اکونومیست: تفاهم با ایران خطرناک است؛ اما چارهای نیست(خبر ویژه)
مجله اکونومیست نوشت: ایران نمیتواند با اوکراین و تایوان برای تصاحب سرخط خبرها رقابت کند، اما بهزودی میتواند به همان اندازه خطرناک باشد. برنامه هستهای ایران به سرعت به سمت تولید تسلیحات اتمی حرکت میکند. از آنجایی که در حال حاضر مذاکرات حداکثری غیرممکن است، تداوم تهدید برنامه هستهای ایران، میتواند به سبب اقداماتی نظیر حمله آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، خاورمیانه را درگیر یک جنگ جدید کند. به همین دلیل، اینکه دولت بایدن بهدنبال کاهش تنش است، اقدام خوبی است.
از سال 2018، زمانی که دونالد ترامپ، با بیمبالاتی، از برجام خارج شد، محدودیتهای برنامه هستهای ایران کمتر شده است. براساس برجام، برخی از تحریمهایی که علیه ایران وضع شده بود، لغو شد و در مقابل، تهران موافقت کرد که حداقل تا سال 2030 به مجموعهای از تعهدات پایبند باشد، از جمله اینکه غنیسازی اورانیوم خود را تا 3.67 درصد محدود کند و بازرسیهای سرزده را بپذیرد. هدف این بود که فاصله یکساله گریز هستهای ایران حفظ شود.
ترامپ، برجام را بدترین توافق تاریخ نامید، اما با این حال با حمله نظامی به ایران مخالفت کرد. ایران با تسریع برنامه غنیسازی و ایجاد تهدیداتی از طرق دیگر، به خروج آمریکا از برجام واکنش نشان داده است. تهران، پهپادهایی برای استفاده در جنگ علیه اوکراین به روسیه داده است.
تفاهمات جدیدی که در حال حاضر آمریکا و ایران درباره آن مذاکره میکنند، به منظور کاهش تنش است. هیچکس این تفاهم جدید را توافق نمینامد. براساس این تفاهم، ایران غنیسازی اورانیوم را در محدوده 60 درصد نگه میدارد و فراتر نمیرود و بازرسیهای بیشتری را میپذیرد. در مقابل، آمریکا تا حدودی تحریمها را کاهش میدهد، برای مثال به عراق و کره جنوبی اجازه میدهد 10 میلیارد دلار از داراییهای مسدودشده ایران را آزاد کنند. این اقدامات نیازی به تایید کنگره ندارد.
درواقع این تفاهمات، به ایران برای کمی کاستن از رفتارهای خطرناکش، پاداش میدهد. اگر گزینههای جایگزین این تفاهم را در نظر نگیرید، نتیجه حاصل از این تفاهم، وحشتناک به نظر میرسد. سیاست ترامپ برای فروپاشی جمهوری اسلامی از طریق تحریم، شکست خورده است. صادرات نفت، در سال گذشته سه برابر شده و به بیش از 1.5 میلیون بشکه در روز رسیده است. توافق عادیسازی روابط ایران و عربستان هم با میانجیگری چین به دست آمد.
برجام مرده است و زمان گریز هستهای ایران دیگر یک سال نیست و به چند روز کاهش یافته است. حامیان توافق (برجام) در تهران، قدرت خود را از دست دادهاند و احتمال انتخاب مجدد ترامپ به این معنی است که آمریکا نمیتواند تعهد بلندمدت معتبری داشته باشد. گزینه نظامی نیز گزینه بهتری نیست. حملات احتمالی به ایران به رهبری آمریکا، برنامه هستهای ایران را نابود نمیکند، بلکه فقط آن را چند ماه یا چند سال به تاخیر میاندازد. ایران همچنین ممکن است در پاسخ به چنین حملهای، یک جنگ منطقهای راه بیندازد. اولویت آمریکا، کمک به اوکراین و بازداشتن چین از پیشروی در آسیاست. چیزی که به هیچ وجه آمریکا نمیخواهد، یک جنگ دیگر در خاورمیانه است.