سرویس سیاسی –

 

با حضور آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی و تقدیم لایحه بودجه 1402 کشاکش‌ها بر سر بودجه سال آینده کشور به پایان رسید و جلوه امید آفرین دیگری از همراهی همدلانه دولت و مجلس در مسیر عبور دادن کشور از شرایط حساس کنونی رقم خورد.

ماجرای اختلاف نظر دولت و مجلس بر سر لایحه بودجه سال آینده از آنجا شروع شد که برنامه ششم توسعه در پایان سال 1400 پایان یافت اما به دلیل آماده نبودن برنامه هفتم در ابتدای دولت سیزدهم، موضوع تمدید برنامه ششم برای یک سال دیگر به میان آمد. 

دولت بنا داشت برنامه هفتم را در سالی که در آن قرار داریم تقدیم مجلس کند اما آماده‌‌سازی سیاست‌های کلی برنامه هفتم در مجمع تشخیص تا اواخر شهریور به طول انجامید و طبیعتا دولت نتوانست تا قبل از آذرماه لایحه برنامه هفتم را آماده کند.

از سوی دیگر مجلس هم ملاحظات خود را داشت و تمدید برنامه ششم را مغایر با قانون می‌دانست و تاکید داشت که دولت باید ابتدا برنامه هفتم توسعه را تقدیم مجلس کند و سپس بودجه سال آتی تحویل شود، موضوعی که بررسی بودجه را به سال آینده موکول می‌کرد. در این میان برخی جریانات و ورشکستگان سیاسی به فضا ‌سازی حول این گره پیش آمده در لایحه بودجه پرداختند و در تقلا برای القای ایجاد شکاف میان دولت و مجلس قصد داشتند ماهی سیاسی خود را صید کنند که خوشبختانه با همدلی دولت و مجلس گره لایحه بودجه باز و با حضور آیت‌الله رئیسی رئیس‌جمهور در خانه ملت و تقدیم لایجه بودجه، فرآیند بررسی آن از سوی نمایندگان مردم رسما آغاز شد.

تلاش شد لایحه بودجه ۱۴۰۲

طبق سیاست‌های ابلاغی رهبری باشد

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی که صبح دیروز چهارشنبه به منظور انجام تشریفات تقدیم لایحه بودجه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی حضور یافته بود، با تبریک ولادت با سعادت حضرت فاطمه زهرا(س) و همچنین سالروز ولادت امام خمینی(ره) گفت: دولت در سال مالی ۱۴۰۱ توانست با همکاری همه دغدغه‌مندان و دلسوزان و بهره گرفتن از تلاش،‌اندیشه و همت آنان در دولت، مجلس و همه بخش‌هایی که به نام نظام مقدس جمهوری اسلامی فعالیت می‌کنند، موفقیت‌هایی به دست بیاورد.

رئیس‌جمهور افزود: بخش اول لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور که مربوط به شرکت‌های دولتی است، مطابق قانون یک ماه زودتر و در ابتدای آبان تقدیم مجلس شورای اسلامی شد تا مجلس فرصت بیشتری برای رسیدگی به بودجه این بخش داشته باشد.

رئیسی با اشاره به تحویل لایحه بودجه در پنجم دی به مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: با توجه به بحث اصلاح آیین‌نامه مجلس درباره دو مرحله‌ای شدن تدوین و تصویب بودجه، بخش تبصره‌ها و احکام پیش از این تقدیم مجلس شده بود و بخش مربوط به جداول نیز امروز به مجلس محترم تقدیم خواهد شد.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه تمام تلاش ما این بود که لایحه بودجه ۱۴۰۲ با سیاست‌های اعلامی مقام معظم رهبری و سیاست‌های برنامه هفتم کاملا تطابق داشته باشد، تصریح کرد: البته مطلع هستید که سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه اواخر شهریور یعنی در میانه زمان تدوین لایحه بودجه به دست ما رسید، اما با این وجود تدوین بودجه ۱۴۰۲ با الهام گرفتن از سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری انجام شد.

