سالگرد رفراندوم قلابی موسوم به «انقلاب سفید» با ماه مبارک رمضان سال ۱۳۴۲ مقارن شده بود و به دلیل تعطیلی درس‌های حوزه قم، روحانیان مبارز برای تبلیغ به اطراف و اکناف کشور پراکنده شده بودند. این امر باعث شد تا موضع‌گیری علما و فضلای قم در سالگرد این واقعه تلخ، کم‌رنگ شود. با این وجود برخی از روحانیان وارسته و متعهد که در قم به سر می‌بردند با صدور اعلامیه‌ای تحت عنوان «دام اسارت یا رفراندوم قلابی و غیرقانونی 

6 بهمن» سکوت مرگباری را که در سراسر کشور حکمفرما بود شکستند. به علت شدت خفقان و محیط رعب و وحشت، بیشتر روحانیان مبارز و دلیر از قم و ناشران این اعلامیه، آن را با امضای «مجمع روحانیین مجاهد»، توزیع کردند. این اعلامیه با همفکری و همکاری آقایان محمدتقی مصباح یزدی، عبدالمجید رشیدپور، شیخ علی آقای پهلوانی(سعادت‌پرور) و سید حمید روحانی، تنظیم، چاپ و توزیع شد. به گفته جناب حجت‌الاسلام و المسلمین سید حمید روحانی، متن اعلامیه تاریخی به قلم آیت ‌الله مصباح نوشته شده بود.1

متن اعلامیه مزبور به شرح ذیل است:

«بخوانيد و به ديگران بدهيد

بسم‌الله‏ الرحمن الرحيم

دام اسارت يا رفراندوم قلابى و غيرقانونى 6 بهمن

درست يک سال تمام از روز شوم و ننگين ششم بهمن مى‏گذرد. روزى که دستگاه جابره حکومت ايران، زير ماسک اصلاحات، ضربه بزرگى به حيات اجتماعى و سياسى ملت ايران زد و قانون اساسى را که خون‌بهاى علما و ساير طبقات آزادی‌خواه اين کشور بود پايمال کرد و مخالفت‏هاى علنى خود را با نواميس الهى و احکام قرآن شريف شروع نمود. مراجع عالی‌قدر و دورانديش شيعه که با نظر واقع‏بينى، عواقب شوم اين امر خطرناک را مى‏ديدند و مى‏دانستند که اين کار طليعه مفاسد بی‌شمارى است که حکومت استعمارى به نام مراجعه به آراى عمومى، مى‏خواهد مقاصد اربابان خود را اعمال نمايد صريحاً شرکت در آن را تحريم کرده، اعلام داشتند که شرکت در اين رفراندوم در حکم محاربه با امام زمان (عج) مى‏باشد، تا بعضى از ساده‏دلان گول ظواهر فريبنده مواد آن را نخورند و بدانند که زير سرپوش آن، زهرهاى کشنده‏اى براى ملت ايران تهيه شده است. 

ملت مسلمان و بيدار ايران به پيروى از مراجع روحانى خود، از شرکت در آن خوددارى کردند، ولى حکومت خائن در سايۀ زور و سرنيزه، شش ميليون رأى قلابى از صندوق بيرون آورد و بى‏شرمانه اعلام کرد که اکثريت قاطع ملت ايران با آن موافقند!! از روزى که اين نقشه استعمارى عملى شد، آثار شوم آن يکى پس از ديگرى ظاهر گشت. از طرفى هزاران نفر دهقان، برده و زرخريد دولت شدند تا هر روز دستگاه به نوعى از آنان سوءاستفاده کند. از طرفى چرخ اقتصاد مملکت از کار افتاد و بودجه مملکت صرف سازمان‏هاى جاسوسى و اغوا‌کننده شد و در نتيجه خزانه دولت تهى گرديد و دنيا دولت ايران را به نام دولت ورشکسته شناخت.

از طرفى مدرسه فيضيه، بزرگ‌ترين دانشگاه دينى شيعه به وسيله دستگاه، ويران و طلاب علوم دينى به خاک و خون کشيده شدند. از طرفى حضرت آيت الله‏ طالقانى و اساتيد محترم دانشگاه، مانند جناب آقاى مهندس بازرگان و جناب آقاى دکتر سحابى که از افتخارات اين آب و خاکند بازداشت و بعد در محکمه فرمايشى به چندين سال حبس مجرد محکوم شدند و دانشجويان عزيز پيوسته مورد حمله کماندوها و سربازان گارد قرار گرفته و سپس راه زندان را در پيش مى‏گيرند.

