سازمان ملل هشدار داد
سودان در آستانه جنگی همه‌جانبه
سرویس خارجی-
سازمان ملل در گزارشی نسبت به خطر شکل‌گیری یک جنگ همه‌جانبه و بلندمدت در سودان درپی تحولات اخیر در این کشور و کشیده شدن پیامدهای آن به آن سوی مرزهای سودان هشدار داد.
باز هم سودان میدان درگیری‌های تازه است. روز شنبه، 26 فروردین (15آوریل)، ۱۰۰ خودروی زرهی وابسته به نیروهای واکنش سریع به رهبری «محمد حمدان دقلو» (حمیدتی) در اطراف خارطوم، پایتخت سودان، به‌ویژه در پایگاه نظامی مروی مستقر شدند، ارتش به رهبری «عبدالفتاح برهان» که رئیس‌شورای حاکمیتی این کشور نیز هست، این اقدام را تهدید تلقی کرد و درگیری‌ها میان دو طرف آغاز شد. پیش از این امیدهایی برای حل و فصل اختلافات میان دو طرف از راه گفت‌وگو وجود داشت اما این امیدها به مرور کم‌رنگ‌تر شد تا این که این جنگ افق را به کلی تیره کرد. حالا سازمان ملل با انتشار گزارشی نگرانی خود را از احتمال وقوع یک جنگ بلندمدت و همه‌جانبه در سودان اعلام کرد؛ کشوری که با هفت کشور مرز مشترک دارد و همگی این کشورها شاهد درگیری‌ها یا ناآرامی‌های داخلی در دهه گذشته بوده‌اند. طبق گزارش سازمان ملل، جنگ در منطقه‌ای در حال وقوع است که ناامنی و بی‌ثباتی سیاسی در آن تشدید شده و وضعیت انسانی در آن رو به وخامت است. این سازمان در گزارش خود مهم‌ترین تحولات سیاسی را که سودان طی سال‌های اخیر شاهد آن بوده است، یادآور شد و نوشت: «پس از برکناری عمر حسن البشیر، رئیس‌جمهور مخلوع سودان در‌آوریل ۲۰۱۹، ناآرامی‌هایی که انتقال به حکومت غیرنظامی را مختل کرد، تا کنون ادامه یافته است و دولت غیرنظامی که در اواخر همان سال از طریق توافقنامه تقسیم قدرت میان رهبران غیرنظامی و نظامی منصوب شد، در نتیجه یک کودتای نظامی اکتبر ۲۰۲۱ سرنگون شد.» در ادامه این گزارش آمده است که «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل نگران شکل‌گیری یک جنگ همه‌جانبه و بلندمدت در سودان با توجه به موقعیت منطقه‌ای آن در آفریقا است. طبق این گزارش، سودان دروازه ورود به منطقه ساحل آفریقا است، جایی که ناامنی، بی‌ثباتی سیاسی و وضعیت فاجعه بار انسانی آن تشدید شده است. در سراسر منطقه، فقر و گرسنگی بیداد می‌کند و شرایط اضطراری آب و هوایی، بحران هزینه‌های زندگی و بدهی‌های فزاینده تأثیر و پیامدهای وحشتناکی دارند و حتی در برخی مناطق، کمک‌های بشردوستانه تنها چیزی است که از وقوع قحطی جلوگیری می‌کند.
فرار بیش از ۹۰ هزار نفر
همچنین «اکسیل پیشوب» نماینده کمیساریای حقوق بشر سازمان ملل در سودان در بیانیه‌ای از آوارگی حداقل ۹۰ هزار نفر در این کشور در پی درگیری‌های داخلی که از میانه ماه جاری میلادی آغاز شده است، خبر داد. آوارگی این افراد در شرایطی است که سودان از سال‌ها پیش با بحران آوارگان مواجه بوده و بحران جدید موج دوم فرار غیرنظامیان محسوب می‌شود و به گفته نماینده کمیساریای حقوق بشر سازمان ملل در سودان این اوضاع موجب وخیم‌تر شدن شرایط زندگی هزاران نفر به خصوص زنان و کودکان می‌شود. در همین مورد «یورو نیوز» در گزارشی نوشته است: «تبعات جنگ داخلی سودان با گذشت کمتر از دو هفته در سراسر کشورهای همسایه این کشور آفریقایی دیده می‌شود. در روزهای اخیر صدها هزار نفر از سودانی‌ها به اتیوپی در جنوب و مصر در شمال و چاد که یکی از فقیرترین کشورهای آفریقایی است در غرب، مهاجرت کرده‌اند.»
تحولات میدانی
درحالی که نیروهای پشتیبانی سریع مدعی به دست گرفتن کنترل ۹۰ درصد از پایتخت سودان هستند، درگیری‌ها در خارطوم و اطراف کاخ ریاست‌جمهوری همچنان ادامه دارد. از سوی دیگر، نیروهای پشتیبانی سریع اعلام کردند که به آتش‌بس توافقی با ارتش سودان برای گشایش مسیرهای امن برای تأمین مایحتاج شهروندان سودانی و خروج اتباع خارجی از مناطق درگیری، پایبند هستند. این در حالی است که فرماندهی کل ارتش سودان روز گذشته اعلام کرد نیروهای پشتیبانی سریع به آتش‌بس اعلامی پایبند نبوده و چندین نوبت این آتش‌بس را نقض کرده‌اند. گفتنی است، درگیری‌ها تا زمان تنظیم این گزارش جان بیش از ۵۰۰ نفر را گرفته است. تنش و درگیری میان ارتش و شبه نظامیانی که به دلیل ثروت بی‌اندازه ژنرال حمیدتی که نیروهایش نزدیک به ۱۲۰ هزار نفر برآورد می‌شود، گسترده‌تر و پیچیده‌تر از آن است که به این زودی‌ها خاتمه پیدا کند. حمیدتی که یکی از افسران ارتش سودان در دوران دیکتاتور عمر‌البشیر است، نقش مهمی در نسل‌کشی دارفور در سال ۲۰۰۳ دارد. در این نسل‌کشی به گفته برخی از مورخان بیش از 300 هزار نفر جان باختند. این جنگ هم می‌تواند به چنین کشتار فاجعه‌باری برسد. حمیدتی از آن سال تا امروز کنترل بسیاری از معادن طلا در غرب کشور را در دست دارد و به همین دلیل به یکی از ثروتمندترین مردان سودان تبدیل شده است. او ارتباط نزدیکی با سرمایه‌داران آفریقایی دارد. نمونه آن «نجیب ساویریس» میلیاردر مصری است که در توئیتی هفته گذشته «حمیدتی» را ژنرالی دموکرات خواند که به فکر نجات سودان است. اغلب اعضای گروه تحت امر حمیدتی را نوجوانان سودانی و چادی که در ۱۶ و هفده سالگی به دلیل فقر در همان غرب سودان به استخدام درمی‌آیند، تشکیل می‌دهند. آن‌چه افق را تیره‌تر کرده این است که میانجی‌گری برخی از کشورها چون امارات، عربستان و مصر چندان مورد اعتماد سودانی‌ها نیست. این کشورها سال‌هاست یا از شبه‌نظامیان واکنش سریع حمایت می‌کنند و یا از نیروهای ارتش که به عقیده بسیاری از سودانی‌ها بخش عمده دیگر از مشکل سودان است، حمایت قاطعی کرده‌اند و به گفته سودانی‌ها آنها نمی‌توانند دردی را دوا کنند.