تسهیل ازدواج جوانان و رفع موانع پیش‌رو (بخش دوم)
تحقق ازدواج آســان با تسهیل شرایط و خواسته‌ها
با تعویق در امر ازدواج، یکی از نیازهای فطری نسل جوان بی‌پاسخ می‌ماند و تبعات ناخوشایند فردی و آسیب‌های اجتماعی و روانی بسیاری را به دنبال می‌آورد. از سوی دیگر کارشناسان تأکید دارند که به دلیل دسته‌بندی در طیف‌های سنی مختلف، آمار دقیقی در این زمینه نداریم؛ اما بنا بر آمار می‌توان گفت: ۱۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از جوانان در تمام طیف‌های سنی به سن ازدواج رسیده‌اند که از این تعداد، حدود ۱۰ میلیون نفر جوانانی هستند که بین ۱۸ تا ۳۵ سال سن دارند.
پژوهش‌ها نشان داده است که در دوران شیوع کرونا با افزایش ازدواج مواجه بودیم که دلیل اصلی آن، ازبین‌رفتن تجملات و مراسم تشریفاتی بود که هزینه‌های هنگفتی را برای جوانان به وجود می‌آورد؛ همین هزینه‌های هنگفت، سبب می‌شود برخی جوانان به سراغ ازدواج نروند.
لیست طویل توقعات!
ارزش‌های شما چیزهایی مانند دیدگاه شما در مورد خانواده، اعتقادات، مادیات و نحوه رفتار شما با دیگران است. اگر به این نوع چیزها توجه داشته باشید، برای هر دو شما ساختن یک زندگی مشترک در یک مسیر آسان‌تر می‌شود. زمانی که ارزش‌های متضاد دارید، اگرچه ازدواج می‌تواند ممکن باشد، اما سازش و همکاری بسیار بیشتری می‌طلبد، و این مسئله ممکن است بعداً منبع تنش و درگیری بین شما باشد.
محمدجواد زارعی اهل دشتی و شاغل در پتروشیمی و مجرد در این زمینه به گزارشگر کیهان می‌گوید: «چندین جا خواستگاری رفتم، اما با توقعات بالا و نابجای آنها مواجه شدم و فعلاً منصرف شدم. من حتی تدارک بخشی از جهیزیه را هم داده‌ام و چند وسیله خریده‌ام. بااین‌حال لیست توقعات خانواده دختر طویل است.»
امین رشیدی کوچی متأهل، دارای 3 فرزند و ساکن شیراز، مهم‌ترین دغدغه خود در ازدواج جوانان را بیکاری و مشکل مسکن می‌داند. خرید مسکن که تبدیل به یک رؤیا شده و کرایه خانه هم بالا رفته است. او می‌گوید: « میانگین اجاره‌بها در شیراز به 5 میلیون تومان رسیده است، درحالی‌که حقوق معمولی افراد 7 الی 8 میلیون است، بنابراین باید بیش از نصف درآمد خود را صرف مسکن کنند. باتوجه‌به رشد منفی جمعیت، مسئولان باید فکری برای هزینه‌های بالای زندگی کنند.»
وی در ادامه می‌گوید: «از سوی دیگر که به مسئله ازدواج بنگریم، جوانان امروزی که 12 سال درس می‌خوانند باید در طی دوران تحصیل، مهارت‌های زندگی را یاد بگیرند و این مهم در دروس گنجانده شود تا شاهد افزایش رشد طلاق نباشیم.»
موانع ازدواج جوانان
امروزه تحصیل‌کرده‌های زیادی اعم از دختر و پسر در جست وجوی کار مناسب با رشته تحصیلی خود هستند و متأسفانه تناسبی بین ظرفیت دانشگاه‌ها و شغل‌های موردنیاز جامعه وجود ندارد. این امر سبب می‌شود تا افراد تحصیل‌کرده در شغلی نامرتبط با رشته خود مشغول به کار شده و یا بیکار بمانند. این معضل خصوصاً برای آقایان که در ازدواج مسئولیت تأمین مالی خانواده را نیز به عهده‌دارند مهم‌تر است. دولت برای رفع مشکل بیکاری جوانان باید برنامه‌هایی برای اشتغال‌زایی در کشور داشته باشد و همچنین جوانان نیز با افزایش مهارت‌های خود سعی کنند شغلی را انتخاب کرده و انتظارات بلندپروازانه خود را کمی تعدیل داده و بدانند که می‌توان پله‌پله ترقی کرد.
عاطفه محرابی‌پور یک روان‌شناس خانواده در مورد مهم‌ترین چالش‌های پیش روی ازدواج توضیح می‌دهد: «یکی از بزرگ‌ترین موانع ازدواج مشکلات مالی و اقتصادی است و هزینه‌های سرسام‌آور مسکن، جهیزیه، خرید عقد، مراسم‌ها و ... بر دوش جوانان و خانواده‌های آنها تحمیل می‌شود. برای رفع این مشکل کنارگذاشتن برخی رسومات دست‌وپاگیر و تجملی و روی‌آوردن به ازدواج آسان و پایین آوردن سطح انتظارات در شروع زندگی، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.»
