سینمای دفاع مقدس بار دیگر اوج میگیرد
رسول شمالی ورزنده
یکی از دغدغههای سینمای پس از انقلاب، پرداختن به سینمای پاک و انسانی و در عین حال تخصصی بود. به لطف برخی از فیلمسازان انقلابی و دلسوز سینمای کشورمان بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، شاهد آثار بسیار خوب و ماندگار در موضوعات مختلف اجتماعی، انقلابی، سیاسی و مردمی بودیم که فیلمهای سینمایی بسیار مطرحی از سینماگران پس از انقلاب روی پرده سینماهای ایران رفت و آثار خوبی در سینمای سالهای دهه ۶۰ و ۷۰ در کشور ساخته شد. در این میان، اتفاق مهمی که بعد از انقلاب در سینما رخ داد این بود که با وقوع جنگ تحمیلی و تهاجم رژیم بعث عراق که با حمایت ابرقدرتها و استکبار جهانی صورت گرفت، سینمای دفاع مقدس متولد شد و اولین سوژهها و داستانهای واقعی جنگ تولید شد و بر پرده سینماها نشست. دوران معنوی دفاع مقدس، روزهای آتش و خون و ایران مظلومی که مورد حمله و تهاجم همه ابرقدرتها قرار داشت که با پیروزیهای رزمندگان جوان و شجاع ایران اسلامی که با تکیه بر پروردگار و رهنمودهای حضرت امام خمینی(ره) و پشتیبانی اقشار مردم شکل گرفت، سازندگان انقلابی سینمای آن دوران دراندیشه تولید فیلمهای سینمایی با موضوع دفاع مقدس برآمدند. روایت بکر و دست نخورده همین دوران در واقع بهصورت فیلمنامه در اختیار فیلمسازان انقلابی سینمای ایران قرار گرفت تا باب سینمای دفاع مقدس را بگشایند. همین گونه هم شد و عزیزانی چون مرحوم رسول ملا قلی پور، احمدرضا درویش، مرحوم فرج الله سلحشور، ابراهیم حاتمی کیا، و بعدها محمدحسین لطیفی و دیگران در این عرصه تلاشهای فراوانی کردند تا امروز آثار سینمایی ماندگاری را در عرصه سینمای دفاع مقدس به یادگار داشته باشیم. اما در دورهای هم با روی کار آمدن برخی از دولتها و مسئولان دولتی که در راس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بودند و علاقه چندانی به سینمای دفاع مقدس نشان نمیدادند با حمایت کمتری از سازندگان آثار سینمای دفاع مقدس از سوی آن مسئولان روبهرو شدیم و در آن دوران رکود، و در برههای از سالهای دهه ۷۰ و ۸۰ سینمای دفاع مقدس مغفول ماند و آثاری خیلی کم را در این خصوص شاهد بودیم.
اما خوشبختانه در دوره کنونی و در دولت سیزدهم و تغییر و تحول در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت سینمایی این وزارتخانه و آمدن نیروهای انقلابی و دلسوز نظام و حمایت و پشتیبانی شان از تولیدکنندگان آثار سینمایی دفاع مقدس، بار دیگر میبینیم که سینمای دفاع مقدس درحال اوج گرفتن است. همینطور که در جشنواره سینمایی فجر دو سال اخیر دیدیم، نقطه قوت آثار راه یافته به جشنواره فجر، آثار سینمایی دوران دفاع مقدس بود که یکی از آنها، فیلم سینمایی«غریب»ساخته محمد حسین لطیفی بود. روایت زندگی مسیح کردستان «شهید بروجردی»که در واقع نشان داد سینمای دفاع مقدس ما باردیگر سمت و سوی واقعی خود را نزد سینماگران پیدا کرده است. استقبال مردم در سینماهای کشور از فیلم سینمایی«غریب» نشان داد که قشرهای مختلف مردم ما بخصوص جوانان در پی دانستن وقایع جنگ و دوران دفاع مقدس هستند و در حقیقت بسیار دوست دارند که قهرمانان عملیاتهای دوران دفاع مقدس را بشناسند و با قصه زندگی آنها آشنا شوند.
بنابراین باید اذعان کرد که سینمای دفاع مقدس میتواند یک بستر بسیار خوب برای نمایش دلاوریها و ایثارگریهای رزمندگان اسلام و فرماندهان بزرگ که با حضور در جبهههای نبرد حماسههای بزرگی آفریدند باشد. لذا بایستی که این حمایتها از سازندگان آثار سینمایی در موضوعات مختلف دفاع مقدس بیشتر شود چراکه هنوز هنرمندان سینمایی و تلویزیونی ما درخصوص تولید آثار سینمایی با موضوع جنگ و دفاع مقدس مردم کشورمان خیلی کم کار کردند و اگر بخواهیم به رویدادها و وقایع هشت سال دوران بینظیر و معنوی دفاع مقدس نگاهی بیندازیم در حقیقت میتوان گفت که اقیانوسی از روایتها و دل نوشتهها برزمین مانده و بسیار جا دارد که فیلمسازان و هنرمندان ما در این زمینه تلاش کنند. شاید سالهای سال برای تولید آثار دوران دفاع مقدس باید همت کرد تا روایتها و قصههای ناگفته و گمنام جنگ به تصویر کشیده شود. یقینا بسیاری از فیلمسازان جوان و انقلابی و سازندگان با تجربه سینمای کشورمان تشنه به تولید در آوردن قصههای ناگفته جنگ که بیشمارند به فیلم سینمایی هستند.