قابلیت اجرای حداکثری را 

در تدوین برنامه هفتم توسعه لحاظ خواهیم کرد

آیت‌الله رئیسی با اشاره به اینکه تدوین سیاست‌های کلی برنامه هفتم در مجمع تشخیص مصلحت نظام یک سال و نیم به طول انجامید و پس از آن در زمان کوتاهی در دفتر مقام معظم رهبری نهایی شد، خاطرنشان کرد: دولت بعد از نهایی شدن لایحه بودجه،‌تمام همت و توان خود را معطوف تدوین برنامه هفتم توسعه کرده‌اند تا این برنامه هر چه زودتر تقدیم مجلس شورای اسلامی‌شود.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه دولت و مجلس حتما این نکته را مدنظر قرار خواهند داد که برنامه‌های گذشته چقدر اجرایی شده و دلایل اجرایی نشدن بخش‌هایی از این برنامه‌ها چه بوده است، گفت: با توجه به اینکه ارزیابی‌ها حاکی از اجرای ۳۰ تا ۳۵ درصدی برنامه‌های گذشته است، بنای ما بر این خواهد بود که برنامه هفتم به گونه‌ای تدوین شود که به طور کامل اجرایی شود.

آیت‌الله رئیسی با اشاره به اینکه تلاش دولت این بود که در سال ۱۴۰۱ با کسری بودجه مواجه نشویم، اظهار داشت: باید از مجلس شورای اسلامی به ویژه کمیسیون برنامه و بودجه و سازمان برنامه و بودجه قدردانی کنم که تلاش کردند با کسری بودجه مواجه نشویم. هر چند ممکن است بخش‌هایی در دولت گله‌مند شده باشند، اما تلاش شد با توجه به منابع و در‌آمدهای دولت و ۲۰ درصد صندوق توسعه، امسال کسری بودجه نداشته باشیم که این نکته مهمی است.

رئیس‌جمهور در ادامه با اشاره به تورم ۵۹,۳ درصدی در شرایط آغاز به کار دولت سیزدهم تصریح کرد: در شرایط فعلی با تلاش‌های صورت گرفته شاهد کاهش ۱۹ واحدی تورم هستیم، اما حتما باید رفتارهای مالی و تصمیمات و اقدامات منجر به کاهش بیشتر تورم شود. دولت با جدیت انضباط مالی را در راستای کاهش نرخ تورم و بیکاری دنبال می‌کند.

در رفع بیکاری

از وعده ایجاد سالیانه یک میلیون شغل عقب نیستیم

رئیس‌جمهور با بیان اینکه در آمار ایجاد اشتغال از وعده‌ای که به مردم داده بودیم، عقب نیستیم، خاطرنشان کرد: در شش ماهه دوم سال ۱۴۰۰ و در سال ۱۴۰۱ از وعده ایجاد سالیانه یک میلیون شغل عقب نیستیم و نرخ بیکاری کاهش یافته است.

رئیسی به اقدامات دولت برای اصلاحات اقتصادی اشاره کرد و از افزایش یارانه نقدی، کاهش ضریب جینی، کاهش فاصله طبقاتی و نزدیک شدن به عدالت به عنوان گام‌های مهم برداشته شده در سال ۱۴۰۱ یاد کرد.

رئیس‌جمهور در عین حال گفت که نفس همکاری مجلس و دولت در اجرای اصلاحات اقتصادی به تنهایی نمی‌تواند مؤثر باشد و نیازمند اقدامات تکمیلی و طراحی یک برنامه و بسته جامع اقتصادی همچون کاهش تورم و مدیریت نقدینگی است تا به نقطه هدف منتهی شود.

آیت‌الله رئیسی با اشاره به اجرایی شدن قانون رتبه‌بندی معلمان پس از ۱۱ سال، به تبیین اقدامات دیگر دولت در پرداخت معوقات اشاره کرد و گفت: در دولت سیزدهم تا کنون ۳۸ هزار میلیارد تومان به عنوان پاداش بازنشستگان لشکری و کشوری پرداخت و به طور متوسط ماهیانه ۱۵ هزار میلیارد تومان هم از اوراق مالی دولت و فاکتورهایی که دولت گذشته هزینه کرده، تسویه شده است.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه اعتماد به دولت در گرو پرداخت و تسویه به موقع این اوراق مالی بوده، تأکید کرد که دولت تمام تلاش خود را کرد تا با وجود مشکلات این کار به موقع انجام شود.

رئیسی در بخش دیگری از سخنانش از افزایش

۱۰ درصدی حقوق کارکنان و بازنشستگان در میانه سال براساس لایحه دولت و مصوبه مجلس و همچنین آغاز اجرای تعرفه‌گذاری خدمات‌پرستاری که از تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری و کارهای بر زمین‌مانده بود، به عنوان دیگر اقدامات دولت یاد کرد.

