رقابتشانه بهشانه اردوغان و قلیچدار اوغلو 24 ساعت قبل از انتخابات ترکیه
سرویس خارجی-
انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه فردا برگزار میشود؛ در آستانه این انتخابات حساس نظرسنجیها رقابت بسیار نزدیک اردوغان و قلیچداراوغلو را نشان میدهند. برخی از آنها از پیشتازی اپوزیسیون و برخی از پیشتازی حزب حاکم خبر میدهند؛ البته در رقابتی تنگاتنگ.
دور اول انتخابات ریاست جمهوری ترکیه فردا یعنی تاریخ ۱۴ مه (یکشنبه؛ 24 اردیبهشت) برگزار خواهد شد. به هر حال چه این انتخابات در همین دور اول تکلیفش مشخص شود و چه در دور دوم در تاریخ ۱۸ مه (پنجشنبه؛ 28 اردیبهشت)، مشخص است که رقابت اصلی بین «رجب طیب اردوغان»، رئیسجمهور کنونی از حزب «عدالت و توسعه» و «کمال قلیچداراوغلو»، رهبر اپوزیسیون ترکیه از حزب «حزب جمهوریخواه خلق» خواهد بود. برخی از نظرسنجیها از پیشتازی قلیچداراوغلو با 51 درصد آرا (در مقابل 46 درصد آرای اردوغان) خبر میدهند و برخی دیگر مثل نظرسنجی مؤسسه «اوپتیمار» از پیشتازی رجب طیب اردوغان رئیسجمهور کنونی و نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ترکیه با 50 درصد آرا خبر میدهند (در مقابل 44 درصد قلیچداراوغلو). به هر حال طبق هر کدام از نظرسنجیها رقابت بین این 2 نامزد است و رقابت نیز بسیار نزدیک است. از این رو، احتمال به دور دوم کشیدن انتخابات هست.
اتهامزنیهای متقابل
مثل بسیاری از نقاط دیگر جهان، کارزار انتخاباتیِ نامزدها همراه با اتهامزنی طرفین به یکدیگر و طرفهای دیگر است. از یک طرف، رهبر اپوزیسیون ترکیه روسیه را به اشاعه توطئه و اخبار نادرست پیش از انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه متهم کرد. قلیچداراوغلو در توئیتی نوشت: «دوستان عزیز روس! شما پیشتر در توطئهچینی، اشاعه اخبار نادرست و جعلی در ترکیه دست داشتید. اگر پس از ۱۵ مه هم دوستان خود را میخواهید دست از سر ترکیه بردارید. ما هنوز خواهان همکاری و دوستی هستیم.» البته «دمیتری پسکوف»، سخنگوی «ولادیمیر پوتین» گفت افرادی که چنین ادعاهایی را به آقای قلیچداراوغلو منتقل کردهاند، دروغگو هستند و روسیه برای روابط خود با ترکیه ارزش فراوانی قائل است. گفتنی است، این اظهارات چند ساعت پس از آن مطرح شد که «محرم اینجه»، یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ترکیه از رقابتها خارج شد. از طرف دیگر، وزیر کشور ترکیه روز جمعه، بار دیگر، دولت آمریکا را به مداخله در انتخابات کشورش متهم کرد. آنطور که ایسنا نوشته است، وی در مصاحبهای با شبکه خبری «سی.ان.ان» ترک گفت: «آمریکا در حال مداخله در انتخابات ترکیه است. همه در این کشور این را میدانند چون جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا آن را اعلام کرده است.» وی افزود: «حمله به کاندیدای ریاست جمهوری ترکیه یعنی محرم اینجه، کاندیدا و رهبر حزب مملکت مشخص است که از کجا آمده و مشخص است که از چه جایی هماهنگ شده است. این کار آمریکاست.» جالب توجه است که وی گفته است: «حمله به نامزد ریاست جمهوری ترکیه یعنی محرم اینجه، رهبر حزب «مملکت» مشخص است که از کجا آمده و مشخص است که از چه جایی هماهنگ شده است. این کار آمریکاست.» اگر اردوغان برنده انتخابات شود و یک دور پنج ساله دیگر در قدرت باقی بماند، میتوان با توجه به سابقه طولانی حضورش در سیاست ترکیه گفت که فیلمنامه از پیش نوشته شده است. اما اگر رقیبش به قدرت برسد، چه خواهد شد؟ برخی میگویند نظر قلیچداراوغلو این است که «ناتو به دلیل بازدارندگی که ارائه میکند دارای اهمیت حیاتی برای امنیت ملی ما است. ما به مشارکت خود در ناتو بر بنیان عقلانی و همگام با منافع ملی خود ادامه میدهیم.» پس دوران او دوران «ناتوگرایی» خواهد بود. البته باید توجه داشت که طرف مقابل هم چندان ضد ناتو نیست؛ چنانکه «چاووشاوغلو»، وزیر خارجه ترکیه گفته بود که ترکیه مخالف گسترش ناتو نیست. به نظر میرسد سنگاندازیهای دولت اردوغان برای پیوستن سوئد و فنلاند، به ویژه این دومی، به ناتو برای امتیازگیری است، نه برای مخالفت با گسترش ناتو. همچنین به راحتی گفته میشود که انتخاب قلیچداراوغلو به نفع آمریکا خواهد بود؛ اما باید توجه داشت که قضیه کمی پیچیده است. برای مثال در مورد سوریه، اگر قلیچداراوغلو به قدرت برسد، این رهبری تازه ترکیه دو هدف روشن خواهد داشت، آشتی با دولت «بشار اسد»، رئیسجمهور سوریه و بازگرداندن آوارگان سوری به کشورشان. پیامد فوری عادیسازی رابطه ترکیه و سوریه برای ائتلاف، به اصطلاح، ضد داعش به رهبری آمریکا چالش بیشتری را ایجاد خواهد کرد، زیرا حضور نیروهای آمریکا و متحدانش در سوریه و مناطق پیرامونی آن به هر حال مورد مناقشه قرار خواهد گرفت. به طور کلی به نظر میرسد، در صورت پیروزی اپوزیسیون ترکیه، آنکارا با پیوستن به اجماعِ اخیرِ عربی برای پذیرش بازگشت اسد به سیاستِ بینالمللی، از سیاست غرب مبنی بر عدم تعامل با رئیسجمهور سوریه فاصله خواهد گرفت. مهم آن است که بدانیم در تحلیل «باید بسیار محتاط بود»؛ چرا که هر پیشبینیای خالی از خطا نخواد بود و هر گونه سخنِ قاطع و قطعی گفتن به مثابه «نوشتنِ تاریخِ آینده» تفسیر خواهد شد؛ به هر حال«همانطور که نمیتوان گذشته را پیشبینی کرد، نمیتوان برای آینده نیز تاریخی نوشت».