با آغاز انقلاب اسلامی و به‌ویژه شروع جنگ تحمیلی، مهندسی رزمی نیروهای مسلح شکل منسجمی یافت و با سیر یک فرآیند تکاملی دستاورد‌های بی‌شماری را در دوران دفاع مقدس و پس از آن برای کشور به ارمغان آورد. از اقدامات اولیه آن می‌توان به احداث خاکریز و کانال یا ایجاد موانع مختلف عملیات تخریب‌، نصب سنگرهای پیش‌ساخته و احداث جاده‌هایی با دسترسی محدود اشاره کرد.

به‌تدریج با تهیه و ساخت انواع پل‌های شناور‌، احداث دکل‌های صحرایی‌، انواع پناهگاه‌ها، اسکله‌ها و تاسیسات حفاظتی و آماده‌سازی ساحل و حتی نقشه‌برداری و هواشناسی در زمان جنگ‌، خدمات بزرگتری ارائه نمود. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بعد از اتمام جنگ به فرمان رهبر معظم انقلاب مامور شد با به‌کارگیری تجربه و امکانات زمان جنگ به کمک دولت برای آباد کردن خرابی‌های ناشی از جنگ وارد عمل شود و به این ترتیب توانست با کمک ماشین آلات و تجهیزات و امکانات عمرانی خود التیام‌بخش این زخم عمیق باشد.

 در 23 آذر 1368 با تدبیر و موافقت فرمانده معظم کل قوا و درخواست دولت وقت بر اساس اصل 147 قانون اساسی (بر اساس اصل 147 قانون اساسی، دولت باید در زمان صلح از افراد و تجهیزات فنی نیروهای مسلح در کارهای امدادی، آموزشی، تولیدی و جهاد سازندگی با رعایت کامل موازین مدل اسلامی در حدی که به آمادگی رزمی نیروهای مسلح آسیبی وارد نیاید، استفاده کند) نیروهای مسلح، توانست بخشی از توان مهندسی‌اش را تحت عنوان قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) وارد عرصه سازندگی کشور کند.

 به این ترتیب سپاه پاسداران با هدف حفظ انقلاب، به عنوان یک مجموعه مجرب در حوزه‌های خدمت‌رسانی‌، عمرانی و آبادانی کشور کارنامه درخشانی از خود برجا گذاشت و بازوی اقتصادی خود را با نام قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) موظف نمود با به‌کارگیری تمام امکانات سپاه در عرصه سازندگی و توسعه همه‌جانبه کشور با نگاه به چشم‌انداز 1404 به عنوان بازوی اجرائی قوی به کمک دولت‌ها شتافته و با گسترش خدمات‌رسانی به کم شدن فاصله‌ها در جامعه منجر شود و به نوعی به قدرت نرم و حمایت از حکومت و نظام افزوده و با بالا بردن ضریب رضایتمندی مردمی از حکومت‌، به نوعی قدرت مردمی نظام را ارتقا بخشد. 

انجام کارهای بر زمین مانده

این توان و ارزش وجودی عنصر جهادی و انقلابی زمانی بیش از پیش آشکار شد که استکبار جهانی به فکر تغییر جبهه تقابلی خود با ایران افتاد و بعد از ناامیدی از جنگ مستقیم برای براندازی نظام سعی کرد با دستاویز قرار دادن بهانه‌های مختلف و اعمال تجربه‌های گوناگون، جنگ اقتصادی تمام‌عیاری را علیه ملت و کشور آغاز نماید و در یک فرآیند کوتاه‌مدت‌، تمام شرکت و پیمانکاران خارجی (در همدستی با آمریکا) از ایران فرا خوانده شدند و پروژه‌های زیربنایی را رها نمودند تا در یک اقدام هماهنگ و برنامه‌ریزی شده‌، مسیر پیشرفت و توسعه ایران اسلامی را مسدود کرده و این کشور را به کشوری عقب مانده و فقیر بدل کنند و با ایجاد نارضایتی‌های داخلی اهداف خود را در براندازی نظام در میدان جنگ اقتصادی عملی نمایند. 

در چنین بزنگاه‌هایی که کار برجای مانده از رهاسازی پیمانکاران خارجی مشهود بود و پروژه‌های فراتر از توان پیمانکاران داخلی سرگردان و مسکوت مانده بود قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) در راستای مقابله با جنگ اقتصادی دشمن توانست در نهایت صرفه‌جویی اقتصادی وارد عرصه سازندگی کشور شود و خلأ ناشی از وجود پیمانکاران خارجی را در پروژه‌های بزرگ کشور پرکند و به این ترتیب با اتکا به توان داخلی و به‌کارگیری جوانان متخصص، خدمت‌رسانی به مردم را به اثبات رسانده و موجبات خشنودی مردم و افزایش اعتماد آنان به نظام را فراهم آورد.