رئیس‌جمهور در پایان ابراز امیدواری کرد بودجه سال آینده نسبت به بودجه‌های گذشته بهترین بودجه باشد و با اعلام خبر ارائه قریب‌الوقوع لایحه قانون برنامه هفتم توسعه به مجلس، از نمایندگان مردم و همچنین هیئت‌رئیسه مجلس و اعضای کمیسیون‌های تخصصی بررسی بودجه قدردانی کرد.

تشکر رئیس‌مجلس از دولت

برای تقدیم لایجه بودجه 1402 

محمدباقر قالیباف رئیس‌مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی دیروز مجلس پس از تقدیم لایحه بودجه سال 1402 از سوی آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور به مجلس، گفت: از ریاست محترم جمهور که امروز لایحه بودجه سال 1402 را تقدیم مجلس کردند، تقدیر و تشکر می‌کنم.

وی افزود: مجلس شورای اسلامی از امروز براساس ماده 182 آیین‌نامه داخلی مجلس، کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال 1402 را تشکیل خواهد داد. رئیس‌مجلس بیان کرد: همین جا خدمت ریاست محترم جمهور عرض می‌کنم که ان‌شاءالله روز یکشنبه 2 بهمن ماه مجدداً به مجلس شورای اسلامی برای دفاع از کلیات لایحه بودجه 1402 بیایند و به فضل الهی کلیات آن به تصویب برسد.

جزئیات لایحه بودجه؛ از تامین معیشت مردم

و حمایت از تولید تا مقابله با خشکسالی

نگاهی به لایحه بودجه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد توجه به پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت، امنیت غذایی و بهبود معیشت مردم، اصلاح ساختار بودجه، ایجاد شفافیت، جلب سرمایه عمومی و خصوصی برای طرح‌های نیمه‌تمام، طرح‌هاب مرتبط با آب و خشکسالی، اجرای نظام یکپارچه مدیریت مالی دولت و... از نکات برجسته این لایحه بوده است.

در لایحه بودجه ۱۴۰۲ علاوه‌بر تأمین ۳۶۰ هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی، دولت در جهت حمایت از سفره مردم، ۱۰۴ هزار میلیارد تومان هم برای یارانۀ نان در نظر گرفته است؛ از سوی دیگر با کاهش تعرفه گمرکی نهاده‌های دامی و کالاهای اساسی از چهاردرصد به یک‌درصد، گام دیگری برای حمایت از معیشت مردم برداشته شده است.

دولت برای تنظیم بازار خودرو به‌عنوان یکی از درخواست‌های امروز مردم، پیش‌بینی واردات دو میلیارد دلار، خودروی خارجی کرده که در صورت موافقت مجلس و با توجه به رشد تولید داخل شاهد تنظیم و متعادل شدن قیمت‌ها در این بازار باشیم.

در لایحه بودجه ۱۴۰۲، دولت رشد ۲۰ درصدی ضریب حقوق در حکم کارگزینی شاغلین و بازنشستگان را در نظر گرفته، البته منابع این رشد در بودجه دیده شده تا با کسری بودجه، فشارهای تورمی از این ناحیه به مردم وارد نشود؛ بر این اساس حداقل حکم حقوق کارکنان به میزان ۷ میلیون تومان افزایش می‌یابد و حقوق تا سقف هفت میلیون تومان از مالیات معاف خواهد بود. البته حق عائله‌مندی و حق اولاد هم به ترتیب ۵۰ و ۱۰۰ درصد افزایش خواهد داشت.

همچنین از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم رویه فشار مالیاتی به بخش‌های مولد اقتصادی متوقف شده و امسال نیز مشوق‌های مختلف مالیاتی از جمله کاهش هفت درصدی مالیات واحدهای تولیدی به تصویب دولت رسیده است.

اما یکی از بخش‌های مهم لایحه بودجه در بخش تولید، پیش‌بینی امکان ایجاد صندوق پیشرفت و عدالت در تمام استان‌های کشور است؛ متأسفانه در سال‌های گذشته تمرکز اعتبارات و حمایت‌ها در چند کلان‌شهر خلاصه می‌شد؛ اما دولت سیزدهم برای حمایت و رشد متوازن اقتصادی استان‌های تأسیس این صندوق‌ها را پیش‌بینی کرده تا علاوه‌بر تمرکززدایی، هر استان بتواند بر اساس مزیت‌ها و سند آمایش سرزمینی خود رشد پایدار اقتصادی خود را دنبال کند.