اخیرا هم پیمان جبلی رئیسسازمان صداوسيما در آئین تجلیل از هنرمندان راوی فتح خرمشهر به صراحت گفت که درخصوص ساخت آثار هنری دوران دفاع مقدس کم کاری شده و بایستی در آینده جبران شود.
به هرحال شرایط و بسترهای لازم در حال حاضر برای تولید آثار سینمایی و تلویزیونی درخصوص ساخت فیلمهای سینمایی با روایتهای واقعی در دوران هشت ساله دفاع مقدس فراهم است و خیلی از تولید کنندگان آثار سینمایی که انسانهای متعهد و انقلابی هستند آمادگی شان برای ساخت این نوع آثار را اعلام کردهاند. احمدرضا درویش از بزرگان عرصه سینمای دفاع مقدس که سالها دراین عرصه تلاشگر بوده و آثار بسیار ماندگاری را از خود به یادگار گذاشته است و همه ما از فیلمهای سینمایی او خاطره داریم در حال حاضر هم فیلمنامه جدیدی را با عنوان«درخشش» از وی اخیرا در مراسم تجلیل از هنرمندان راوی حماسه عظیم خرمشهر در صداوسيما رونمایی شد که نشان از اشتیاق و آمادگی این فیلمساز پیشکسوت سینمای جنگ دارد. همین طور محمدحسین لطیفی که با تازهترین آثار سینمایی خود «غریب» نشان داد که در این عرصه بسیار تشنه کار است و به آینده امیدوار، او هم گفته که برای ساخت آثار سینمایی در بخش دفاع مقدس و به تصویر کشیدن روایت دوران جنگ برنامههای خوبی را در آینده دارد.
این موارد نشان میدهد که ما در عرصه سینمای دفاع مقدس به بلوغ و بالندگی نزدیک شده ایم و همچنین اهمیت دادن مسئولان فرهنگی و هنری ارشد کشور مثل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیز سازمان صداوسيما، سازمان اوج، حوزه هنری و... به سینمای دفاع مقدس و آثار هنری درخصوص سالهای جنگ این نوید را میدهد که انشاءالله در سالهای آتی شاهد تولید و پخش آثار سینمایی و تلویزیونی با موضوع روایت و قصههای گمنامان و بزرگان دفاع مقدس و نیز شهدای آن دوران باشیم. به هرحال هشت سال دوران جنگ تحمیلی، قصهها و روایتهای ریز و درشتی را در دل خود دارد که بسیاری از آنها هنوز ناگفته مانده است و خیل عظیمی از داستانهای واقعی رزمندگان بازگو نشده و عملیاتهای موفق رزمندگان اسلام که میتواند به عنوان سوژههایی معنوی و سازنده بهخصوص برای نسل جوان امروز که دوران دفاع مقدس را درک نکرده است درس آموزنده و بسیار تاثیرگذاری در زندگی باشد. بنابراین اکنون سینمای دفاع مقدس ما میرود که به دوران اوج خودش نزدیک شود و در واقع این مسیر حالا بهخوبی ریل گذاری شده است، برخی از فیلمسازان با تجربه و دلسوز انقلاب علی رغم همه مشکلات که پیش از این بوده توانستند آثار جنگی خوبی تولید کنند اما حال که فضای بسیار خوب و شرایط انقلابی برای هنرمندان مهیا شده بایستی وارد این عرصه شد و انقلابی عمل کرد. به هرصورت امروز اقیانوسی از روایتها و قصههای ناگفته دوران دفاع مقدس برای ساخت آثار سینمایی و تلویزیونی پیش روی هنرمندان و راویان قصههای جنگ قرار دارد و امیدواریم که فیلمسازان، سازندگان آثار سینمایی و تلویزیونی و همه هنرمندان در این عرصه وارد شوند و نشان دهند که سینمای دفاع مقدس با قدرت و صلابت در مسیر انقلابیای که امروز باردیگر برای اش ریل گذاری شده حرکت رو به جلو خود را آغاز کرده و لذا باید گفت که سینمای دفاع مقدس امروز جایگاه واقعی خودرا پیدا کرده و در حال اوج گرفتن است.