حمایت از بخش خصوصی

قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) با حمایت از بخش خصوصی شامل تولیدکنندگان، ارائه‌دهندگان خدمات و پیمانکاران و با اشتغال‌زایی و به‌کارگیری جوانان متعهد و متخصص، کارایی و اثربخشی، گسترش خدمات‌رسانی به مردم، سرعت در خدمت رسانی، صرفه‌جویی بهینه مالی و اکتفا به حداقل هزینه‌ها، اتکا به توان داخلی (خود‌کفایی)، پاسخگویی‌، مدیریت جهادی و اعتقاد به اصل «ما می‌توانیم»، ایجاد زیرساخت‌های حیاتی، اقتصادی و عمرانی، به اوج رساندن مشارکت مردمی و مسابقه خدمت‌رسانی، ایستادگی روز‌افزون در برابر تحریم‌ها و زورگویی مستکبران جهان، حمایت از جوانان به عنوان محور تحقق نظام پیشرفته اسلامی‌، جذب و آموزش نیروی انسانی مستعد و کارآمد به عنوان مهم‌ترین ظرفیت امیدبخش کشور‌، جلوگیری از خام‌فروشی‌، تقویت زمینه‌های پژوهش و تولید علم در کنار ارتقای روحیه معنوی و اخلاقی‌، کمک به پیشرفت اقتصادی کشور به همراه گسترش عدالت و محرومیت‌زدایی و در نهایت تلاش برای استقلال و عزت ملی کشور در راستای تحقق مؤلفه‌های حکمرانی خوب و اجرائی نمودن دستورات مقام معظم رهبری در گام دوم انقلاب در خط مقدم جنگ اقتصادی دشمن ایفای نقش می‌کند. 

این قرارگاه بدون وابستگی به احزاب و گروه‌های سیاسی همواره یاریگر دولت‌ها بوده و در حوزه‌های مختلف خدمات ارزنده‌ای برای مردم و کشور به ارمغان آورده است. از حوزه‌های کاری این قرارگاه می‌توان به عرصه نفت، گاز و پتروشیمی، آب، نیروگاه، بنادر و سازه‌های ساحلی و فراساحلی، حمل‌ونقل، معدن و صنایع معدنی، ابنیه خاص، فناوری اطلاعات و ارتباطات، خدمات مشاوره، مطالعات و مهندسی، کشاورزی، تعمیرات، بازسازی و ساخت تجهیزات و ماشین‌آلات و محرومیت‌زدایی اشاره کرد. 

ساخت یک پروژه مهم

پرواضح است قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) به عنوان بازوی توانمند نظام و حکومت اسلامی ایران دارای برگ‌های زرینی از دفتر عمران و آبادانی کشور است. یکی از ابرپروژه‌هایی که قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) با درک ضرورت اتکا بر توان داخلی علی‌رغم سابقه و شدت برخورد منافقانه پیمانکاران خارجی در کلان‌شهر تهران به انجام رساند پروژه بزرگراه صدر بود. بزرگترین پروژه شهری قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) با تلاش بی‌وقفه و مدیریت جهادی یاران جبهه‌های خون و شهادت با خودکفایی در غیاب، ترک و قهر پیمانکاران رقیب خارجی این پروژه عظیم را با موفقیت به اتمام رساند و در تاریخ 09/09/1392 به بهره‌برداری رسید. با توجه به پیچیدگی‌های بالای این ابرپروژه عمرانی، جوانان متعهد و متخصص ما توانستند موفقیت‌های خوبی را رقم بزنند و این موفقیت در باور‌های دینی توفیقی بود که خداوند به کسانی عنایت کرده بود که بدون اتکا به غرب، چشم به دستان خود دوختند دست به زانوی خود گرفتند و دائم برای گره‌گشایی از مشکلات مردم و افزایش ظرفیت خدمت‌رسانی در حال تلاش و پیدا کردن راهکار بودند.

در این راستا 170 نفر از نمایندگان مجلس بعد از اتمام این پروژه عظیم در حمایت و تشکر از این اقدام قرارگاه بیانیه صادر کردند و علی‌رغم مواجهه ایران با انواع تحریم‌های ظالمانه و ناجوانمردانه، این اقدام قرارگاه سازندگی خاتم را ستودند و با این حمایت ملی بر این نکته صحه گذاشتند که قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) با رویکردی فراتر از نگاه مادی و بر اساس نگاه رسالت محور و تکلیف‌مدار و بر اساس سند راهبردی اقدام می‌کند. بر اساس این سند مجموعه سازندگی در سپاه دارای هویت اسلامی، انقلابی، سپاهی، رسالت‌محور، نظام‌مند، چندمنظوره، منحصر به فرد، ممتاز در عرصه فعالیت‌های سازندگی با فرهنگ پاسداری و بسیجی و برخوردار از پشتوانه منابع سازمانی سپاه و بسیج مردمی و با قابلیت کمک به توسعه و تعمیق انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن در داخل و خارج از کشور است.