سه اقدام مهم برای حمایت از بورس

در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ مقررشده ۱۵ هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی برای حمایت از سهام‌داران خرد از مخاطرات بازار سرمایه به صندوق تثبیت بازار سرمایه واگذار شود. از سوی دیگر جهت تقویت بنیه شرکت‌ها، بخشی از سودی که به افزایش سرمایه این شرکت‌ها اختصاص پیدا کند با نرخ صفر معافیت مالیاتی محاسبه می‌شود. با این اقدام شرکت‌ها به افزایش سرمایه تشویق و قدرت سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت‌های شرکت‌های بورسی بیش‌ازپیش فراهم می‌شود. در یک سال گذشته دولت تلاش زیادی برای حمایت و توسعه ابزارهای مالی کرده تا ضمن ایجاد شفافیت و کوتاه‌شدن دست واسطه‌ها به نقدینگی بخش تولید هم کمک شایانی شود؛ در همین راستا بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ تمام کالاهایی که در قالب گواهی سپرده کالایی در بورس معامله می‌شود تا قبل از تبدیل به کالای فیزیکی مشمول مالیات بر ارزش‌افزوده نمی‌شود و تنها این مالیات یک‌بار و در زمان تبدیل به کالا اخذ می‌گردد.

از سوی دیگر خشک‌سالی و کاهش نزولات آسمانی یکی از ابرچالش‌های بسیاری از کشورهای جهان ازجمله ایران است؛ دولت سیزدهم در بودجه سال ۱۴۰۱ منابع خوبی برای مقابله با این بحران اختصاص داد، همین رویکرد در لایحه بودجه ۱۴۰۲ دنبال شده و بر همین اساس ۳۵ هزار میلیارد تومان منابع برای طرح‌های نیمه‌تمام، مهار آب‌های مرزی و تأمین آب و طرح‌های برق‌آبی صادرشده است؛ این رقم نسبت به بودجه امسال سه برابر شده است.

همچنین مسکن یکی از بخش‌های پیشران اقتصاد است که دولت سیزدهم بر آن تأکید ویژه‌ای دارد و در لایحه بودجه ۱۴۰۲ نیز تصمیمات خوبی برای حمایت از ساخت مسکن دیده شده است؛ دولت در لایحه از یک‌سو تأمین منابع مالی برای حمایت از ساخت مسکن را پیش‌بینی کرده و از سوی دیگر امکان تأمین زمین موردنیاز برای احداث پروژه‌های مسکن را فراهم کرده است.

اخذ مجوزهای لازم برای فروش و تهاتر املاک دستگاه‌ها، در نظر گرفتن تخفیف‌های مالیاتی پروژه‌های مسکن مهر و ارائه خدمات زیرساختی و زمین برای ساماندهی بافت‌های ناکارآمد و سکونتگاه‌های غیررسمی از دیگر بخش‌های مهم لایحه بودجه برای مسکن است.

تغییرات ارقام کلیدی در بودجه 1402 

بر اساس لایحه بودجه سال 1402 درآمدهای عمومی نسبت به بودجه سال جاری 40 درصد افزایش داشته و به 978 هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین منابع حاصل از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای نسبت به بودجه 1401، 38 درصد افزایش یافته است. اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای 327 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که حدود 26 درصد افزایش یافته است. در این بین سهم مالیات 826 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است، بنابراین سهم مالیات در بودجه عمومی دولت برابر 72 درصد خواهد بود.

در بودجه سال 1401 کل درآمدهای مالیاتی 454 هزار میلیارد تومان و درآمدهای حاصل از فروش نفت، گاز و میعانات گازی 519 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود.  اما در لایحه بودجه سال 1402، درآمدهای مالیاتی 700 هزار میلیارد تومان و درآمدهای حاصل از فروش نفت، گاز و میعانات گازی 603 هزار و 807 میلیارد تومان تعیین شده است. 

بر این اساس درآمدهای مالیاتی در بودجه سال آینده 15.9 درصد بیشتر از درآمدهای نفتی

است.

میزان درآمدهای مالیاتی در بودجه سال آینده معادل 700 هزار میلیارد تومان است که نسبت به بودجه سال 1401 معادل 54 درصد افزایش نشان می‌دهد. براساس لایحه بودجه سال 1402، میزان درآمدهای مالیاتی با 54 درصد افزایش به 700 هزار میلیارد تومان رسیده که این رقم معادل 35.5 درصد از کل درآمدهای بودجه عمومی کشور است که 3 درصد بیشتر از سهم این پایه درآمدی از بودجه 1401 است.