یکی از عناصر قدرت در جهان حضور نیروی دریایی کشورها در آب‌های جهانی است، حقوق بین‌الملل آزادی دریاها را به رسمیت شناخته است. معنای این حرف آن است که هر دولتی می‌تواند برای توسعه اهداف صنعتی، تجاری و حتی نظامی و دفاعی خود بدون دخالت در حریم حاکمیت دولت‌های دیگر از دریا استفاده کند. در اجرای مصوبه ستادهای بالاتر و به منظور تحقق تدابیر فرماندهی معظم کل قوا مبنی بر توجه ویژه به دریانوردی‌ها در راستای توسعه و تقویت دیپلماسی دفاعی و احیای قدرت دریایی ایران در عرصه اقیانوس‌ها برای اولین بار در تاریخ دریانوردی ایران، و با هدف ارسال پیام صلح و دوستی به کشورهای حاشیه شمال اقیانوس هند، آرام و اطلس و همچنین تقویت مراودات چند جانبه نیروی دریایی کشورهای طول مسیر، هشتاد و ششمین ناو گروه در قالب کد 360 متشکل از ناوشکن ج.ا.ا. دنا و پایگاه شناوری ج.ا.ا. مکران در مسیرهای پیش‌بینی شده در تاریخ 1401/7/9 اعزام شد. این تور دور دنیای نیروی دریایی راهبردی ارتش ایران دستاوردهای گوناگون در زمینه‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی و نیز رکورد‌شکنی‌های تاریخی را در دل خود جای داده است که به طور خلاصه به شرح ذیل می‌باشد:

اقدامات شاخص ناوگروه 86 در زمان سفر

- رکورد طولانی‌ترین مسافت دریانوردی در طول تاریخ دریانوری ایران: مسافت طی شده تا تاریخ 1402/7/19 حدود 50.560کیلومتر بوده که این مسافت تا روز بازگشت به ایران حدود 58.524 کیلومتر تخمین زده می‌شود.

- عبور از چهار تنگه مهم و راهبردی شامل عبور از تنگه مالاکا، تنگه ماگاسار، تنگه سرنگانی و تنگه ماژلان

- عبور ناوگروه از مدار زمان در ساعت 1812 مورخه 1401/9/18

- عبور ناوگروه در چندین مرحله از خط استوا

- اجرای عملیات سوخت‌رسانی از ناو پایگاه مکران به ناوشکن دنا

- دریانوردی ناوگروه در دماغه نیک امید

- عبور ناوگروه از خلیج بنگال، دریای سلبس، مجمع الجزایر ملانزی، میکرونزی، جزایر سلیمان، جزایر ساموآ، جزایر فینیکس، ایستز، گینه پاپوآو...

دستاوردهای نظامی

ناوشکن دنا با شماره بدنه 75، چهارمین محصول شناوری کلاس موج است که به تسلیحات موشک‌های کروز ضد کشتی، اژدر و توپ دریایی مجهز و توسط نیروی دریایی راهبردی ارتش ج.ا.ا. طراحی و ساخته شده است. ناو پایگاه مکران نیز یک جزیره متحرک 121 هزار تنی است که با تکیه بر دانش بومی از نفتکش به یکی از بزرگ‌ترین کشتی‌های نظامی حال حاضر کشور تبدیل شده که در دی ماه 99 به نداجا الحاق شده است.

ایران برای دومین سال متوالی بزرگ‌ترین کشتی جنگی خود را در سراسر جهان به نمایش می‌گذارد تا نیروی دریایی در حال رشد خود را به دوستان و دشمنان خود نشان دهد. طبق گزارش روزنامه «واشنگتن تایمز»، دریادار شهرام ایرانی این مأموریت را بخشی از برنامه ایران برای نشان دادن حضور خود در سراسر جهان توصیف کرد. جوزف بانیارد یک تحلیلگر اطلاعاتی در مجله Newlines institute اذعان کرد: ساخت یک نیروی دریایی در کلاس جهانی، از جمله نیروهای کمکی آن، ایران را ملزم به بهبود زیرساخت‌های بندری دو منظوره خود می‌کند که پیامدهای اقتصادی و نظامی قابل توجهی دارد. او ادامه داد: مکران ایران را قادر می‌سازد تا در محدوده بی‌سابقه‌ای از خلیج‌فارس عمل کند، به تهران راه‌گریز در حقوق بین‌الملل ارائه می‌کند که از طریق آن می‌تواند از تحریم‌ها فرار کند. الکس واتانکا، مدیر برنامه ایران در موسسه خاورمیانه، به اینسایدر گفت: سرمایه‌گذاری تهران در نیروی دریایی خود نشان می‌دهد که این نیرو احتمالاً به رشد خود ادامه می‌دهد و به سفرهای پرمخاطب خود ادامه خواهد داد.‌ وی افزود: این سؤال وجود دارد که آنها در 10، 20 سال آینده چه کاری می‌توانند انجام دهند»به برنامه‌های موشکی و پهپادهای ایران نگاه کنید. 10 تا 15 سال پیش آن‌قدرها توسعه نیافته بودند. می‌تواند در مورد نیروی دریایی آن هم همین‌طور باشد.»