این پروژه به عنوان نخستین پل تک پایه طبقاتی کشور به صورت طرح سازگار با محیط شهری است که برای اجرای آن 11 کیلومتر پل‌سازی از حد تقاطع بزرگراه شهید مدرس‌، صدر در شمال غرب تا تقاطع بزرگراه بابایی- امام علی(ع) در شمال شرق تهران در مدت 26 ماه توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) انجام شده است. این پروژه بی‌نظیر از نظر طراحی، مهندسی، و اجرا در کشور در حالت عادی نیاز به 6 سال زمان داشت ولی با همت و اراده قوی جوانان این مرز و بوم و توکل به خداوند طی 2سال به اتمام رسید و در راستای خدمت‌رسانی به مردم و ارتقای ظرفیت حمایتی مردم‌، به اذعان دوست و دشمن در شرایط تحریمی توانست به نمادی از قدرت ملت در اقتصاد مقاومتی تبدیل شود. از دیگر نکات قابل توجه در این پروژه در مقایسه با پروژه‌های خرد و کلان دیگر، خودکفایی در تمام مراحل اجرای این طرح بود که با خوداتکایی و در نهایت صرفه‌جویی این پروژه عظیم به سرانجام رسید و مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

تامین بنزین کشور

برگ زرین دیگر از تلاش متخصصان داخلی، احداث پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج ‌فارس به عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی جهان و نخستین پالایشگاه طراحی شده بر اساس خوراک میعانات گازی کشور با ظرفیت پالایش 360 هزار بشکه در روز در قالب سه فاز 120 هزار بشکه‌ای با هدف تولید بنزین، گازوییل، گاز مایع و سوخت جت در 25 کیلومتری غرب بندرعباس بود. احداث این پالایشگاه گرچه از سال 1385 و با مشارکت دو شرکت خارجی کلید خورد اما با تنگ شدن حلقه محاصره اقتصادی کشور، شرکت‌های خارجی به یکباره عرصه ساخت این پالایشگاه را خالی کردند از این رو در اواخر سال 1389 اجرای آن در شرایطی به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) واگذار گردید که می‌بایست طبق برنامه زمانی پالایشگاه مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت.

 قرارگاه خاتم که خود در آن ایام ساخت فازهای 13، 15‌،22،16، 23 و 24 پارس جنوبی را در دست اجرا داشت و به موضوع تهدید میعانات گازی و واردات بنزین کاملا آگاه بود اجرای این پروژه را برعهده گرفت و فاز نخست آن را در اردیبهشت سال 1396 افتتاح نمود. نگاه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) به توان درون‌زای کشور و بومی‌سازی دانش فنی در این پروژه باعث به نتیجه رسیدن این ابرپروژه توسط مهندسین ایرانی شد و در مجموع سهم نیروهای داخلی در سه حوزه مهندسی، تامین کالا و اجرا در این پروژه بیش از 80 درصد است. در بیان دستاوردهای این پالایشگاه به عنوان بزرگترین پالایشگاه تولید بنزین کشور می‌توان به موارد از جمله خودکفایی کشور در تولید بنزین در شرایط تحریم، حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی و ایجاد ارزش افزوده میعانات گازی، جلوگیری از صادرات مواد خام و تبدیل آن به فرآورده‌های باارزش‌تر، ایجاد اشتغال پایدار در کشور، تولید بنزین با کیفیت یورو 4 و کاهش آلاینده‌های زیست محیطی، بومی‌سازی دانش فنی ساخت پالایشگاه میعانات گازی و استفاده از صنایع داخلی در تامین کالا، اشاره نمود.

 حال با گذشت بیش از سه دهه از حیات قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) به حدی از رشد و بالندگی رسیده که با استفاده از تکنولوژی و دانش بومی، امکانات و بهره‌گیری از تجربیات ارزشمند به تقویت زیرساخت‌های کشور پرداخته و باعث امید‌آفرینی در جامعه و ایجاد روحیه تحرک و پویایی در کشور شود. به‌درستی ابتکارات نوین و گرانبهایی در زمینه تامین کالا، ساخت، مهندسی‌، راه‌اندازی و ثبت رکورد‌های مختلف در عرصه اجرائی پروژه‌های مختلف و در‌ ستیز با غرب، نشان از ثبات قدم این قرارگاه برای تحقق اقتصاد مقاومتی و مدیریت جهادی است به گونه‌ای که علاوه‌بر رونق تولید در کشور باعث ایجاد بارقه امید در دل صنعتگران، مبتکران و مخترعان این حوزه شده است.

پدرام یاری - معاون سیاسی قرارگاه بازسازی خاتم‌الانبیاء