظارتی

ایام دهه فجر و انتخابات مجلس نزدیک است و برخی جریان‌های داخلی از نوسانات بازار ارز سود سیاسی – اقتصادی می‌برند. کانال‌ها و سایت‌های وابسته به جریان‌های سیاسی طرفدار آمریکا، نقش زیادی در التهابات ارزی آغاز جنگ غزه و حادثه تروریستی کرمان و بعد از آن ایفا کرده‌اند، حال آنکه با اقداماتی همچون توافق ارزی بانک مرکزی و مدیران صنعت پتروشیمی و بهبود وضعیت تأمین اسکناس درهم، روند نرخ ارز در بازار ارز نزولی شد.

به دنبال انتشار خبر توافق ارزی بانک مرکزی و صنعت پتروشیمی، روز یک‌شنبه به نسبت شنبه قیمت دلار در بازار غیررسمی، یک‌هزار تومان کاهش یافت و ۵۵ هزار تومان معامله شد. همچنین انتشار این خبر که بانک مرکزی در نظر دارد به‌زودی عرضه سکه‌های تمام ‌بهار آزادی و بدون تاریخ را در مرکز مبادله ارز و طلای ایران آغاز کند؛ موجب کاهش قیمت انواع سکه شد. اما برخی کانال‌های فضای مجازی با انتشار قیمت‌های فردایی و اخبار دروغ همچون تهدیدات آمریکا علیه ایران، تلاش کردند قیمت ارز و سکه را بالا ببرند که ورود قوه قضائیه و دستگاه‌های نظارتی را می‌طلبد. جالب است که جان کربی؛ وزیرامورخارجه آمریکا بعد از ظهر دوشنبه به وقت تهران از جانب کاخ سفید اعلام کرد که ایالات متحده خواهان جنگ با ایران یا تشدید تنش‌ها در منطقه نیست.

 نهادهای نظارتی و قضائی کجا هستند؟

این شبه‌رسانه‌ها و به اصطلاح کارشناسان که از ابتدای امسال موفق به تحمیل نرخ‌های ساختگی خود به بازار نشدند، از هفته‌ها قبل و با موج‌سواری بر تحولات سیاسی مقطعی، نرخ‌های نجومی برای ارز در پایان سال و سال آینده را ارائه می‌دهند. این تروریست‌های اقتصادی و رسانه‌ای که در پوشش اطلاع‌رسانی و تحلیل، به تحریک هیجانات می‌پردازند، در حال به آتش کشیدن اقتصاد کشور هستند.

متأسفانه نهادهای نظارتی و دستگاه قضائی که باید در شرایط حساس به کمک کشور آمده و با این رسانه‌نماها و کارشناس‌نمایان برخورد کنند، اقدام مؤثری از خود نشان نداده‌اند.

مردودی یک ادعا

یکی از دلائلی که طی روزهای گذشته برای افزایش نرخ دلار مطرح می‌شد مربوط به واردات خودرو بود. گفته می‌شد که تقاضای ارز ایجاد شده توسط برخی از شرکت‌های مونتاژکار خودرو در هفته‌های اخیر بوده و در روزهای اخیر، حدود 70 درصد ارز اشخاص، توسط شرکت‌های وارد‌کننده CKD خودرو (شرکت‌های مونتاژ کار) خریداری شده است.

این در حالی است که بانک مرکزی از هفته گذشته به منظور کاهش التهابات ایجاد شده و پاسخ به مازاد تقاضای ارزی این شرکت‌ها اقدام به تخصیص ارز با قیمتی نزدیک به نرخ سامانه مبادله طلا و ارز (نرخ رسمی) به‌صورت پرتال کرده است تا فشار مضاعفی از جانب این شرکت‌ها به تقاضا و نرخ ارز در بازار غیر رسمی وارد نشود.

گفتنی است، این شرکت‌ها در روزهای اخیر ارز خود را با نرخ نیمای توافقی (همان نرخ ارز تعیین شده توسط اشخاص) خریداری می‌کردند که اساسا این نرخ ارتباطی با نرخ ارز رسمی ندارد. بنابراین، ادعای دخالت واردات خودرو در افزایش نرخ ارز مردود است.

بازار بازمی‌گردد

کامران رحیمی؛ کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، درباره افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر در بازار اظهار کرد: افزایش قیمت دلار به دلیل اتفاقات منطقه و بین‌المللی موضوعی است که این روزها دلیل رشد قیمت بیان می‌شود. 

او با بیان این که بسیاری از فعالان اقتصادی نیز چنین نوساناتی را پیش‌بینی می‌کردند، ادامه داد: به نظر می‌رسد، موج فعلی نوسان در بازار ارز به زودی فروکش خواهد کرد و افزایش قیمت دلار نیز جای خود را به کاهش می‌دهد. طی هفته‌های گذشته اتفاقاتی رخ داده که منجر به ایجاد هیجان در بین خریداران و فروشندگان شده است. این نوسانات دلیل اقتصادی نداشته و رسانه‌ها باید با رفتاری منطقی و اصولی از دامن زدن به هیجانات کاذب در بازار ارز پرهیز 

کنند.

کارشناس اقتصادی تاکید کرد: به نظر می‌رسد بازارساز به هر طریقی اجازه نخواهد داد افزایش قیمت دلار ادامه داشته باشد. بازار ارز این روزها با هر خبری دچار شوک می‌شود و فعالان اقتصادی باید از ایجاد شوک در بازار خودداری 

کنند.

سید یوسف حسینی؛ رئیس کمیته ارزی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به نوسانات اخیر بازار ارز گفت: بازار ارز در یک سال گذشته به‌خوبی از سوی بانک مرکزی کنترل و مدیریت شده بود و دلار برای چندین ماه در کانال 49 و 50 هزار تومان قرار داشت اما طی هفته‌های گذشته بنا به دلایل مختلفی شاهد افزایش قیمت دلار بودیم. ذهنیت ما از بانک مرکزی و به‌ویژه فرزین به‌عنوان سکاندار اصلی‌ترین نهاد پولی و ارزی کشور این است که بتواند دوباره به‌خوبی اوضاع را کنترل کند. این ادعا را به این دلیل مطرح می‌کنم که بانک مرکزی توانست در یک سال گذشته نیز به‌خوبی قیمت دلار را تثبیت کند.

امیر شهریاری؛ عضو اتاق بازرگانی ایران هم گفت: بانک مرکزی با تدابیر لازم می‌تواند ولع بازار ارز را به خوبی کنترل کند و این بار هم نوسانات ارزی را با تکیه بر منابع موجود پشت سر بگذارد. بانک مرکزی می‌تواند بدون ارزپاشی و با روش جدید از منابع خود بازار با برای مدیریت آن استفاده کند. 

یک نکته مهم

گفتنی است، تحلیلگران هشدار می‌دهند که مردم عادی مراقبت کنند فریب نوسانات ارزی را نخورند چون هر بار بازار نوسانی شده، بازارساز توانسته است ثبات را برگرداند. ضمن اینکه هرگاه اتفاق مثبتی چون تزریق دو میلیارد دلار به نهضت ملی مسکن از سوی صندوق توسعه ملی رخ می‌دهد اخبار آن به‌صورت کمرنگ منتشر می‌شود اما یک اتفاق منفی کوچک از طریق برخی رسانه‌ها و کانال‌ها، آنچنان بزرگ می‌شود که روی بازار تاثیر منفی می‌گذارد که مسئولان نظارتی باید این مسئله را مدیریت 

کنند.