با ابلاغ ضوابط جدید از سوی بانک مرکزی، تأمین ارز برای واردات طلا از محل ارز حاصل از صادرات خود و به‌صورت شمش منوط به تحویل، عرضه و فروش آن در بستر مرکز مبادله ارز و طلای ایران شده است.
در بخشنامه ابلاغی بانک مرکزی آمده است؛ در صورت عدم ارائه تأییدیه تحویل، عرضه و فروش ارز از مرکز مبادله ارز و طلای ایران، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مکلف به شکایت از واردکننده نزد سازمان تعزیرات حکومتی تحت عنوان عدم ایفای تعهد ارزی شده‌اند.
پیش از این در ضوابط ابلاغی که در تاریخ 29 خرداد سال جاری ابلاغ شده بود، تأمین ارز جهت واردات فلزات گرانبها (طلا، نقره و پلاتین) از محل منابع ارزی واردکننده، منابع ارزی دیگران و ارز حاصل از صادرات خود و دیگران با رعایت آیین‌نامه ورود و صدور فلزات گرانبها و ضوابط اجرائی مربوطه امکان‌پذیر بود.
ابلاغ بخشنامه اخیر از سوی بانک مرکزی باعث شده است اما و اگرهایی درباره آینده واردات طلا و معاملات شمش طلا از سوی برخی فعالان اقتصادی در فضای مجازی مطرح شود.
ابلاغیه بانک مرکزی
درباره مبادلات طلا
در این زمینه «اصغر بالسینی»، سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران با اشاره به انتشار اطلاعات غلط و جانبدارانه درخصوص مکانیسم رفع تعهد ارزی با طلا در مرکز مبادله ایران و ایجاد نگرانی در میان صادرکنندگان و همچنین فعالان بازار طلا گفت: این مرکز از ابتدای شکل‌گیری به دنبال شفافیت در بازار و کمک به شکل‌گیری بازار مبتنی بر عرضه و تقاضا بوده و همین مسئله درخصوص بازار طلا هم وجود خواهد داشت و مرکز مبادله ایران از طریق ورود طلای رفع تعهد ارزی به این مرکز و فروش آن با قیمت مبتنی بر عرضه و تقاضا؛ به دنبال رونق ورود طلا به کشور از یک‌سو و رونق معاملات صنف طلا از سوی دیگر خواهد بود.
وی اظهار کرد: مرکز مبادله ایران با هماهنگی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مطابق با ابلاغیه مورخ 7 دی ماه 1402 این بانک مبنی بر «الزام تحویل، عرضه و فروش شمش‌های طلای وارداتی به‌منظور رفع تعهد ارزی صادرکنندگان در بستر مرکز مبادله ارز و طلای ایران» سازوکار، سامانه‌ها و نیز بستر رفع تعهد ارزی صادرکنندگان با استفاده از واردات شمش طلا را طراحی نموده است و صادرکنندگانی که مایل به رفع تعهد ارزی صادراتی با استفاده از واردات شمش طلا هستند می‌توانند از بستر مرکز مبادله ایران اقدام نمایند.
فرصت کاهش قاچاق
بالسینی با اشاره به مشکلاتی که در ماه‌های اخیر درخصوص رفع تعهد ارزی با طلا وجود داشته است، افزود: علی‌رغم واردات میزان قابل‌توجهی طلا به کشور در ماه‌های اخیر، به‌دلیل معیوب بودن چرخه توزیع طلا، عدم وجود بستر امن جهت عرضه طلا و نیز هزینه‌های نامتعارف مبادله، کمبود طلا در صنف طلا و جواهر احساس می‌شود. اصلاح این موارد با استفاده از ایجاد بازار رفع تعهد با شمش طلا در مرکز مبادله ایران می‌تواند منجر به کاهش و حذف قاچاق شود. از سوی دیگر، صادرکنندگان با انگیزه بالاتری نسبت به رفع تعهد ارزی خود اقدام می‌نمایند و خیال آنان از بابت رویه‌های بعضاً دشوار بازگشت ارز حاصل از صادرات آسوده می‌شود.
واردات عجیب طلا در سال جاری
گفتنی است بعد از جهش غیرمنطقی واردات طلا برای رفع تعهد ارزی با نرخ دلار بازار آزاد و مطرح شدن شبهاتی درخصوص قاچاق معکوس طلا از کشور، بانک مرکزی اصلاحاتی درخصوص ورود طلا به کشور لحاظ کرده است.
به گزارش تسنیم، طبق آمار گمرک ایران، واردات 19 تن شمش طلا با اختصاص دو و 54 صدم درصد از ارزش کل واردات کشور در
9 ماهه سال جاری رتبه چهارم اقلام عمده کالاهای وارداتی کشور را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته، میزان واردات طلا نزدیک به صفر بوده است.
بر این اساس با توجه به آمارهای منتشر شده، در آذرماه امسال حدود شش تن طلا وارد کشور و از طریق گمرکات ترخیص شده است. به نظر می‌رسد واردات طلا طی این مدت از یک میلیارد و 200 میلیون دلار عبور کرده است.
در حالی طی ماه‌های اخیر شاهد افزایش عجیب واردات طلا به کشور بودیم که با توجه به اصلاح اخیر بخشنامه واردات طلا، به نظر می‌رسد بخشی از این طلای وارداتی برای رفع تعهد ارزی صادرکنندگان، قبلا از طریق قاچاق از کشور خارج شده است. بنابراین به نظر می‌رسد با اصلاح رویه‌ای که توسط بانک مرکزی درخصوص واردات طلا صورت گرفته است مجددا آمار واردات طلا به حجم‌های سال‌های گذشته برگردد و دیگر شاهد این حجم مشکوک از واردات نباشیم.