این روز‌ها بار دیگر نام کانال مانش بر روی زبان‌ها افتاده است! کانال مانش که در شمال فرانسه و جنوب انگلیس واقع شده است، یکی از پر رفت ‌و آمدترین آبراه‌های جهان به شمار می‌رود و پناهجویان اغلب با شناور‌های کوچک از آن عبور می‌کنند. سال جاری میلادی، هزاران مهاجر غیرقانونی از کانال مانش عبور کرده و وارد خاک انگلیس شده‌اند. 

ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس ضمن ابراز تاسف از جان باختن شش نفر از پناهجویان در کانال مانش بر عزم دولتش برای مقابله با مهاجرت غیرقانونی تاکید کره است. شش پناهجوی افغان در پی غرق شدن قایقی که آنها را به طور غیرقانونی از شمال فرانسه به جنوب بریتانیا منتقل می‌کرد جان باختند. تلاش‌ها برای شناسایی جان‌باختگان و تعیین هویت آنها ادامه دارد. این قایق بیش از ۶۰ سرنشین داشت.

وقتی سوناک از تراژدی سخن می‌گوید!

نخست‌وزیر انگلیس ضمن انتقاد از «باندهای» قاچاق پناهجویان جان باختن شش پناهجو در کانال مانش را یک «تراژدی وحشتناک» توصیف کرد. سخنگوی ریشی سوناک به نقل از وی تاکید کرده است که لندن برای پایان دادن به روند ورود غیرقانونی مهاجران باید تدابیر «اضطراری» را در دستور کار قرار دهد. نخست‌وزیر انگلیس همچنین بر لزوم همکاری با پاریس برای استفاده از کلیه امکانات برای مقابله با روند مهاجرت غیرقانونی به کشورش تاکید کرد. 

دولت محافظه‌کار بریتانیا مقابله با مهاجرت غیرقانونی از مسیر دریایی کانال مانش را یکی از اولویت‌های خود عنوان می‌کند. تلاش پناهجویان برای عبور از کانال مانش از پنج سال پیش تاکنون افزایش یافته است. تنها در سال گذشته ۴۵ هزار پناهجو توانستند تا با عبور از کانال مانش خود را به بریتانیا برسانند. غرق شدن قایق حامل پناهجویان و جان باختن آنها در کانال مانش مسبوق به سابقه است. دولت انگلیس با تصویب قانونی جنجالی که انتقاد سازمان ملل متحد را نیز به دنبال داشت ارائه درخواست پناهندگی از سوی افرادی را که به طور غیرقانونی وارد این کشور شده‌اند ممنوع کرده است. بنا به همین قانون این افراد به کشور‌های ثالث مانند رواندا فرستاده خواهند شد. 

اجرای این بخش از قانون فعلاً در پی کش و قوس‌های قضایی در بریتانیا متوقف شده است. گروه‌های مدافع حقوق بشر و پناهجویان از دولت سوناک خواسته‌اند تا با تسهیل امکان ورود پناهجو‌ها به این کشور مانع از تکرار رویداد‌های مرگبار در کانال مانش شود.

