جواد لاریجانی، رئیس‌پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در گفت‌و‌گو با تسنیم با بیان اینکه رهبر انقلاب چندی پیش تأکید کردند که رآکتورهای کوچک باید توسعه پیدا کند، بیان داشت: در موضوع راه‌اندازی رآکتورهای کوچک یک نکته کلیدی است که به‌نظر من مربوط به موضوع آب سنگین اراک می‌شود. درست است که رآکتور آب سنگین اراک در جریان عملِ به تعهداتی که در برجام آورده بودند، نابود شد و یکی از هزینه‌های سنگینی بود که ایران پرداخت کرد و به‌عوض آن چیزی هم دریافت نکرد و به‌وقتش درباره آن صحبت خواهم کرد، اما یکی از ویژگی‌های راکتورهای آب سنگین که کانادایی‌ها به‌نحو وسیع از آن استفاده می‌کنند و به­ نام CANDU معروف شده، این است که می‌توان از طریق آنها نیروگاه‌های کوچکی ساخت که به منابع وسیع آبی ‌نیازی ندارند و می‌توانند در مناطق مختلف کشور راه‌اندازی شوند. این راکتورهای کوچک می‌توانند 300 تا 400 مگاوات برق تولید کنند و به‌راحتی قابل دستیابی و عملیاتی هستند.

وی خاطرنشان کرد: اساساً یک نیروگاه اتمی جمع‌و‌جور و در دسترس است که در حد یک ساختمان 5ـ6طبقه می‌تواند برپا شود و جای کمی هم می‌خواهد.

لاریجانی با طرح این سؤال که اکنون که در سال انتخابات هستیم و به آن ایام نزدیک می‌شویم، مشاهده می‌کنیم که برخی از مسئولان دولت قبل بیان می‌کنند؛ اگر برجام بد است چرا امروز مجدداً مذاکرات انجام می‌شود؟ گفت: جواب به این سؤال کاملاً روشن است، برجام بد است یا خوب؟ پاسخ به این سؤال و درواقع نقاط ضعف برجام را پیش از این به‌تفصیل در گفت‌وگو با شما بیان کرده‌­ام و الان بنا ندارم مجدداً درباره آنها بحث کنم، موضوع این است که ایران با غرب یک معامله‌ای انجام داده است و بهای آن را به‌صورت نقد پرداخت کرده است، همین رآکتور اراک که رهبر انقلاب به آن ‌اشاره تلویحی کردند، یکی از آن موارد بود اما مابه‌ازای آن هیچ چیزی دریافت نکردیم. هر عاقلی به‌دنبال این است که مابه ازای پول یا سرمایه‌ای که داده است، چیزی تحویل بگیرد و مذاکرات ما دقیقاً به همین خاطر است که مابه‌ازای آن پرداخت بی‌حسابی که بدون پشتوانه انجام شده است بتوانیم حقمان را دریافت کنیم، این حق مسلم ایران است.

وی ادامه داد: حالا می‌بینیم که در این بین مباحث دیگری هم مطرح می‌شود، من تعجب نمی‌کنم که کسی قرارداد ترکمنچای را هم توجیه کند و با همان استدلال برجام را توجیه کند و با همان استدلال، ‌آندراج در مدار منافع غربی و این‌که بگویند «تنها راه نجات ما از مشکلات اقتصادی این است که درها باز شود تا دلارهای آمریکایی بیاید و با آنها کنار بیاییم»؛ زیرا همه این‌ها یک پایه فکری دارد که من در گفت‌وگوهای سابقم با خبرگزاری خود شما (تسنیم) به آن‌اشاره کرده­‌ام که منطق آن‌ها، «منطق استیصال» است، منطق استیصال پایه همه این‌هاست، یعنی همان ایده‌ای که ترکمنچای را توجیه می‌کند همان ایده، برجام را هم توجیه می‌کند، همان ایده زیر یوغ آمریکا را توجیه می‌کند.

رئیس‌پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در پاسخ به این مطلب که به‌تعبیری می‌شود گفت چه‌بسا به‌صورت ناخواسته یک گاف بزرگ داده شد، اظهار داشت: بله، یک رونمایی اتفاق افتاد، این موضوعی است که پیش از این حاضر نبودند با این صراحت بیان کنند، به‌نظر من بیان این موضوع و شفاف شدن این نگرش خیلی مهم است، در انتهای این نگرش و منطق پایۀ آن، همان منطقِ «استیصال» وجود دارد.

