حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران عصر پنجشنبه ۲۴ فروردین‌ماه در چهارمین نشست کشورهای همسایه افغانستان در سمرقند به تشریح دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران درخصوص وضعیت کنونی افغانستان پرداخت.

وی گفت: تأکید بر تشکیل حکومتی فراگیر در افغانستان به مفهوم مداخله در امور داخلی این کشور نیست، بلکه نصیحتی دلسوزانه برای کمک به حکمرانی خوب است.

وزیر خارجه بیان کرد: مولفه و انتخاب نمایندگان اقوام و گروه‌های افغانستانی برای حکومت این کشور به‌عهده افغان‌ها است.

رئیس دستگاه دیپلماسی در اظهاراتش همچنین یادآور شد: ایران تعاملات خود را با هیئت حاکمه سرپرستی افغانستان بر مبنای فرصت‌طلبی و منفعت‌جویی تعریف نکرده است.

سهم بزرگ ایران در کمک به افغان‌ها برای عبور از بحران

وی در این نشست ضمن قدردانی از وزیر خارجه ازبکستان برای برگزاری این نشست، گفت: یک سال و ۹ ماه از تحولات افغانستان و تغییر ساختار سیاسی این کشور می‌گذرد. در این مدت تلاش همه ما کمک به تثبیت اوضاع و آرامش مردم رنج‌دیده افغانستان بوده است. در این چارچوب جمهوری اسلامی ایران به نوبه خود در حوزه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی پیشتاز بوده و سهم بزرگی در کمک به افغان‌ها برای عبور از بحران ایفا کرده است.

امیرعبداللهیان اضافه کرد: برقراری تعامل با حکومت سرپرستی در بالا‌ترین سطح، کمک به نیروهای امنیتی افغانستان برای مبارزه با تروریسم، حفظ تبادلات اقتصادی و مبادلات تجاری، همکاری‌های مرزی و ارسال ده‌ها محموله کمک‌های بشردوستانه به شهرهای مختلف افغانستان از جمله اقدامات ایران در این راستا بوده است. از سوی دیگر پذیرفتن صدها هزار آواره جدید افغان توسط جمهوری اسلامی ایران در دوره اخیر که تعداد اتباع افغانستانی مقیم ایران را به میلیون‌ها نفر رساند، بار سنگینی است که با توجه به تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران و محرومیت از کمک‌های بین‌المللی، حاکی از سیاست انساندوستانه جمهوری اسلامی ایران در قبال مردم مظلوم افغانستان است.

قرار نیست جغرافیای افغانستان به اهرم فشار آنها 

علیه کشورهای منطقه تبدیل شود

وزیر خارجه بیان کرد: اوضاع افغانستان برای ما همسایگان اهمیت حیاتی دارد، زیرا ثبات یا عدم ثبات آن مستقیما بر ما اثر می‌گذارد. این در حالی است که کشورهای فرامنطقه پس از سال‌ها تهاجم و تجاوز و برجای گذاشتن خسارات و رنج‌های بسیار برای مردم افغانستان، همچنان به این سرزمین به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف نامشروع خود علیه کشورهای منطقه چشم طمع دارند. این قدرت‌های فرامنطقه‌ای بایستی ضمن دور ماندن از افغانستان، مسئولیت چند دهه اقدامات مخرب خود را پذیرفته و آنها را جبران کنند. قرار نیست جغرافیای افغانستان به اهرم فشار آنها علیه کشورهای منطقه تبدیل شود.

وزیر خارجه اضافه کرد: آمریکا و متحدان آن به جز مسئولیت ویرانی، کشتار و به وجود آوردن شرایط دشوار فعلی در افغانستان، مسئولیت کامل حمایت و هدایت داعش و گروه‌های تروریستی و افراطی را در جنوب و شمال افغانستان به‌عهده‌ دارند.

معرفی و انتخاب نمایندگان اقوام و گروه‌های افغانستانی

برای حضور در حکومت

 به عهده افغان‌ها

به گزارش فارس، امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: تجربه چند دهه ناآرامی در افغانستان نشان می‌دهد، تنها راه برقراری آرامش و ثبات در این کشور، حضور و مشارکت همه اقوام و گروه‌ها در حکومت و تشکیل دولت فراگیر است. توصیه کشورهای منطقه به حکومت سرپرستی افغانستان برای تشکیل حکومت فراگیر، به مفهوم مداخله در امور داخلی این کشور نبوده، بلکه نصیحتی دلسوزانه برای کمک به حکمرانی خوب توسط آنهاست. بدیهی است معرفی و انتخاب نمایندگان اقوام و گروه‌های افغانستانی برای حضور در حکومت، به‌عهده افغان‌ها است.

