با الهام از فناوری‌های باستانی، فناوران کشور با استفاده از سفال، سردخانه‌های صنعتی را برای نگهداری موقت محصولات کشاورزی و دام و طیور به صنعت صنایع تبدیلی کشور معرفی کردند و به اعتقاد آنها این روش می‌تواند سرمای محیط را تا منهای ۴۰ درجه سانتی‌گراد کاهش دهد.

به گزارش ایسنا، ساخت و توسعه سردخانه‌های کشاورزی از عواملی است که می‌تواند از هدر رفت محصولات کشاورزی جلوگیری کند و زمینه‌ساز واقعی رونق اقتصادی باشد، ولی به دلیل نبود سردخانه و صنایع تبدیلی در کشور، سالانه بیش از ۲۹ میلیون تن محصولات باغی و زراعی (به طور میانگین حدود ۳۵ درصد از محصولات کشاورزی) فقط به دلیل نبود سردخانه و صنایع تبدیلی از بین می‌روند.

در این میان یکی از فناوران کشور با استفاده از ظرفیت‌های استانی، سردخانه‌های اقتصادی را به صنعت کشاورزی کشور معرفی کرد.

مرتضی چابک، مجری طرح در گفت‌وگو با ایسنا، با ‌اشاره به چالش نگهداری محصولات کشاورزی تا رسیدن به بازار، گفت: از آن‌جایی که تامین سردخانه‌های صنعتی برای محصولات کشاورزی بسیار هزینه‌بر و زمان‌بر است، در مناطق محروم امکان بهره‌برداری از این نوع سردخانه‌ها وجود ندارد؛ از این رو ما با الهام از یخدان‌های تاریخی مورد استفاده زمان‌های گذشته در مناطق کویری راهکاری را برای این منظور برای مناطق محروم ارائه کردیم.

وی با ‌اشاره به پیچیدگی‌های یخدان‌های آن روزگاران، با بیان این‌که این یخدان‌ها در قلب تابستان‌های داغ و سوزان کویری کشور، قادر به تامین یخ و خنکی آب گوارا بوده‌اند، اظهار کرد: اصول حاکم بر تمامی یخدان‌های ایران باستان بر پایه عایق‌بندی و خشک ماندن یخ بوده است. از این طریق سازه‌های عایق‌بندی شده برای حفظ برودت مناسب برای نگهداری یخ و سایر مواد ایجاد می‌شده است.

چابک خاطر نشان کرد: در این راستا تحقیقات میدانی وسیعی به منظور شناسایی مشکلات بزرگ صنعت سردخانه کشور انجام شد و با ترکیبی از علم باستان و دانش روز نسبت به ایجاد سردخانه سفالی مدرن با کمترین هزینه ممکن، اقدام و آن را به صنعت کشاورزی کشور معرفی کردیم.

مجری طرح در این باره توضیح داد: در این مطالعات مشاهده کردیم که در کنار سردخانه‌های بزرگ که مالکیت‌شان به دولت تعلق دارد، با عدم اطلاعات آماری از تعداد و کیفیت سردخانه‌های متوسط و کوچک در کشور مواجه هستیم، در حالی که با استفاده از این داده‌ها می‌توان برای توسعه کسب‌وکارهای مرتبط برنامه‌ریزی کرد.

وی هزینه بالای تعمیر و نگهداری را از دیگر چالش‌های سردخانه‌های بزرگ عنوان کرد و ادامه داد: از این رو اکثر سردخانه‌های کشور به صورت کج‌دار و مریز به بقای خود به سختی ادامه می‌دهند.

چابک، سردخانه سفالی ۱۲ هزار تنی دوار (دایره‌ای شکل) را از دستاوردهای این مطالعات دانست و در این باره توضیح داد: در ساخت این نوع سردخانه‌های سفالی، از ساندویچ پانل‌های سفالی، اسکلت خشتی با ترکیب لوله سفالی و کالباس گل مخصوص استفاده کردیم.

وی، این سردخانه را یک سازه تمام سفالی توصیف کرد که حتی قفسه‌بندی داخل سردخانه و درهای ۶ ضلعی آن از سفال است و گفت: قیمت بسیار مناسب نسبت به سایر سردخانه‌های مدرن از مزایای سردخانه‌های سفالی است. این سردخانه‌ها همچنین بدون نیاز به تأمین نگهداری سازه تا چندین سال قادر به نگهداری محصولات کشاورزی خواهند بود.

مجری طرح با بیان این‌که این محصول قابل استفاده در صنعت کشاورزی و صنعت دام و طیور است، افزود: در این سردخانه‌ها بار ناشی از تعویض هوا، محصولات و دیوارها به مقدار زیادی گرفته شده است.

چابک با بیان این‌که سردخانه‌های سفالی مجهز به موتور خانه مرکزی هستند، گفت: این موتورخانه دقیقا در وسط سازه قرار گرفته؛ از این رو این سازه با کمترین سیستم لوله‌کشی‌ رفت و برگشتی طراحی می‌شود، ضمن آن‌که سالن پیش‌سرد سفالی این سردخانه بدون مصرف انرژی در دو مرحله تا حدود ۲۰ درجه سانتی‌گراد، دمای محصولات را کاهش می‌دهد.

این محقق، صرفه‌جویی در مصرف انرژی، هزینه احداث بسیار کم و منطقی و زمان اجرای آن را از دیگر مزایای این محصول دانش‌بنیان ذکر کرد و گفت: این سردخانه سفالی برای تمامی محصولات کشاورزی بهداشتی، دام و طیور قابل احداث است.

به گفته وی، دمای سردخانه سفالی به علت استفاده از سیستم «جام» سرما تا منفی ۴۰ درجه سانتی‌گراد زیر صفر قابل تنظیم است و از این طریق میزان مصرف انرژی (مصرف برق) نسبت به سردخانه‌های رایج به یک سوم کاهش می‌یابد.

چابک، علت کاهش مصرف انرژی در این سیستم سردخانه را استفاده از سفال مخصوص و گاز فریون دانست و خاطر نشان کرد: وظیفه اصلی «جام» سرما، تامین انرژی در مواقع قطع برق شبکه و یا خرابی به یکباره موتورخانه مرکزی سردخانه سفالی است و به همان صورت که در تصویر انتهای خبر ملاحظه می‌کنید، نوآوری این سردخانه‌ سفالی فقط در سازه و در «جام سرما» نیست، بلکه وجود ۱۲ عدد سالن پیش سرمایش و ۱۲ عدد سالن بارانداز است که باعث شده دما بدون مصرف انرژی تا حدود ۲۲ درجه خنک‌تر و وارد سازه اصلی سردخانه سفالی شود.