این روان‌شناس از مشکل‌پسندی به‌عنوان یکی دیگر از موانع پیش روی جوانان برای تصمیم‌گیری در مورد ازدواج عنوان کرده و می‌گوید: «برخی دختران و پسران که مشکل‌پسندند برای ازدواج معیارهای عجیبی دارند و دائم به این فکر می‌کنند که چه فردی شایستگی ازدواج با آنها را دارد؟ همین مشکل‌پسندی‌ها باعث می‌شود که دختران برای رسیدن به مرد آرزوهای خود به همه خواستگاران خود جواب رد بدهند و یا پسران برای یافتن زیباترین دختر موارد پیشنهادی برای ازدواج را کنار بگذارند. برای رفع این مشکل بهتر است دختر یا پسر مشکل‌پسند چندین جلسه مشاوره روان‌شناسی داشته باشند تا بتوانند کمال‌گرایی منفی خود را کنار بگذارند و منطقی تصمیم بگیرند.»
ضرورت حمایت خانواده‌ها
در برخی خانواده‌ها به‌جای اینکه به فکر ازدواج جوانان خود باشند و شرایط را برای آنها فراهم کنند به فکر کارهای غیرضروری اعم از تغییر منزل مسکونی، خرید ماشین جدید، مسافرت‌های غیرضروری، تغییر دکوراسیون منزل و ... هستند.
برخی خانواده‌ها نیز شروط غیرمنطقی نظیر ازدواج فقط با فامیل و ... را پیش روی فرزندان خود می‌گذارند که این هم از موانع ازدواج است. راه‌حل برون‌رفت از این مشکل هم این است که علاوه‌بر تشویق جوانان به ازدواج، آنها را در این امر راهنمایی کنند، ولی دخالتی در تصمیم‌گیری آنها نداشته باشند و از لحاظ مادی هم در حد امکان از آنها پشتیبانی کنند.
پدران و مادران باید توجه کنند که فرزندان خود را طوری تربیت کنند که در جوانی آمادگی پذیرش مسئولیت یک زندگی و پدر و مادر شدن را داشته باشند. در برخی از خانواده‌های امروزی می‌بینیم رفتاری که با جوان خود دارند در شأن شخصیت او نیست. پذیرش مسئولیت امری است که از کودکی باید به‌تدریج به فرزند آموزش داده شود.
با توجه به اینکه دختر و پسر از منظرهای گوناگون تفاوت‌هایی با هم دارند اگر با این تفاوت‌ها آشنا نباشند در برقراری ارتباط با یکدیگر دچار مشکل و سوءتفاهم خواهند شد. برای رفع این مشکل باید والدین، مدارس و رسانه‌های جمعی سعی در آموزش مهارت‌های زندگی و ارتباطی به دختر و پسر از همان سنین کودکی کنند. برای جوان‌هایی هم که اکنون در سن ازدواج هستند، پیشنهاد می‌شود که از کمک مشاور خانواده در زمینه بالابردن مهارت‌های ارتباطی استفاده کنند.
شبکه‌های اجتماعی و ترویج تجمل
در سال‌های اخیر شاهد کم‌شدن آمار ازدواج خصوصاً در شهرهای بزرگ بودیم. متأسفانه دیدن زندگی‌های زناشویی ناموفق در بین اطرافیان و یا رسانه‌های جمعی، افزایش افراد مطلقه در جامعه، آزادی روابط دوستانه خلاف شرع، افزایش سن ازدواج، درگیری میان خانواده دختر و پسر و ... از عواملی است که انگیزه ازدواج در میان جوانان را از بین برده است. برای حل این مشکل باید دیدگاه جوانان را نسبت به ازدواج تغییر داد و آنها را نسبت به مزیت‌های یک ازدواج موفق آگاه کرد. آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌ها هم می‌توانند در این زمینه با برگزاری کلاس‌های مرتبط با ازدواج و تشویق به ازدواج این انگیزه را در جوانان ایجاد کنند.
مرتضی اعرابی یک کارشناس رسانه می‌گوید: «امروزه در شبکه‌های اجتماعی شاهد تجملاتی هستیم که جوان در آستانه ازدواج را ترغیب به این تجمل‌گرایی‌ها می‌کند و او تصور می‌کند برای خوشبختی باید شروعی ایده‌آل در زندگی زناشویی داشت، ولی در واقعیت همه زندگی‌ها با فراز و نشیب‌هایی همراه است که به‌تدریج با شناخت بیشتر و آموزش برخی مهارت‌ها می‌توان به آرامش و خوشبختی در زندگی رسید. جوانان باید فریب زندگی‌های رؤیایی در فضای مجازی را نخورند و با آگاهی و تلاش سعی در ساخت زندگی خود کنند.»