وی گفت: همین امر درخصوص حقوق زنان و دختران نیز صدق می‌کند. گذشته از آن که در اسلام هیچ‌گونه ممنوعیتی برای تحصیل و اشتغال بانوان وجود ندارد، در عین حال نگرانی‌های حکومت سرپرست برای فراهم آوردن زمینه‌های شرعی لازم برای این امر قابل درک بوده و به همین دلیل جمهوری اسلامی ایران علاوه‌بر مشارکت مستقیم در تحصیل و آموزش دختران افغان، آمادگی خود را برای ارائه همه گونه کمک‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری به حکومت سرپرست جهت تامین شرایط تحصیل دختران اعلام کرده است. شایان ذکر است هم اینک نزدیک به ۷۰۰ هزار دانش‌آموز و بیش از ۴۰ هزار دانشجوی افغانستانی در حال تحصیل در مراکز تحصیلی و دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران هستند.

امیرعبداللهیان گفت: جمهوری اسلامی ایران تعاملات خود را با حکومت سرپرستی بر مبنای فرصت‌طلبی و منفعت‌جویی تعریف نکرده است. حضور میلیون‌ها افغانستانی در ایران که سالانه میلیاردها دلار بر اقتصاد کشور تحت تحریم ما هزینه تحمیل می‌کند، در کنار آمادگی همیشگی ایران برای کمک به مردم افغانستان در تمامی عرصه‌ها، بهترین گواه این ادعاست. اما این به معنای نادیده گرفتن مسئولیت‌های طرف مقابل نیست.

کوتاهی‌های هیئت حاکمه سرپرستی موقت افغانستان

وزیر خارجه یادآور شد: حکومت سرپرست افغانستان طی یک سال و ۹ ماه گذشته در عمل به تعهدات حکمرانی خوب در قبال مردم افغانستان و کشورهای همسایه کوتاهی‌های جدی داشته است. قصور در تامین امنیت و معیشت مردم نتیجه‌ای جز مهاجرت بیشتر آنها و افزودن فشار بر کشورهای همسایه به‌ویژه ایران ندارد.

وی گفت: از سوی دیگر افزایش تنش‌های مرزی، استمرار قاچاق مواد مخدر و عدم تسهیل حقابه منابع آبی مشترک، تصویر مناسبی از تعامل متقابل در برابر حسن نیت و رویکرد همکارانه جمهوری اسلامی ایران به نمایش نمی‌گذارد. تغییر این رویکرد و قرار گرفتن حکومت سرپرست در مدار تعامل دوطرفه و پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری به‌عنوان بخش مهمی از شاخص‌های حکومت‌داری، خواسته جدی و دلسوزانه کشورهای همسایه افغانستان است.

وزیر خارجه ادامه داد: برای انتقال این توصیه‌های دلسوزانه به هیئت حاکمه سرپرست، در کنار تعاملات دوجانبه کشورهای منطقه با مقامات افغانستان، تشکیل کمیته‌های کاری سیاسی، اقتصادی و امنیتی پیشنهاد شده در اولین نشست نمایندگان ویژه کشورهای همسایه افغانستان با هدف انعکاس یک صدای مطالبات به حکومت سرپرست، قابل پیگیری است.

افغانستان بایستی به جغرافیای تعامل و همکاری برای کشورهای منطقه تبدیل شود

وی گفت: در پایان سخن را با چند توصیه و پیشنهاد به پایان می‌رسانم.

توصیه اول. ما اعتقاد داریم که مشکلات متراکم منطقه‌ای و به‌ویژه افغانستان، با یک الگو و مدل همکاری‌های منطقه‌ای که باید توسط سازمان ملل و سازمان‌های بین‌المللی حمایت شوند، قابل حل و مدیریت هستند. افغانستان بایستی به جغرافیای تعامل و همکاری برای کشورهای منطقه تبدیل شود. لازمه این امر پرهیز از رقابت ناسالم و کمک به یکدیگر برای پیشبرد طرح‌ها و پروژه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و بشردوستانه در این کشور است. 

وزیر خارجه بیان کرد: ملاک اولویت‌بندی پروژه‌ها بایستی پوشش حداکثری نیازهای فوری و حیاتی مردم افغانستان و مشارکت حداکثری کشورهای همسایه در آنها باشد. بهترین نمونه برای چنین پروژه‌هایی، طرح‌های ترانزیت منطقه‌ای و بین‌المللی است که می‌تواند افغانستان و همسایگان آن را به یکدیگر و به مسیرهای توسعه جهانی پیوند دهد. بدین‌ترتیب نشست‌های افغانستان از جلسات صرفا گفت‌وگو محور، به روندی عملگرایانه برای تحقق ثبات و توسعه این کشور تبدیل شده و به تدریج اهداف مورد نظر ما را تامین خواهد نمود.

توصیه دوم. تأکید داریم که کاسته شدن میزان فشارهای اقتصادی در افغانستان بر پدیده مهاجرت آوارگان و حتی وضعیت گروه‌های تروریستی موثر است، لذا از سازمان‌های بین‌المللی سازمان ملل و تمامی سازمان‌های بشردوستانه انتظار دارد با افزایش کمک‌های بشردوستانه و تدابیر لازم در بهبود اوضاع اقتصادی و آرامش و ثبات امنیتی افغانستان کمک کند.