دریادار شهرام ایرانی اظهارکرد: ما تا امروز در تمام تنگه‌های راهبردی جهان حضور داشته ایم و تنها در دو تنگه حضور نداشته‌ایم که امسال در یکی از آنها حضور خواهیم داشت و در حال برنامه‌ریزی برای حضور در کانال پاناما هستیم. دریادار شهرام ایرانی آذرماه به خبرگزاری فارس گفت: ما سه فرماندهی اقیانوسی شامل فرماندهی اقیانوس هند، فرماندهی اقیانوس آرام و فرماندهی اقیانوس اطلس را تشکیل داده‌ایم. ایران از طریق استقرار «گروه‌های صلح و دوستی» که برای «نشان دادن پرچم» و شرکت در رزمایش‌های چندملیتی از بنادر خارجی بازدید می‌کنند، محدوده خود را تا خارج از مثلث طلایی - منطقه‌ای که تنگه‌های هرمز، مالاکا و 

باب‌المندب را در بر می‌گیرد - گسترش داده، همان‌طور که تاریخ نشان می‌دهد، هیچ چیز مانند یک نیروی دریایی در کلاس جهانی که در تمرینات چندملیتی و بنادر خارجی «پرچم را نشان می‌دهد» اعتبار و نفوذ ایجاد نمی‌کند. 

دستاوردهای سیاسی 

یکی از لوازم گسترش دیپلماسی کشورها استفاده از دریا است. اگرچه از مهم‌ترین بخش‌های دیپلماسی، دیپلماسی سیاسی و یا روابط خارجی میان کشورها است. اما، محدوده دیپلماسی فقط به سیاست و روابط سیاستمداران محدود نیست بلکه وجوه دیگری هم دارد که دیپلماسی اقتصادی و دفاعی یکی از مهم‌ترین بخش‌های دیگر دیپلماسی است.

حضور در دریاها می‌تواند علاوه ‌بر گسترش دیپلماسی و تحکیم روابط با کشورهای دوست در سطح جهان، نقش مهمی هم در توسعه راهبرد دریامحور جمهوری اسلامی ایران باشد. 

اهمیت اعزام این گروه تا بدان جا بود که چند روز پس از آنکه اعلام شد نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران برای اولین بار کشتی‌های جنگی خود را در بندر «ریودوژانیرو» برزیل مستقر می‌کند، ورود دو ناو جنگی ایرانی به ریودوژانیرو، مورد سرزنش شدید از سوی اسرائیل و آمریکا قرار گرفت اما برزیل علی‌رغم فشارهای آمریکا اجازه پهلوگیری کشتی‌های جنگی ایران را که به مناسبت بزرگداشت یکصد و بیستمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک میان دو ملت ایران و برزیل همزمان شده بود را صادر کرد. این موضوع به روشنی نشان می‌دهد که آمریکا در عرصه بین‌المللی اقتدار سابق خود را از دست داده است و مقامات سایر کشورها از دولت آمریکا حرف‌شنوی ندارند.

«جوزف هومیر» تحلیلگر امنیت ملی آمریکا که به عنوان مدیر اجرایی‌اندیشکده مرکز جامعه آزاد امن 

(Center for a Secure Free Society) بر مسائل آمریکای لاتین تمرکز دارد، در این خصوص اظهار داشت که ایران با برگزاری رزمایش‌های مشترک با متحدانش همچون روسیه و چین، زمینه را برای این نوع سفرها فراهم کرده است. این دو کشور نیز همچون ایران، روابط خود را با کشورهای آمریکای لاتین تقویت کرده‌اند. این کارشناس افزود: این دستاورد روابطی است که ایران در ۳۰ یا ۴۰ سال گذشته در منطقه آمریکای لاتین با ایجاد سفارتخانه و توافق‌‌های دوجانبه با بسیاری از کشورها پایه‌ریزی و بنا کرده است.

