ایران با عضویت در بریکس از نظام سلطه دلار رها می‌شود
کارشناس اقتصاد سیاسی با بیان این‌که واحد پول جدید بریکس به دنیا معرفی می‌شود، در مورد اهمیت پیوستن ایران به بریکس گفت: ایران با این کار از نظام سلطه دلار آمریکا رها می‌شود.
ساسان شاه‌ویسی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، در مورد اهمیت پیوستن ایران به گروه کشورهای عضو بریکس، اظهارداشت: عضویت در این گروه اولا به خاطر سیاست امنیتی و کاهش هژمون دلار و تسلط نظام پولی آمریکا و دوم ایجاد نهادهای موازی با نظام سلطه غرب، اهمیت دارد.
او افزود: نظام‌هایی که در گروه کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، آفریقای جنوبی، چین و هند) هستند می‌توانند نهادگرایی‌های جدیدی ایجاد کنند که به موازات نهادهای اقتصاد غرب مانند بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و سازمان تجارت جهانی عمل کند و سلطه اقتصاد غرب را به چالش می‌کشد و در آینده جایگزین این نهادهای سلطه‌گر شود.
کارشناس اقتصاد سیاسی گفت: در راستای ایجاد نهادگرایی, بانک توسعه نو، صندوق ضمانت نو، شورای کسب و کار و دانشگاه بریکس ایجاد می‌شود و از حوزه علم و فناوری به سمت ایجاد نهادهای مالی و پولی حرکت می‌کند که بتواند سلطه نهادهای غربی و استعماری را کاهش دهد و همچنین هژمونی دلار را کاهش دهد.
شاه‌ویسی اظهار داشت: بریکس جایی برای همه کشورهایی است که از سلطه آمریکا و نظام غرب خسته شده‌اند و تلاش دارند در مبادلات تجاری خود دلار را حذف کنند و به سمت دلارزدایی بروند. در این زمینه قرار است بانک بریکس و صندوق بریکس ایجاد و همچنین واحد پول مشترک بریکس تعریف شود که این پول کم‌کم جایگزین دلار در تجارت بین‌الملل خواهد شد. رویکرد کشورهای عضو بریکس بر اساس استراتژی برد ـ برد و هم‌گرایی منطقه‌ای و نهادهای جدید است که می‌خواهند سلطه آمریکا را در اقتصاد و سیاست کاهش دهند.
خنثی‌‌سازی اثر تحریم‌ها
«وحید شقاقی شهری»؛ استاد اقتصاد دانشگاه در گفت‌وگو با ایرنا، درباره عضویت ایران در بریکس، اظهار داشت: این موضوع اتفاق مبارکی است که رخ‌داده و نتیجه آن بهبود روابط منطقه‌ای و فعال‌شدن دیپلماسی اقتصادی برای ایران است. شروع این فرآیند، پیوستن به پیمان سازمان همکاری‌های‌شانگهای بود و حالا عضویت ایران در «بریکس» است. بریکس نظم جدیدی است که در برابر نظم قرن بیستمی با محوریت آمریکا و کشورهای اروپایی شکل گرفته است. در قرن بیستم یک نظم اقتصادی در جهان پایه‌ریزی شد که خروجی آن به شکل‌گیری نهادهای پولی مانند صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی، سازمان ملل و سازمان جهانی تجارت منجر شد که نقش و راهبری آمریکا در آن برجسته بود.
وی تأکید کرد: اقتصاد چین و هند از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان هستند. روسیه نیز یکی از قدرت‌های جهان تلقی می‌شود و برزیل نیز جزو کشورهای درحال‌توسعه و پیشرو در اقتصاد است. بحث مهم این است که کشورها به دنبال این هستند که نظم قرن بیستم را عملاً به چالش بکشند. در نظم قرن بیستم، دلار نقش‌برجسته‌ای داشت و آمریکایی‌ها با اتکا به دلار هر کشوری را که تمایل داشتند تحریم دلاری می‌کرد.