آمادگی ایران برای همکاری دو یا چندجانبه برای مبارزه با مواد مخدر و تجارت آن

توصیه سوم. مواد مخدر در ۲۰ سال اشغال آمریکا نه تنها چندین برابر کشت و قاچاق شد، بلکه شبکه برخی کشورهای غربی هم اکنون نیز در گسترش این تجارت سیاه دست مستقیم دارند. جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل دارد تا در همکاری دو یا چندجانبه برای مبارزه با مواد مخدر و تجارت آن، با سازمان‌های بین‌المللی و هیئت حاکمه موقت افغانستان همکاری نزدیک داشته باشد.

وی افزود: طالبان کمتر از دو سال گذشته در مبارزه با داعش و طرف‌های آشوب و جنگ‌افروز تا حدودی به موفقیت دست یافته که باید دامنه این مبارزه در همکاری‌های منطقه‌ای با کمک سازمان‌های بین‌المللی گسترش یابد و جمهوری اسلامی ایران در طی این مدت در مبارزه با تروریست‌ها در افغانستان مشارکت داشته است.

مقدمات آموزش مجازی دختران افغانستانی در ایران فراهم شده

توصیه چهارم. جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارد که تحصیل دختران و زنان که یک ضرورت اسلامی و انسانی و مقدمه رشد و توسعه کشور و ملت‌ها است باید در افغانستان نیز شاهد رفع موانع باشد و به همین منظور مقدمات آموزش مجازی دختران با رعایت ملاحظات و شئون اسلامی و فرهنگی و تمدنی منطقه در ایران فراهم شده و آمادگی دارد با کمک سازمان ملل و همکاری حکومت کابل ظرفیت‌های علمی در افغانستان را گسترش دهیم.

توصیه پنجم. سازمان ملل متحد در ۲۱ ماه گذشته در چارچوب وظایف حرفه‌ای و انسانی و مستقل خود در قبال افغانستان تلاش مطلوب از خود نشان نداده که لازم است برای میلیون‌ها آواره و مهاجر افغانی در ایران، میلیون‌ها افغانستانی در افغانستان تلاش‌های موثری از خود نشان دهد.

افغانستانی آرام و با ثبات، آرزوی مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران

توصیه ششم. طالبان و هیئت حاکمه موقت به دلیل عدم اهتمام به مهم‌ترین چالش‌های موجود در افغانستان مانند شکل دادن به حکومت فراگیر، حقوق شهروندی، اقوام، تدوین قانون اساسی و بهره‌مندی از ظرفیت‌های ملی برای مبارزه کامل با تروریسم و تلاش جدی در بهبود مولفه‌های اقتصادی در شرایط دشوار خود به سر می‌برد و باید بداند که باقی ماندن مشکلات فعلی در افغانستان نه‌تنها بر مردم آن کشور بلکه بر مولفه‌ها و ظرفیت‌های گوناگون منطقه‌ای نیز آثار منفی به جای می‌گذارد.

وی گفت: تأکید داریم که همکاری‌های منطقه‌ای و الگوی منطقه‌ای حل مشکلات و بحران‌ها در قریب به ۲ سال گذشته زمینه قابل دفاع برای یک گفتمان هماهنگ و حفظ ابتکارهای منطقه‌ای در نشست آتی در دوحه است. 

امیرعبداللهیان در پایان ضمن قدردانی از میزبانی خوب دولت ازبکستان، گفت: افغانستانی آرام و با ثبات، آرزوی مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران است.

حسین امیرعبداللهیان، چین گانگ، سرگئی لاوروف، سراج‌الدین مهرالدین، بختیار سعیداف وزرای خارجه ایران، چین، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان، حنا ربانی وزیر مشاور در امور خارجی پاکستان و وفا حاجی اف معاون وزیر خارجه ترکمنستان حاضران در این نشست بودند. 

دیدار وزرای خارجه ایران، روسیه، چین و پاکستان

براساس این گزارش، نشست چهارجانبه وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، چین، روسیه و پاکستان در حاشیه نشست همسایگان افغانستان در سمرقند برگزار شد.

دیدار امیرخان متقی با امیرعبداللهیان در سمرقند

علاوه‌بر این، امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان ظهر پنجشنبه ۲۴ فروردین‌ماه و در حاشیه چهارمین نشست کشورهای همسایه افغانستان در سمرقند با حسین امیرعبداللهیان دیدار و گفت‌وگو کرد.

رایزنی امیرعبداللهیان و وزیر مشاور در امور خارجی پاکستان 

همچنین امیرعبداللهیان و «حنا ربانی» وزیر مشاور در امور خارجی پاکستان در حاشیه چهارمین نشست کشور‌های همسایه افغانستان در سمرقند دیدار کرده و به رایزنی پرداختند.

دیدار و گفت‌وگوی امیرعبداللهیان و همتای تاجیکستانی در سمرقند

وزیر خارجه ایران و «سراج‌الدین مهرالدین» وزیر خارجه تاجیکستان نیز عصر پنج‌شنبه ۲۴ فروردین‌ماه در حاشیه چهارمین نشست کشورهای همسایه افغانستان به اضافه روسیه در سمرقند دیدار کردند. امیرعبداللهیان که در رأس هیئتی برای شرکت در چهارمین نشست کشورهای همسایه افغانستان به سمرقند سفر کرده بود پنج‌شنبه شب این شهر را به مقصد تهران ترک کرد.