بانک مرکزی اعلام‌کرد: ادعای تامین کسری ارز حمایتی از محل خرید ارز با نرخ بالاتر و افزایش پایه پولی از این محل کاملا دروغ است. ادعای مطرح شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس و برخی رسانه‌ها مبنی بر تامین کسری ارز ترجیحی با نرخی بالاتر تکذیب می‌شود.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی، برخی رسانه‌ها روز شنبه (18 آذرماه ۱۴۰۲) به نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش‌هایی همچون «رفاه‌سوزی با ارز دولتی» و نظایر آن مطالبی را در ارتباط با تعدیل فروض لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ مطرح کردند. این رسانه‌ها با بیان ابهاماتی درباره چگونگی تامین ارز ترجیحی (هر دلار معادل 28 هزار و 500 تومان) در هفت ماهه امسال، شائبه‌ای را درباره آثار پولی این اقدام عنوان کردند.

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس و رسانه‌های منتشردهنده این خبر، به غلط چنین عنوان شده که کسری منابع بر مصارف ارزی ترجیحی در هفت ماه ابتدائی امسال معادل چهار میلیارد و 500 میلیون دلار بوده است. بانک مرکزی هم این کسری را از مرکز مبادله ایران و با نرخ 40 هزار تومان خریداری کرده که این موضوع موجب افزایش پایه پولی به میزان 60 هزار میلیارد تومان بوده است.

علاوه‌بر این، حتی برخی روزنامه‌های اقتصادی، سوار بر موج رسانه‌ای جاری کشور و با طرح موضوعی نامربوط، سیاست ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی و دارو را به فساد مطرح در پرونده ارز چای پیوند زده و این سیاست را به بروز رانت و فساد مزبور معرفی کرده‌اند.

 مصارف ارزی براساس منابع در دسترس

بانک مرکزی در ارتباط با موضوع کسری منابع ارز ترجیحی (28 هزار و 500 تومان) و آثار پولی آن تاکید می‌کند که محاسبه کسری منابع ارز ترجیحی بر مبنای تفاوت مبلغ تأمین ارز کالاهای مشمول ارز ترجیحی، سهم دولت از وصولی ناشی از صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی، گمراه‌کننده و مبالغه‌آمیز است.

 به این دلیل که فرآیند تأمین ارز تا پرداخت ارز به ذی‌نفع خارجی، امری زمان‌بر بوده و مبلغ قابل توجهی از تأمین ارز اعلامی به معنی پرداخت کامل ارز به ذی‌نفع خارجی و فروش قطعی ارز نیست.

بانک مرکزی همواره براساس منابع ارزی در دسترس، نسبت به مدیریت منابع و مصارف ارزی خود اقدام می‌کند و این نهاد خود را فقط مکلف به تأمین ارز ترجیحی در سقف منابع ارزی آن می‌داند.

بر این اساس ضرورتی ندارد که بانک مرکزی برای تامین ارز مورد نیاز خود مطابق پیش ‌فرض مرکز پژوهش‌های مجلس و برخی رسانه‌ها، در گام نخست اقدام به خرید ارز با نرخی فراتر از نرخ فروش (در این‌جا نرخ ترجیحی) کند و در ادامه آن را به کالاهای مشمول این نوع ارز اختصاص دهد.

لازم است کسری یا مازاد منابع بر مصارف ارزی را برای دوره‌های سالیانه ارزیابی و از تعمیم نتایج دوره‌های چندماهه به کل سال اجتناب کرد.

 به عبارت دیگر این امکان برای بانک مرکزی فراهم است تا در طول سال و بر اساس برآوردهای خود از جریان درآمدهای ارزی دولت، نسبت به تامین کسری احتمالی اقدام و در ادامه پس از وصول درآمدهای ارزی دولت، برداشت خود را تسویه کند.

 بررسی اجزای پایه پولی هم که به‌صورت پیوسته منتشر می‌شود، نشانگر عدم واقعیت ادعای مطرح شده است.

از این رو، ادعای مطرح شده مرکز پژوهش‌های مجلس مبنی بر تامین کسری ارز حمایتی یا ترجیحی از محل خرید ارز با نرخ بالاتر و افزایش پایه پولی از این محل کاملاً دروغ بوده و به شدت تکذیب می‌شود.

 قلم‌فرسایی برای تخریب سیاست تثبیت

بانک مرکزی اطمینان می‌دهد که تاکنون حتی یک دلار هم با نرخ بالاتر از نرخ ترجیحی برای تأمین منابع ارز مورد نیاز خریداری نشده است.

در بخش دیگری از گزارش برخی رسانه‌ها، تلاش شده تا فساد مطرح شده در فرآیند تامین ارز واردات چای توسط یکی از شرکت‌های واردکننده به نرخ ارز ترجیحی منتسب 

شود.

این در حالی است که روال غیرمعمول تامین ارز چای در دوره‌ای اتفاق افتاده که واردات این کالا مشمول ارز ترجیحی نبوده یا اساسا موضوع تخصیص ارز ترجیحی برای واردات چای در دستور کار نیست.

در انتها لازم به اشاره است که برخی بدون اینکه از روال تجارت خارجی کشور و چگونگی تخصیص و تامین ارز و نیز تحولات ارقام پولی مطلع باشند، فقط در راستای تخریب مجموعه سیاست‌های تثبیت اقتصادی که از انتهای سال گذشته آغاز شده و آثار مثبت خود را به شکل آرامش‌بخشی به بازار ارز و سایر دارایی‌ها آشکار کرده، قلم می‌زنند.

 یکی از اهداف مهم سیاست تثبیت، تامین کالاهای اساسی مورد نیاز خانوارها به نرخ ترجیحی بوده و تحولات بازار این کالاها نیز حاکی از موفقیت این سیاست در این زمینه بوده است.

سیاست مذکور سیاستی کوتاه مدت بوده و با توجه به مجموعه شرایط اقتصادی کشور، وضعیت معیشتی خانوارها و متناسب با سهمی که در ایجاد ثبات در اقتصاد کشور داشته، قابل تداوم یا اصلاح خواهد بود.