تبلیغات منفی افراد ناموفق درباره ازدواج
حتماً افراد متأهلی را دیده‌اید که وقتی مجردها پای صحبت‌هایشان می‌نشینند از اول تا آخر از زندگی متأهلی خود می‌نالند. واقعاً باید به آنها گفته شود: «اگر ازدواج تا این حد چالش‌برانگیز است، پس چرا خودت ازدواج کرده‌ای؟» لطفاً از این حرف‌های سمی فاصله بگیرید.
با دوستان متأهل خود وقت بگذرانید. دیدن افرادی که رابطه شاد و متعهدانه دارند، ممکن است باعث شود که ترغیب به ازدواج شوید اگر هر یک از شما دوستانی دارید که نمونه‌های خوبی از یک ازدواج سالم و موفق هستند، سعی کنید هر زمان که می‌توانید با آنها وقت بگذرانید.
مهدی همایون منش ۴۷ساله و شاغل در پتروشیمی و دارای 1 فرزند در این زمینه به گزارشگر کیهان می‌گوید: «قبل از ازدواج در مورد اهداف اصلی در زندگی با هم صحبت کنید و نباید این اهداف زیاد از هم زاویه داشته باشد. در مورد فرزندآوری و تعداد آن تفاهم اصلی وجود داشته باشد. در مورد رفت‌وآمد خانواده‌ها با هم توافق وجود داشته باشد. همچنین در زمینه‌های دینی باید متناسب همدیگر باشند و به عقاید و باورهای هم احترام بگذارند.»
بسیاری از دختران و پسران دلیل ازدواج‌نکردن خود را اشتغال به تحصیل، کار و ... می‌دانند درحالی‌که اگر فرد ازدواج موفقی داشته باشد می‌تواند به امور تحصیلی و شغلی نیز بپردازد و اینها نباید موانع ازدواج باشند. همچنین همسر خوب می‌تواند مشوق فرد در رسیدن به اهداف و موفقیت و پیشرفت او باشد.
برخی افراد که خود زندگی زناشویی ناموفقی دارند یا جدا شده‌اند به افرادی که هنوز مجرد هستند توصیه می‌کنند که هرگز ازدواج نکنند تا به مشکلاتی که آنها گرفتارش شده‌اند، دچار نشوند. این تبلیغات منفی ممکن است از طرف نزدیکان باشد.
گاهی تجربیات تلخ زناشویی فرزندان بزرگ‌تر درس عبرتی برای فرزندان کوچک‌تر خانواده می‌شود و شوق ازدواج را از آنها می‌رباید. راه‌حل این مشکل این است که اولاً با تبلیغات منفی، جوانان را از ازدواج منصرف نکنیم و همچنین در جایگاه یک جوان مجرد به این امر معتقد باشیم که هر فردی سرنوشت و زندگی خودش را دارد و باید برای رسیدن به آرامش و خوشبختی تلاش کند و قرار نیست اتفاقاتی که در زندگی دیگری روی داده در زندگی من نیز اتفاق بیفتد.
ارتقای سطح تفاهم و دوستی با همسر
رضا صدوق یک مشاور خانواده درباره بهترشدن سطح تفاهم بین زوجین توصیه دارد: «همسرتان باید احساس کند که می‌تواند به شما اعتماد کند. این نوع اعتماد مستلزم این است که با یکدیگر صادق باشید. به او دروغ نگویید و بی‌صداقتی را نیز از او برنتابید. ارتباط صادقانه و مداوم نشان می‌دهد که شما به او متعهد هستید.
برخی مواقع، ممکن است در رابطه شما سوءتفاهم و اختلافاتی ایجاد شود. سعی کنید، برای چیزهای ناخوشایندی که گفتید یا انجام دادید، عذرخواهی کنید. به‌این‌ترتیب، او می‌تواند ببیند که شما دو نفر می‌توانید با هم به روشی بالغ برای مشکلاتتان راه‌حل پیدا کنید.»
این مشاور خانواده در ادامه با اشاره به اینکه تعریف از همسر و بیان خوبی‌هایش به‌ویژه در مورد آقایان می‌تواند سطح تفاهم بین زوجین را بسیار ارتقا ببخشد، می‌گوید: «از ویژگی‌های دوست‌داشتنی همسرتان تعریف کنید. به‌عنوان‌مثال، جملاتی مانند: تو خیلی سخت‌کوشی و من واقعاً به تو افتخار می‌کنم.
در یک ازدواج موفق و سالم، باید همدیگر را تشویق کنید، مشکلات را با هم حل کنید و در مواقع سختی کنار هم باشید. با نشان‌دادن اینکه می‌تواند به شما تکیه کند، می‌توانید همسرتان را به آرامش برسانید.»