استاد اقتصاد دانشگاه افزود: از این منظر «بریکس» نقش بسیار ویژه و ممتازی را در نظم جدید جهانی ایفا می‌کند و قطعاً در آینده نیز نقش بیشتری خواهد داشت. طبیعتاً زمانی که ایران عضو این گروه باشد تا حدود زیادی می‌تواند مشکلاتی که آمریکایی‌ها با تحریم بر ایران اعمال می‌کنند را کاهش دهد. شقاقی تاکید کرد: احتمالاً در آینده تلاش بریکس بر این خواهد بود که یک واحد پولی مشخص به جز دلار را محور قرار دهد که این می‌تواند برای کشورهایی که درگیر تحریم‌ها و چالش‌های آمریکا هستند اثربخش باشد و از شدت تحریم‌ها بکاهد.
هدف مشترک اعضای بریکس
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، فرشاد پرویزیان؛ نائب‌رئیس‌انجمن اقتصاددانان ایران بر این باور است که بحث عضویت ایران در بریکس بسیار ارزشمند و درخور توجه است ولی همچنان موضوعات اساسی همچون رفع مشکلات اقتصادی داخلی از جمله رفع انحصارها، موانع کسب‌وکار و رانت و فساد اقتصادی پیشِ‌چشم اقتصاد ماست و نباید تلاش برای اهداف بلندمدت اقتصاد جهانی را با تلاش برای حل مشکلات امروز کشورمان التقاط کنیم.
او هدف از تشکیل بریکس را فراهم کردن بستری برای به چالش کشیدن نظم جهانی تحت سلطه آمریکا و دولت‌های غربی دانست و افزود: اعضای بریکس در تلاش برای رسیدن به یک ارز مشترک هستند. سران کشورهای عضو گروه بریکس بیش از هر زمان دیگری از عزم خود برای پایان دادن به سلطه دلار آمریکا بر تجارت جهانی و مبادلات پولی در جهان سخن می‌گویند. با همه این نکات، با وجود فرسایش آهسته هژمونی دلار، انتظار سقوط جایگاه دلار در آینده نزدیک، چندان منطقی نیست، کما این‌که دلارزدایی و جایگزین کردن یک ارز به‌عنوان ذخیره بین‌المللی بسیار سخت و زمان‌بر است.
نائب‌رئیس‌انجمن اقتصاددانان ایران تأکید دارد که تمام تجارب جهان در اقتصاد بین‌الملل برای تمرین تأسیس ارزی جهان‌روا برپایه مبادلات انرژی و حتی حوزه ارز دیجیتال و تسلط آمریکا موجود است و به‌راحتی یک کمیته تخصصی کارشناسی مورد حمایت اعضای بریکس، می‌تواند برای تأسیس چنین ارز انرژی پایه‌ای، شروع به مطالعات راه‌اندازی کند.
پرویزیان افزود:علاقه‌مندی اعضای بریکس و کشورهای خواهان عضویت در این گروه با همه علایق متفاوتی که دارند رسیدن به یک ارز مشترک است. روسیه و چین به سرعت دیگر اعضای بریکس یعنی برزیل، هند و آفریقای جنوبی را نیز متقاعد کردند تا چارچوب رسمی توسعه تجارت غیردلاری را طراحی کنند؛ گروهی که نزدیک به 19 کشور جهان نیز به دنبال عضویت در آن هستند. البته توجه کنید که جایگزین کردن یک ارز به عنوان ذخیره بین‌المللی بسیار سخت و زمان‌بر است و چیزی نیست که ناگهان رخ دهد.
او ادامه داد: هرچند کشورهای عضو بریکس تفاوت‌های بسیار زیادی با هم دارند اما همچنان بریکس را می‌توان از برخی جهات با اتحادیه اروپا مقایسه کرد؛ چراکه در هر دو اتحادیه مجموعه‌ای از کشورها با هدف بالا بردن و تقویت یکدیگر با هم همکاری می‌کنند.
زمان طلایی برای ایجاد ارز جدید
نائب‌رئیس‌انجمن اقتصاددانان ایران افزود: نهادهای جهانی مانند صندوق بین‌المللی پول که در گذشته تحت مدیریت اروپا بود امروزه به اتحادیه بریکس رسیده است. این اتحادیه رشد روزافزون در حوزه سیاست و امنیت جهانی دارد و اتحادیه اروپا را شریکی برای خود قلمداد می‌کند. اتحادیه اروپا نیز بریکس را یک فرصت بی‌بدیل اقتصادی و سیاسی می‌داند که باید تعاملات تجاری خود را با این کشورهای عضو، افزایش دهد.
