پیشرفت در روابط ایران و آژانس عقب‌نشینی کاخ سفید از مواضع سابق
همزمان با اظهارات مدیرکل آژانس انرژی اتمی مبنی بر حل و فصل برخی مسائل با ایران، شواهدی دال بر عقب‌نشینی کاخ سفید از مواضع ضدایرانی سابق خود دیده می‌شود.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حاشیه حضور در نشست شورای امنیت سازمان ملل با موضوع اوکراین درباره رایزنی‌های این نهاد با ایران درباره سه مکان ادعایی آژانس سخن گفت.
خبرنگار شبکه الجزیره در این نشست خبری از گروسی سؤال کرد: «درباره ایران آیا شما به هیچ توافقی درباره سه سایت هسته‌ای که تحت تحقیقات شما قرار داشته است، رسیده‌اید؟ گزارش‌هایی از ایران منتشر شده که توافقی حاصل شده و تحقیقات درباره دو سایت پایان یافته و برای سایت سوم هم توافق شده که آن را مورد نظارت قرار داده شود.»
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به سؤال الجزیره در نشست نیویورک گفت: «گزارش من درباره برنامه هسته‌ای در ایران قرار است به زودی منتشر شود اما چیزی که من می‌توانم به شما بگویم این است که این یک کار رو به جلو است، تعدادی از موضوعات است که ما داریم با ایران کار می‌کنیم درباره برخی از موضوعات، ما میزانی از پیشرفت داشته‌ایم اما درباره برخی دیگر از موضوعات خیر.»
گروسی افزود: «در نتیجه این یک کار ادامه‌دار است و ما به هیچ نقطه پایانی نرسیده‌ایم این یک مجموعه از موضوعات پیچیده است همان‌طور که شما به درستی اشاره کردید ما نیاز داریم که درباره سه مکان شفاف سازی داشته باشیم. ما همچنین باید بیانیه مشترک را اجرایی کنیم؛ بیانیه‌ای که من در ماه مارس وقتی به تهران رفتم امضا کردیم که امکان داشتن توانمندی‌های بیشتر نظارتی برای آژانس را شامل می‌شد. این یک کار رو به جلو است.»
گفتنی است طبق بیانیه مشترک ایران و آژانس انرژی اتمی که گروسی به آن اشاره کرد، درخصوص مسائل پادمانی باقیمانده مربوط به سه مکان، ایران آمادگی خود را برای ادامه همکاری و ارائه اطلاعات و دسترسی بیشتر به منظور رسیدگی به مسائل پادمانی باقیمانده اعلام کرده است.
طبق این بیانیه، ایران به صورت داوطلبانه به آژانس اجازه می‌دهد تا چنانچه مقتضی باشد فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت بیشتر را اجرا کند. روش اجرای آن طی یک نشست فنی که بزودی در تهران برگزار می‌شود، بین دو طرف مورد توافق قرار خواهد گرفت.
عقب‌نشینی کاخ سفید از مواضع خود
رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در مصاحبه‌ای با NPR گفت که واشنگتن به دنبال دستیابی به یک نتیجه دیپلماتیک با ایران درخصوص برنامه هسته‌ای این کشور است.
مالی در این مصاحبه با تکرار ادعاهای اثبات‌نشده علیه ایران گفت: «هدف ما رسیدن به یک نتیجه دیپلماتیک با ایران است که به صورت قابل راستی‌آزمایی تضمین کند که ایران نمی‌تواند به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.»
موضع‌گیری جدید رابرت مالی در حالی مطرح شده که دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در بحبوحه اغتشاشات در ایران بارها گفته بود دیپلماسی با تهران در دستور کار کاخ سفید نیست. در آن زمان، رسانه‌ها گزارش دادند بایدن گفته مرگ برجام فرا رسیده اما کاخ سفید قصد اعلام آن را ندارد.
با وجود این اظهارنظر رسمی، گزارش‌های پراکنده رسانه‌های غربی نشان می‌داد دولت بایدن در محافل پشت پرده به تکاپو برای رسیدن به توافقی با ویژگی‌های مطلوب برای کاخ سفید ادامه داده است.
«لورا روزن»، تحلیلگر سیاسی و خبرنگار مسائل ایران در المانیتور هم در پایگاه «دیپلماتیک» موضع جدید رابرت مالی را عقب‌نشینی از مواضع کاخ سفید در زمان اغتشاشات توصیف کرده است.
او درباره این اظهارات می‌نویسد: «این اظهارات که با اظهارات جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در ماه جاری همسو هستند بعد از چندین ماه تردید آمریکا برای ابراز تمایل به احیای دیپلماسی هسته‌ای با ایران مطرح می‌شوند.»
رابرت مالی همچنین گفته است: «جامعه اطلاعاتی ما این ارزیابی را به صورت علنی اعلام کرده که معتقدیم که در برهه کنونی آنها تصمیمی برای ساخت بمب نگرفته‌اند. ما به این ارزیابی بسنده نخواهیم کرد و به همین دلیل است که برایمان بسیار مهم است و رئیس‌جمهور بایدن به روشنی بیان کرده که اجازه نخواهیم داد ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.»
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته‌ای این کشور متهم کرده‌اند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.
ایران تأکید کرده به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی و عضوی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح‌آمیز دارد.
سفر مخفیانه مقام آمریکایی به عمان
در حالی که اظهارات مقامات کاخ سفید نشان از عقب‌نشینی آنها در برابر ایران دارد، یک رسانه آمریکایی بامداد چهارشنبه از سفر بی‌سر و صدای یکی از مقام‌های ارشد دولت «جو بایدن» به عمان برای بررسی امکان توافق با ایران بر سر موضوعات هسته‌ای خبر داده است.
پایگاه «آکسیوس» به نقل از ۵ مقام آمریکایی، اسرائیلی و اروپایی مدعی شده «برت مک‌گورک»، مشاور ارشد بایدن در امور خاورمیانه در ماه جاری میلادی برای گفت‌وگو با مقام‌های عمان درخصوص امکان تعامل دیپلماتیک با ایران درخصوص برنامه هسته‌ای این کشور به مسقط سفر کرده است.
پایگاه آکسیوس حدود دو ماه پیش، در روز چهاردهم فروردین‌ماه هم گزارش داده بود دولت بایدن به ایران پیشنهادی برای «توافق موقت» داده که از سوی تهران رد شده است. آکسیوس در آن گزارش نوشته بود طرح کاخ سفید برداشتن برخی تحریم‌های ضدایرانی در ازای توقف برخی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران به ویژه توقف غنی‌‌سازی ۶۰ درصدی را شامل می‌شود.
به گزارش فارس، یک مقام ارشد رژیم صهیونیستی هم در گفت‌وگو با آکسیوس مدعی شده «عمانی‌ها در حال برگزاری گفت‌وگوهای واسطه‌ای میان ایران و آمریکا هستند. یک مقام دیگر این رژیم هم بدون ذکر نام به آکسیوس گفته «آمریکایی‌ها وقت اضافه می‌خواهند.»
با وجود این، یک سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید که اشاره‌ای به نام او نشده ادعاهای مقام‌های رژیم صهیونیستی را رد کرده است. این سخنگو گفت: «هیچ رایزنی درخصوص توافق موقت و تخفیف تحریم‌ها یا بستن پرونده پادمان‌ها (مربوط به ایران) در کار نیست.»