لاریجانی خاطرنشان کرد: این منطق استیصال همان چیزی است که هم مبنای قرارداد ترکمنچای بوده است، هم در برجام، پایه کار بوده و هم در گره زدن اقتصاد کشور به دلار و این‌که منتظر بمانیم که مکرون و غرب درها را به‌روی ما باز کنند.

وی بیان داشت: به‌نظرم از توفیقات دولت جدید این است که همه این نگاه‌های از سر منطق استیصال را کنار گذاشته است، یعنی مذاکرات را انجام می‌دهد اما مطالبه حق می‌کند و پیشرفت‌های اقتصادی را به نتایج مذاکرات و بودن در مدار غربی گره نزده است، البته کار سنگینی است اما در کار سنگین قطعاً موفق خواهیم شد.

رئیس‌پژوهشگاه دانش‌های بنیادی درباره جنگ اوکراین گفت: جنگ اوکراین هر چقدر طولانی‌تر شود، بازندگی اروپا بالاتر می‌رود، هزینه زندگی در اروپا بالاتر می‌رود؛ زیرا اروپا مجبور است مواد غذایی و نیازهای سوختی خود را از آمریکا دریافت کند و آمریکا نیز آنها را با قیمت چند برابر به اروپا می‌فروشد. اروپا مجبور است به طور کامل زیر بلیط آمریکا برود و اگر به مسابقه تسلیحاتی هم ورود کند که اقتصادش کاملاً به هم می‌ریزد و بخش عظیمی از سرمایه‌های خود را از دست می‌دهد.

لاریجانی اظهار داشت: روسیه به خوبی این موضوعات را می‌داند و برای همین روس‌ها مخصوصاً پوتین وارد یک استراتژی جالبی شده است تا بتواند اول، جلوی هرگونه توفیق چشمگیر اوکراین را بگیرد. یعنی اینکه کیف نتواند برای مثال جای بزرگی از لوهانسک را بگیرد. حالا اینکه چند تا دهکده یا روستا را این طرف و آن طرف بگیرد طوری نیست و در این سطح طبیعی است. دوم اینکه جنگ طولانی شود. این موضوع برای روسیه مشکلی به وجود نمی‌آورد. یعنی اگر جنگ طولانی شود صدای روس‌ها در نمی‌آید یا خیلی دیرتر درمی‌آید اما جیغ خیلی‌های دیگر در غرب در می‌آید. طولانی شدن جنگ باعث درآمدن صدای فریاد اروپایی‌ها خواهد شد.

وی با بیان اینکه روس‌ها این شرایط را در گذشته نیز داشته‌ و تجربه کرده‌اند، افزود: با همین ترفند ناپلئون بناپارت را بیچاره کردند و هیتلر را همین‌طور شکست دادند و اکنون هم نوبت آمریکایی­‌ها‌ شده است و با همین ترفند به دنبال لطمه زدن به آمریکایی‌ها هستند. این تئوری جنگی روسیه است و طرف مقابل آنها نیز از این استراتژی روس‌ها باخبر است.

رئیس‌پژوهشگاه دانش‌های بنیادی با ‌اشاره به اینکه اصولاً روش کار چین در بوق و کرنا کردن نیست و روابط چین با کشورها پرسروصدا پیش برده نمی‌شود، گفت: مثلاً رابطه چین با کره شمالی از دید بسیاری از افراد کاملاً مجهول است ولی همه می‌دانند که رگه اصلی بقای کره شمالی، چین است. چینی‌ها همیشه مهره‌های خودشان را دارند و قوی و محکم پای آن می‌ایستند. اما در مورد تحرکات دیپلماتیک و سیاسی هم این نقشه قدیم چین بوده است. یعنی یک نقشه 20-25 ساله دارند. یادم هست بنده در زمان آقای احمدی‌نژاد در یک ماموریتی که به چین داشتم و قبل از اینکه اولین تحریم ایران در شورای امنیت تصویب شود در آن سفر صحبت‌هایی بر این مبنا صورت گرفت که در چه زمینه‌هایی چین می‌تواند این تحریم‌ها را وتو کند. در آن مذاکره نخست‌وزیر چین به صراحت و روشن اعلام کرد که استراتژی چین این است که تا یک مدتی مثلاً برای یک بازه 10 تا 15سال بنا ندارد با آمریکا شاخ به شاخ شود. باید به سطح مشخصی از تولید صنعتی دست یابند و بعد از قدرتمندتر شدن اگر روزی نیاز باشد، قطعاً در مقابل آمریکا خواهند ایستاد.