هومیر با اشاره به اینکه ایران علاوه‌بر ونزوئلا و نیکاراگوئه، روابطش را با کلمبیا هم گسترش داده است، اظهار داشت: هدف ایران همیشه حضور نظامی در آمریکای لاتین بوده است، بنابراین به هیچ عنوان جای تعجب نیست که نیروی دریایی این کشور اعلام کند که قصد دارد از کانال پاناما گذر کند. وی تصریح کرد: این امر اگر اتفاق بیفتد باعث تشدید تنش می‌شود. شاید بسیاری از مردم توانایی‌های ایران را دست‌کم بگیرند اما من آن را نادیده نمی‌‌گیرم، زیرا آنها مدت زیادی است که بر روی ساخت چنین بنیانی کار کرده‌اند.

اقدامات شاخص ناوگروه 86 در سطح دیپلماتیک

برگزاری ضیافت و دیدار با مقامات نیروی دریایی کشور هند در ناو شکن دنا، استقبال مقامات نیروی دریایی‌اندونزی و سفارت ایران از ناو گروه در پهلو گیری به بندر جاکارتا، حضور سفیر و کارکنان سفارت ج ا. ا. و خانواده‌های محترمشان و جمعی از ایرانیان حاضر در جاکارتا در ناوشکن ج.ا.ا. دنا و صرف شام، انجام تمرین مشترک PASSEX با واحد نظامی کشور‌اندونزی، برگزاری ضیافت ناهار با حضور معاون هماهنگ‌کننده منطقه یکم نیروی دریایی برزیل و سفیر ج.ا.ا. و جمعی از مقامات در عرشه پرواز ناو شکن ج.ا.ا. دنا، حضور سفیر محترم ج.ا.ا. و افسران رابط نیروی دریایی کشور آفریقای جنوبی بر روی اسکله و استقبال از ناو گروه، حضور فرمانده ناوگروه و جمعی از کارکنان در مسجد اهل بیت شهر کیپ‌تاون و شرکت در مراسم انس با قرآن و ضیافت افطاری از جمله اقدامات شاخص ناو گروه 86 در سطح دیپلماتیک است.

تماس‌های بندری بخشی از استراتژی دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران برای اعلام حضورشان در آب‌های آزاد با کشورهای دوست و دشمن می‌باشد که می‌توان به‌عنوان مثال به تماس با کشتی‌های رادین، الوان، دلنواکستز، اورا، ماهانا و... در زمان عبور از تنگه مالاکا اشاره نمود که شناورهای مذکور از حضور ناو گروه نیروی دریایی ج.ا.ا ابراز خرسندی نمودند.

دستاوردهای اقتصادی

به دلیل مقرون به صرفه نبودن تجارت با استفاده از خطوط هوایی امروزه حدود 90 درصد از تجارت جهانی از طریق دریا صورت می‌گیرد. از این رو ضرورت حفاظت و صیانت از مرزهای دریایی، ایجاد عمق راهبردی در دریاها برای کشور، نقش‌آفرینی در افزایش رشد و رونق اقتصادی کشور، صیانت از کشتی‌های تجاری در مقابل دزدان دریایی و کمک به خارج‌کردن کشور از دایره تحریم‌های ظالمانه غرب از جمله ضرورت‌های وجود نیروی دریایی راهبردی است. 

به گزارش مهر، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌و‌گو با وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی روابط دو کشور را در عرصه‌های مختلف خوب ارزیابی کرد و با اشاره به برگزاری موفق چهاردهمین کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور از آمادگی کشورمان برای برگزاری پانزدهمین کمیسیون مشترک در آینده نزدیک خبر داد و تأکید کرد: فرصت‌ها و ظرفیت‌های فراوانی در روابط دو کشور وجود دارد.

مهدی آقاجعفری، سفیر ایران در آفریقای جنوبی در سخنانی از آفریقا به عنوان قاره فرصت‌ها یاد کرد که به گفته وی، ایران تاکنون از این فرصت استفاده نبرده است. وی سپس به نبود زیرساخت‌های اولیه برای توسعه همکاری‌های تجاری میان ایران و کشورهای مستقر در قاره آفریقا اشاره کرد و اظهار داشت: ایران با هیچ‌یک از کشورهای آفریقایی، خط مستقیم هوایی ندارد و خط کشتیرانی نیز به طور غیرمستقیم و از طریق بندر جبل‌علی و عمان برقرار است.

برخی مسئولان از توافق بر سر خط مستقیم کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، آفریقای جنوبی و سپس آمریکای لاتین با هدف توسعه تجارت بین این کشورها خبر داده‌اند.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت اعزام ناو گروه 86 این پیام را برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به همراه داشت که با حضور ناو‌های نظامی ایران در سراسر جهان، در امنیت می‌توانند روابط تجاری خود با ایران را در زمینه‌های مختلف برقرار نمایند.