رویکرد پارادوکسیکال دولت انگلیس

سوناک از یک سو نقش مسلم دولت متبوعش در کشته شدن صد‌ها پناهجوی غیرقانونی را در پشت الفاظی مانند «تراژدی» و «تاسف» کتمان می‌کند و از سوی دیگر، بر استمرار این سیاست‌های سلبی تاکید می‌کند! فراتر از آن، در ماورای بحران انسانی تمام عیاری که در کانال مانش رخ می‌دهد، نوعی تسویه حساب میان دولت‌های انگلیس و فرانسه خودنمایی می‌کند. در این تسویه حساب، اساسا جان مهاجرین برای کاخ الیزه و لندن اهمیتی ندارد! برای این دو مهم است که کدام یک از طرفین بتواند از دیگری امتیاز بگیرد. مقامات انگلیسی و فرانسوی در طول ماه‌های گذشته و اخیر، یکدیگر را مقصر این بحران قلمداد کرده و از طرف مقابل خواستند مسئولیت‌پذیری بیشتری در قبال مهاجران غیرقانونی و تامین جان آنها در کانال مانش داشته باشد! در این معادله، نمی‌توان نقش پیچیدگی‌های رخ داده در دوران پسابرگزیت را نادیده انگاشت. لندن و پاریس در صدد آن هستند تا از یکدیگر امتیازاتی را در حوزه‌های حقوقی، مهاجرتی، اقتصادی و استفاده از آبراه‌های مشترک بگیرند. در این معادله، تنها موضوعی که اهمیت ندارد، جان پناهجویان و مهاجران است. انگلیس و فرانسه با هدف تحت فشار گذاشتن یکدیگر در این آوردگاه، کانال مانش را کاملا رها کرده‌اند. هنوز مشخص نیست چه تعداد از پناهجویانی که قصد عبور از کانال مانش را داشته‌اند، به دور از توجه رسانه‌های غربی غرق شده و جان خود را از دست داده‌اند و نامی نیز از آنها برده نشده است. سازمان‌های حقوق بشری مستقل در اروپا تاکید کرده‌اند که تعداد جانباختگان در کانال مانش به مراتب بیشتر از تعداد اعلام شده است، زیرا اجساد بسیاری از این پناهجویان پیدا نشده یا خبری از سرنوشت آنها نیست!

نگاه ابزاری اروپا به پناهجویان

نگاه ابزاری غرب نسبت به پناهجویان و نقش این مسئله در رقابت‌های سیاسی و داخلی در کشور‌های گوناگون اروپایی موضوعی نیست که بتوان آن را کتمان کرد. به عنوان مثال، امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه که او نیز به مانند ریشی سوناک نخست‌وزیر انگلیس در کشته شدن پناهجویان در کانال مانش مقصر می‌باشد، معتقد است هر ‌اندازه پناهجویان بیشتری بر اثر سیاست‌های سختگیرانه اتحادیه اروپایی در مضیقه و فشار قرار بگیرند، به همان میزان آرای گروه‌های نژادپرست و افراطی بیشتر در سبد رای وی به گردش درخواهد آمد. اما این بازی لایه پیچیده‌تری نیز دارد که بسیاری از رسانه‌های غربی به صورت عامدانه از کنار آن عبور می‌کنند. به عبارت بهتر، اساسا نقش دولت‌ها و اتحادیه اروپا در وقوع حوادث تلخی مانند آنچه اخیرا در کانال مانش رخ داده است، نباید در رسانه‌های غربی مورد توجه و تحلیل قرار گیرد یا احیانا باید تفسسیر وارونه و هدفمندی از آن ارائه شود.

سران اتحادیه اروپایی در پشت پرده بیانیه‌ها و اعلامیه‌های رسمی و به ظاهر دلسوزانه خود در حمایت از پناهجویان گرفتارشده، در حال تسویه حساب و امتیازگیری در معادلات داخلی و خارجی خود هستند. 

امثال مکرون و حتی اولاف شولتس صدراعظم آلمان بسیار خرسند خواهند شد که به واسطه عدم پذیرش پناهجویان در خاک اروپا بتوانند جایگاه و نقش خود را نزد گروه‌های ملی‌گرای افراطی در اروپا تقویت کنند. 

در این نقشه راه کوتاه‌مدت، اساسا اهمیتی ندارد چند کودک بر اثر سرما، گرمازدگی یا غرق شدن در آب‌های کانال مانش و دریای مدیترانه جان خود را از دست بدهند. 

سازمان‌های به اصطلاح حقوق بشری در خاک اروپا نیز ترجیح می‌دهند به رصد پارامتر‌های نخ‌نما و مطلوب خود در آن سوی مرز‌های اروپا پرداخته و عامدانه چشم خود را بر روی ظلم سیستماتیکی که بر پناهجویان می‌رود ببندند. 

سکوت پارلمان اروپا و دیگر نهاد‌های پرادعای حقوق بشری در قبال آنچه در کانال مانش و دیگر مناطق خطرناک می‌گذرد، نشان‌دهنده رویکرد ابزاری و چندگانه آنها نسبت به مقوله حقوق بشر و حق حیات انسان‌ها می‌باشد. در این میان، صدور بیانیه‌های تاسف برانگیز از سوی امثال ریشی سوناک و مکرون کمترین اهمیتی ندارد.

منبع: بصیرت