وزیر امور اقتصاد و دارایی خواستار بررسی فوری سازمان امور مالیاتی در خصوص احتمال فرار مالیاتی واردکنندگان آیفون و موبایل بالای ۶۰۰ دلار در سال ۱۴۰۱ شد.

سید احسان خاندوزی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، در پاسخ به سؤالی در خصوص واردات 700 میلیون دلاری آیفون‌های آمریکایی رفرش و ری‌پک از طریق رویه واردات در برابر صادرات خود و فروش آن به‌قیمت نرخ بازار آزاد در حالی که سازمان امور مالیاتی، مالیات این دسته از گران‌فروشان را براساس نرخ اسکناس سامانه سنا محاسبه می‌کند، گفت: از رئیس سازمان امور مالیاتی می‌خواهم این مسئله را ظرف یک هفته آینده بررسی و نتیجه را اعلام کند.

وی افزود: با توجه به مصوبات چند سال اخیر نرخ سنا مورد توجه نبوده و نرخ‌هایی نظیر ETS در حوزه تجارت خارجی مورد توجه قرار گرفته است، با وجود این (و با در نظر گرفتن تأکید سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان بر ملاک بودن نرخ سامانه سنا در رویه واردات در برابر صادرات خود) مسئله را از سازمان امور مالیاتی پیگیری خواهیم کرد.

بر این اساس وزیر اقتصاد خواستار بررسی فوری سازمان امور مالیاتی در خصوص احتمال فرار مالیاتی واردکنندگان آیفون و موبایل بالای 600 دلار در سال 1401 شد. 

گفتنی است، طی چند روز گذشته شکراللهی؛ مدیرکل دفتر تخصصی تلفن همراه وزارت صمت نیز در خصوص رویه واردات در برابر صادرات خود و واردات برخی تلفن‌های همراه بالای 600 دلار از طریق این رویه وارداتی گفت: از خرداد ماه سال قبل قرار شد جهت واردات موبایل بالای 600 دلار از ارز صادرات خود استفاده شود که از ابتدا با این مدل مخالف بودم.

وی افزود: تلفن همراه یک حوزه تخصصی است و نباید یک واحد لوازم خانگی تولیدکننده آبگرمکن گوشی بالای 600 دلار وارد کشور کند ضمن اینکه باید شاخص‌های سختگیرانه‌تر برای ساماندهی بازار تلفن همراه در دستور کار قرار گیرد که این مسیر از طریق رتبه‌بندی تخصصی پیگیری 

خواهد شد.

لازم به ذکر است که به‌گفته عبقری؛ دبیر انجمن واردکنندگان تلفن همراه در بحث گوشی‌های بالای 600 دلار رویه واردات از محل صادرات خود بسیار فسادزا بوده و بازرگانان را مجبور به استفاده از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای کرده است. این رویه باید حذف شود و همه تلفن‌های همراه به یک رویه یکسان وارد کشور شوند.

 فرار مالیاتی

 برخی واردکنندگان گوشی آمریکایی

براساس مصوبه سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، کلیه کالاهای وارد شده از طریق رویه‌های مختلف وارداتی(به‌جز موارد تامین ارز شده از طریق سامانه نیما و بازار مبادله‌ای) نظیر رویه واردات در برابر صادرات خود، باید براساس نرخ اسکناس سنا قیمت‌گذاری شوند. به این ترتیب سازمان امور مالیاتی نیز، مالیات کالاهای وارد شده از طریق این رویه وارداتی را براساس نرخ سامانه سنا محاسبه کرده است.

باید توجه داشت که یکی از کالاهایی که به طور عمده و با ارزشی حدود 700 میلیون دلار از طریق رویه واردات در برابر صادرات خود وارد کشور شده است، آیفون‌های رفرش و ریپک آمریکایی است. با این وجود فعالان این حوزه شاهد بودند که قیمت‌گذاری این دسته از تلفن‌های همراه وارد شده به جای نرخ اسکناس سنا، براساس نرخ ارز بازار آزاد بوده است.

 اختلاف قیمت بیش از 20 میلیون تومانی

به عبارت دیگر شاهد درآمدهایی تا حدود 20 میلیون تومان بیشتر به ازای هر تلفن همراه بوده‌ایم. این در حالی است که به نظر می‌رسد که سازمان امور مالیاتی، مالیات واردکنندگان را براساس روند قانونی، با نرخ سنا محاسبه کرده است. این بدین معنا است که با توجه به اختلاف قیمت چند ده میلیون تومانی که به آن اشاره شد، شاهد فرار مالیاتی گسترده‌ای در حوزه واردات از مسیر واردات از محل صادرات خود بوده‌ایم.

همان‌طور که اشاره شد حجم واردات حدودی آیفون‌های آمریکایی از این مسیر 700 میلیون دلار است و با توجه به مابه‌التفاوت قیمت فروش با نرخ اسکناس سنا، می‌توان گفت که شاهد فرار مالیاتی سنگینی از سوی واردکنندگان این دسته از تلفن همراه بوده‌ایم.

 ضرورت توجه به فرار مالیاتی چند میلیون دلاری

لازم به ذکر است، یکی از مسائلی که طی یک سال و نیم اخیر مورد توجه سازمان امور مالیاتی قرار گرفته است بحث سوت‌زنی است. در این رویه تلاش می‌شود تا با استفاده از ظرفیت گزارشات مردمی، افراد دلسوز و رسانه‌ها فرارهای مالیاتی که از طریق مسیرهای سیستمی یا ظرفیت کارشناسی سازمان امور مالیاتی شناسایی نشده‌اند، مشخص شوند. به این ترتیب شاهد تنگ‌تر شدن حلقه مالیات برای فراریان خواهیم بود.

البته موارد تشویقی و حمایتی براساس قانون برای گزارشگران فساد در نظر گرفته شده است مانند پرداخت یک درصد از کل مبلغ فرار مالیاتی اعلام شده پس از وصول و یا حمایت‌های مربوط به جلوگیری از به خطر افتادن موقعیت شغلی افراد. باید به این نکته اشاره کرد که این حمایت‌ها خالی از اشکال نیست و با در نظر داشتن تجارب ماه اخیر برخی به نظر می‌رسد که مواردی از آیین‌نامه‌های اجرایی نیاز به اصلاح دارد.

نمونه‌ای که پیش‌تر به آن اشاره شد نیز مثالی است از موارد سوت‌زنی که مستندات آن از سوی سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ارائه شده است. باید توجه داشت که بحث مابه‌التفاوت قیمت فروش آیفون‌های آمریکایی حجم گسترده‌ای دارد و باید مورد توجه جدی سازمان امور مالیاتی قرار بگیرد.

گفتنی است واردات این تعداد گوشی آمریکایی با توجه به ممنوعیت واردات محصولات آمریکایی، آن‌هم با سوء استفاده از رویه واردات در برابر صادرات، یک تخلف آشکار است و موضوع فرار مالیاتی؛ بحث بعدی و البته مهمی است.