پرویزیان ادامه داد: در حال حاضر کشورها تمایلی به پذیرش غرب، به ویژه آمریکا به‌صورت دائم به‌عنوان قدرت جهان که امور را کنترل می‌کند، ندارند و این خود مهم‌ترین گمانه برای کشورهای با اقتصاد نوظهور است که اتحادیه‌ای را شکل دادند تا بتوانند با کمک یکدیگر، تمرکز قدرت را از غرب بگیرند. او افزود: روزگاری هنگام بیان رؤیای اروپایی برای داشتن پول واحد قدرتمند، کارشناسان اقتصادی آمریکا، با لحن همراه با نیشخند، تحلیل می‌کردند اما پول واحد و منطقه واحد اروپا شکل گرفت. ممکن است به قرابت بسیار فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی اروپا به عنوان مهم‌ترین عامل تحقق این رویا اشاره کنید اما اعضای بریکس و همه کشورهای خواهان عضویت در این اتحادیه، یک هدف مشترک دارند که همان پایان سلطه دلار و رویه سیاسی آمریکا در مبادلات بزرگ‌ترین واردکنندگان و در مقابل بزرگ‌ترین دارندگان و صادرکنندگان نفت است که در بریکس حضور دارند.
نائب‌رئیس‌انجمن اقتصاددانان ایران اضافه کرد: به یاد‌آوریم خاورمیانه قطب اصلی تولید نفت در سطح جهان و با در اختیار داشتن 25 درصد از تولیدات جهانی نفت و اعضای اصلی اتحادیه اوپک، در بریکس حضور دارند. اگرچه تا به‌حال سازمان کشورهای صادرکننده نفت نتوانسته‌اند یک ارز دارای پشتوانه نفتی ارائه کنند اما اینک با وجود خریداران عمده همین نفت در اتحادیه بریکس، زمانی طلایی برای شروع تلاش جدی معرفی ارز جدید جهان‌روا با پشتوانه نفت و البته به‌طور همزمان راه‌اندازی بورس فعال نفت در منطقه است. کافی است به موقعیت ژئوپولیتیک و البته نفتی جزایر کشورمان در خلیج‌فارس فکر کنید. زمینه‌های قرابت و مرافقت سیاسی بین عمده‌ترین کشورهای صادرکننده نفت در خلیج‌فارس، یعنی ایران و سعودی نیز بیش از هر زمان دیگر فراهم شده است و اتفاقا چین یکی از مهم‌ترین خریداران نفت و عضو موثر بریکس نیز در این شکل‌گیری دوباره مرافقت، نقشی مهم داشته است؛ و این خود شاید مهم‌ترین دلیل ارزش عضویت ایران در بریکس باشد.
افق جدید برای ایران و بریکس
پرویزیان ادامه داد: با توجه به تمام نکاتی که گفتم، عضویت ایران در بریکس، افق جدیدی هم برای کشورمان و هم برای اعضای بریکس، از لحاظ اقتصادی و سیاسی نمودار کرده است. تحریم‌های سیاسی آمریکا علیه ایران را به یاد‌آوریم و این‌که این گروه در تلاش برای کاهش وابستگی به غرب و دلار است با عضویت در بریکس بهره‌مندی از بانک چندملیتی توسعه نوین به‌عنوان جایگزین سوئیفت، از جمله عوامل قابل توجه به این عضویت است. همچنین خوب است حمایت رهبران گروه بریکس از حقوق هسته‌ای صلح‌آمیز کشورمان را یادآور شوم. رهبران کشورهای عضو گروه بریکس در یکی از آخرین اقدامات خود، بیانیه مشترکی نسبت به رسیدن به توافق در مذاکرات هسته‌ای وین ابراز امیدواری کرده و از حق ایران برای استفاده از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای دفاع کردند و در تاریخ دوم شهریور 1402 رسما خبر اعلام عضویت ایران در گروه بریکس همزمان با سفر آیت‌الله رئیسی به آفریقای جنوبی در رسانه‌ها منتشر شد. عضویت ایران در بریکس و شانگهای، خط بطلانی بر تلاش آمریکا برای انزوای سیاسی ایران است.