از طرفى علماى آذربايجان به جرم حقگويى و ارشاد مردم بازداشت و در زندان پايتخت محبوس شدند. از همه بالاتر آن‌که، بزرگ مرجع عالم تشيّع، حضرت آيت‌الله‏ العظمى خمينى را در دوازدهم محرم بازداشت و تاکنون معظمٌ ‏له و همچنين حضرت آيت الله‏ قمى را در زندان و محاصره شديد نگاه داشته‏اند، در صورتى که مراجع دينى، مصونيت قانونى دارند و حتى به حکم قانون اساسى مى‏توانند مصوّبه مجلس را نقض کنند. بازداشت حضرت آيت ‏الله‏ خمينى چنان خشم و هيجانى در روح ملت به وجود آورد که حتى از رگبار مسلسل نترسيدند و در چند ساعت، هزارها نفر دست از جان خود شستند و قتل‏عام پانزدهم خرداد روى مغول و حکام قرون وسطا را سفيد کرد.

پس از اين همه جنايت و قانون‏شکنى، براى صحه گذاردن بر تصويبنامه‏هاى غيرقانونى و وام گرفتن از دولت‏هاى خارجى، طبق يکى از همين تصويبنامه‏ها! مجلس انتصابى بيست و يکم تشکيل و افراد معلوم ‏الحالى به نمايندگى پارلمان منصوب شدند. دنيا شاهد انتخابات مفتضحى شد که در تاريخ مشروطيت به اين فضاحت بى‏سابقه بوده است. 

اين‌ها نمونه‏اى از نتايج شوم رفراندوم لعنتى (انقلاب سفيد و بدون خونريزى!!!) ششم بهمن 1341 مى‏باشد که تاکنون به بار آمده است، ولى اين جريانات پيوسته ما را به آينده درخشان اميدوارتر مى‏کند؛ زيرا روز به روز ماهيت دستگاه ظاهرتر و مسلمانان به وظايف خود آشناتر مى‏شوند

 و به يارى خداوند متعال در آينده نزديکى ملت بيدار و ديندار ايران، انتقام خود را از اين دستگاه خائن خودپرست خواهد گرفت و در سايه رهبرى پيشوايان دينى حقوق خود را به دست خواهد آورد. إِن تَنصُرُواْ ٱللَّهَ يَنصُرکُم وَ يُثَبِّت أَقدَامَکُم.

مجمع روحانيين مجاهد 2

انتشار این اعلامیه از آن جهت اهمیت ویژه دارد که بعد از دستگیری امام خمینی(ره) در خرداد 42 و سرکوب شدید مردم معترض در ماجرای قیام خونین 42 و محصور ماندن امام(ره)، هسته‌های مبارزاتی حوزوی و مردمی، به شدت نیازمند تولید ادبیات سیاسی و انقلابی بود تا پس از آن سرکوب خونین و خفقان شدید، روزنه‌های امید برای تحرکات تازه مبارزاتی پدیدار گردد. متن فخیم و صریح اعلامیه که از قلم مرحوم علامه مصباح تراوش کرده، در این جهت، کاملاً مؤثر بود و در زمان خود، گامی مهم محسوب می‌شود. امید به آینده، تأکید بر اصل انتقام ملت از دستگاه شاه و استیفای حقوق در سایه رهبری پیشوایان دینی، از جمله نکات مهم اعلامیه است.

پانوشت‌ها:

1- نهضت امام خمینی، ج 1، ص800-801. استاد روحانی در این زمینه می‌نویسد: «نگارش اعلامیه از حاج آقای مصباح بود.» همان، ص 801. حجت‌الاسلام و المسلمین سید حمید روحانی در مورد چاپ این اعلامیه می‌نویسد: «چاپخانه حکمت در قم در آن شرایط خفقان‌بار با یک دنیا بیم و هراس آن را چاپ کرد.»

2- اسناد انقلاب اسلامی، ج4، ص 105-107 همچنین: نهضت امام خمینی، ج1‌، ص801-802.