هتاکی‌های سیستمی غربی‌ها ریشه در مبانی تمدنی آن دارد

داود مهدوی زادگان *
فرانسه از پیشگامان ‌اندیشه مدرن است. به‌همین خاطر است که باید این کشور بیش از دیگر کشورهای متمدن غربی مبادی به آداب و احترام‌گزاری به فرهنگ و تمدن ملل غیر غربی باشد. ولی ناباورانه واقعیت امر چنین نیست. لااقل از چنین کشوری انتظار حرمت‌شکنی و بی‌ادبی به آیین و فرهنگ و مقدسات مردم جهان نمی‌رود. در حالی که شاهد پیشگامی نشریه‌ای فرانسوی در این بی‌ادبی و بی‌فرهنگی هستیم.
حمایت سیستمی دولت‌های غربی از این نشریه هتاک و گستاخ‌، نشانه آن است که چنین رفتاری ریشه در مبانی تمدنی غرب دارد. امروزه در جهان غربی اصل آزادی مبنایی برای هر گونه هتاکی و حرمت‌شکنی و بی‌ادبی شده است. حقیقتاً تمدن غربی و فرهنگ مدرن در میان تمدن‌ها و فرهنگ‌های ملل مختلف در بی‌ادبی و بی‌فرهنگی کم‌نظیر است. هیچ تمدنی مثل تمدن غربی حرمت‌شکن و بی‌ادب نیست. مدرنیته از دیرباز آموزگار شر ّ بوده است. ولی هیچ‌گاه آموزگار خیر و نیکی نبوده است. چنان‌که خیلی‌ها مانند اشتراوس، ماکیاولی را به خاطر نگارش کتاب شهریار، آموزگار شرّ نامیده‌اند.
وقتی رئیس‌جمهور کشوری که خود را نماد دنیای مدرن می‌داند، مردم 140 کشور جهان را به لکه روی شلوار جین جوان آمریکایی تشبیه می‌کند، نباید این گفته او را اظهارات شخصی پنداشت. اصلاً او اجازه ندارد که در چنین مقامی پندارهای شخصی خود را ابراز کند‌، بلکه این گفته وی از فرهنگ مدرن ناشی شده است.
وقتی ژورنالیست وطنی فیلسوف و متفکر مسلمان را که افتخار جهان اسلام است، عاری از ‌اندیشه و تفکر می‌خواند، این بی‌ادبی او از فرهنگ مدرن نشأت می‌گیرد.
وقتی روشنفکران وطنی برابر هتاکی نشریه فرانسوی علیه مقدسات مردم کشورشان سکوت می‌کنند، به دلیل آن است که ‌اندیشه مدرن به آنان نیاموخته که بایستی حرمت‌گذار فرهنگ ناب مردم کشورشان باشند. اساسا ‌اندیشه مدرن شرط روشنفکری را در قداست‌زدایی تعریف کرده است. انسان سکولار با همین وصف قداست‌زدایی شناخته می‌شود. به همین خاطر، ترویج فرهنگ بی‌ادبی و حرمت‌شکنی از دستاورد‌های سکولاریزاسیون است. لذا این‌گونه بی‌ادبی‌ها در‌اندیشه مدرن، امری عادی و روزمره تلقی می‌شود.
به راستی، تمدنی که با نشریه هتاک و حرمت‌شکن خود همدلی و حمایت می‌کند، چگونه می‌تواند از احترام به انسان‌ها و حقوق بشر سخن به میان آورد؟! این چه حقوق بشرخواهی است که نمی‌تواند از کرامت مردم و احترام به فرهنگ و مقدسات آنها دفاع کند؟! این چه تمدن پوشالی است که نمی‌تواند اصول اولیه مبادی به آداب بودن را به نشریه خود تعلیم دهد؟!
_______________________
* استاد جامعه‌شناسی سیاسی و ریاست سازمان سمت